Wybory parlamentarne w Polsce w 1938 roku: Różnice pomiędzy wersjami

Ostatnie w historii [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] [[wybory parlamentarne]] przeprowadzone [[6 listopada]] i zakończone zwycięstwem [[sanacja|sanacji]], która stała się (podobnie jak w [[1935]]) jedyną polską siłą polityczną w [[sejm]]ie

 

Wybory odbyły się na mocy zarządzenia prezydenta Mościckiego z [[13 września]] [[1938]] roku rozwiązującego - na rok przed końcem kadencji - sejm i senat. Decyzja o skróceniu kadencji parlamentu miała swoje przyczyny zewnętrzne (napięta sytuacja międzynarodowa, chęć mobilizacji społeczeństwa wobec zagrożenia z zewnątrz), jak i wewnętrzne (walki frakcyjne w obozie sanacji - chęć wyeliminowania z życia publicznego wybranego na marszałka sejmu wiosną 1938 roku [[Walery Sławek|Walerego Sławka]]).

 

Parlamentarzystów wybierano w zgodzie z uchwaloną [[8 lipca]] [[1935]] roku ordynacją, przewidującą wybór przedstawicieli do sejmu w 104 okręgach dwumandatowych (w każdym z nich musiało być co najmniej czterech kanydatów) w systemie większościowym - do sejmu dostawali się więc ci dwaj, na których padło najwięcej głosów w danym okręgu. Do liczącego 96 miejsc senatu wybrano w okręgach 64 przedstawicieli, resztę mianował prezydent Mościcki.

 

Frekwencja w wyborach do sejmu wyniosła 67,1%, co odnotowano jako sukces propagandy sanacyjnej. Najmniej osób głosowało w woj. krakowskim (48%), Warszawie (55%), najwięcej zaś na Tarnopolszczyźnie i Śląsku (83%).

 

W wyborach senackich (do kolegiów) udział wzięło ok. 70% uprawnionych.

 

W związku z zasadą większościowości nie wszystkie mandaty do sejmu zostały obsadzone. Przyjmuje się, że ok. 164 posłów reprezentowało [[Obóz Zjednoczenia Narodowego|OZN]], parunastu miało status niezależnych (dawniej związanych z obozem piłsudczykowskim, ale krytycznie nastawionych do polityki [[Obóz Zjednoczenia Narodowego|OZN]], jak np. [[Lucjan Żeligowski]] czy ks. Lubelski), a resztę miejsc objęły mniejszości narodowe (Ukraińcy 14, Żydzi 5).

 

Oprócz polityków [[Obóz Zjednoczenia Narodowego|OZN]] ([[Aleksander Prystor|Prystora]], Grabowskiego i [[Wojciech Świętosławski|Świętosławskiego]]) czy dawniej związanego z [[Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem|BBWR]] [[Kazimierz Bartel|Kazimierza Bartla]], wśród nominantów prezydenta do senatu znalazły się osoby z różnych środowisk politycznych (ludowcy, księża, chadecy, konserwatyści), które w latach trzydziestych przeszły na stronę sanacji (np. [[Jan Dębski]] z [[Stronnictwo Ludowe|SL]], ks. [[Wacław Bliziński]]).

 

 

[[Kategoria:Wybory parlamentarne w II RP]]

[[Kategoria:Wydarzenia 1938]]

 

[[en:Polish legislative election, 1938]]