II wojna opiumowa: Różnice pomiędzy wersjami

'''II wojna opiumowa''' – zbrojna interwencja [[kolonializm|kolonialna]] [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] i [[Francja|Francji]] w [[Chińska Republika Ludowa|Chinach]] rządzonych przez cesarską dynastię [[Qing]]. Trwała cztery lata w dwóch etapach, czasami traktowanych jako dwie odrębne wojny: [[1856]]-[[1858]] i [[1859]]-[[1860]].

 

W połowie [[XIX wiek]]u Chiny znajdowały się w głębokim kryzysie wewnętrznym. Na dużym obszarze państwa trwało [[powstanie tajpingów]]. Korzystając z tej sytuacji, państwa zachodnie – [[Wielka Brytania]], [[Francja]] i [[Stany Zjednoczone|USA]] wysunęły pod adresem Chin żądania ekonomiczne, przede wszystkim otwarcia Chin dla nieograniczonego handlu. Żądania brytyjskie dotyczyły głównie narzucenia handlu brytyjskim [[opium]]. Rząd chiński odrzucił te żądania.

 

Pretekstem do wojny stała się sprawa statku "Arrow". Był to statek należący do Chińczyka, z chińską załogą, lecz pływał pod [[bandera|banderą]] brytyjską (zarejestrowany był w [[Hongkong]]u – [[kolonia (geografia polityczna)|kolonii]] brytyjskiej). W dniu [[8 października]] [[1856]] statek został zatrzymany przez władze chińskie w [[Guangzhou|Kantonie]] (Guangzhou) pod zarzutem przemytu opium i piractwa, a 12-osobowa załoga została aresztowana. Sprawa została następnie rozdmuchana propagandowo w Wielkiej Brytanii i posłużyła jako pretekst ekspedycji karnej.

 

 

Dalsze działania angielskie opóźnił wybuch [[powstanie sipajów|powstania sipajów]] w Indiach i przez kolejny rok, Anglicy prowadzili jedynie działania morskie przeciw żegludze chińskiej i koncentrowali siły. Z innych państw, do interwencji w Chinach dołączyła Francja. 12 grudnia [[1857]] sprzymierzone państwa wystosowały [[ultimatum]] do namiestnika chińskiej prowincji [[Guangdong|Kuangtung]], żądając ustępstw i odszkodowań za spalone faktorie. Po odrzuceniu ultimatum, rozpoczęły się działania zbrojne. 28 grudnia okręty brytyjskie i francuskie ponownie ostrzelały Kanton, a 30 grudnia miasto zostało zajęte.

Mimo podjętych rokowań z rządem chińskim, okręty sprzymierzonych 20 maja [[1858]] zaatakowały leżącą na północy u ujścia rzeki [[Hai He|Peiho]] twierdzę [[Taku]] (Dagu), którą następnie zdobyły wysadzając [[desant]]. Po zdobyciu [[Tianjin]]u w górze rzeki Peiho, droga do [[Pekin]]u Kanałem Cesarskim stanęła otworem. Pomimo że siły sojusznicze były za słabe do opanowania stolicy, przerażony chiński rząd cesarski zgodził się na pokój. Podpisano go 13 czerwca 1858 w Tianjinie. Traktat przewidywał m.in. otwarcie dla handlu zagranicznego większości portów chińskich i legalizację handlu opium. Traktat miał być ostatecznie [[ratyfikacja|ratyfikowany]] po roku.

 

Pomimo podpisania traktatu pokojowego, w następnym roku doszło do dalszych działań wojennych, określanych też jako trzecia wojna opiumowa. Powodem ich stało się przegrodzenie przez Chińczyków ujścia rzeki Peiho zagrodą i wzmocnienie fortów twierdzy Taku leżących nad jej ujściem. 20 czerwca [[1859]] Chińczycy odmówili przepuszczenia sojuszniczych okrętów do Tianjinu. Wobec tego, Brytyjczycy postanowili zaatakować forty z morza. 25 czerwca eskadra 10 [[kanonierka|kanonierek]] rozpoczęła ostrzeliwanie fortów, lecz okręty nie mogły sforsować zagród z bali i łańcuchów, a od skutecznego ognia chińskich baterii nadbrzeżnych zatonęły 3 kanonierki, dalsze odniosły uszkodzenia. Próba wysadzenia desantu załamała się i sojusznicy zmuszeni byli wycofać się ze stratami.

 

1 sierpnia 1860 wojska brytyjskie i francuskie wylądowały na północ od ujścia Peiho, koło Pehtang ([[Beitang]]), po czym 21 sierpnia wojska interwencyjne zaatakowały i zdobyły od lądu forty Taku, przy wsparciu okrętów. Następnego dnia wojska sojusznicze zajęły [[Tianjin]], a 7 października, pokonując słaby opór Chińczyków, dotarły do Pekinu, opuszczonego przez dwór cesarski. Pałac cesarski został następnie splądrowany przez okupantów.

 

24 października w Pekinie zawarto pokój, ratyfikując poprzedni traktat z Tianjin. W zawartym traktacie pokojowym, porty chińskie zostały otwarte dla handlu z Wielką Brytanią i Francją, w tym także handlu opium. Kupcy tych państw, oraz Rosji i USA, uzyskali przywileje w handlu z Chinami. Dodatkowo Rosja, która nie brała udziału w II wojnie opiumowej, uzyskała sporne terytoria położone na lewym brzegu Amuru. Ponadto, Wielka Brytania uzyskała południową część półwyspu [[Koulun|Kowloon]], a Chiny zobowiązały się do zapłacenia wysokiej [[kontrybucja|kontrybucji]]. Tianjin został otwarty dla handlu, w Pekinie do tej pory zamkniętym dla cudzoziemców, otwarto ambasady zwycięskich państw. Misjonarze chrześcijańscy uzyskali też prawo do szerzenia religii i posiadania własności.

 

 

[[bg:Втора опиумна война]]