Edda starsza: Różnice pomiędzy wersjami

[[ImageGrafika:Edda.jpg|rightthumb|250pxEdda starsza]]

'''Edda starsza''' -– najstarszy zabytek [[literatura islandzka|piśmiennictwa islandzkiego]], datowany na IX wiek n.e. ''Edda starsza'', zwana też ''Eddą poetycką'', składa się z 29 pieśni,z których 10 było poświęconych bogom(mityczne) oraz 19 poświęconym bohaterom i wojownikom, napisanych stylem, który od niej właśnie został nazwany eddycznym. Pieśni ''Eddy starszej'' to utwory mitologiczne oraz pieśni heroiczne; są one bogatym źródłem wiedzy o staroskandynawskich zwyczajach i wierzeniach. Wszystkie pieśni ''Eddy'' są anonimowe, prawdopodobnie ich autorzy powtórzyli tylko zasłyszane opowieści.

Eddę starszą odnalazł ok. [[1640]] roku biskup Brynjolfur Sveinsson, który zresztą później podarował ją królowi Danii. Dla nazwania odnalezionego zbioru pieśni użył tytułu utworu znanego kronikarza i poety islandzkiego [[Snorri Sturluson]]a, tzw. ''Eddy prozaicznej'', która jest zbiorem komentarzy do mitologii staroskandynawskiej i poradnikiem dla [[skald|skaldów]]ów, co więcej zawiera liczne cytaty i odwołania do swej poprzedniczki, ''Eddy starszej''. Odnaleziony rękopis pochodził z około [[1270]] roku i składał się z 45 kartek. W [[1891]] roku Wimmer i Jonsson wydali fototypowe wydanie tego rękopisu wraz z transkrypcją. Pieśni ''Eddy starszej'' można podzielić na dwie grupy: mityczne i heroiczne. Bohaterami pieśni mitycznych są dwaj główni [[mitologia nordycka|bogowie]]: [[Odyn]] i [[Thor]]. Zbiór zaczyna się od wspomnianego już poematu ''Völuspa'', będącego rodzajem dramatu światowego, mówiącego o mitycznym życiu bogów i ludzi, a głównym wydarzeniem utworu jest śmierć [[Baldur|Baldera]]. Nieznany autor konsekwentnie wykazuje, że wszystkie złe czyny prowadzą do walki i śmierci. W piesni tej można znaleźć opis początków świata i człowieka, czasów panowania bogów, walk między bogami oraz opis zmierzchu bogów, zwanego [[ragnarök]]. W następnej pieśni („pieśń o Wysokim") Odyn daje rady ludziom, jak powinni postępować. W dalszych pieśniach znaleźć można dysputę pomiędzy Odynem i olbrzymem, w której olbrzym ulega Odynowi i traci życie. W innej jeszcze pieśni Thor opowiada, jak zgubił swój młot i jak go odnalazł. Mityczna pieśń o Skirnirze opiewa gorącą miłość [[Frejr]]a (Wiosny) do [[Gerdra|Gerdry]] (Ziemi), córki olbrzyma. ''Oegisdrecka'' - jedna z pieśni ''Eddy starszej'', zaliczana jest do najstarszych tekstów zbioru. W pieśniach historycznych występują też kowale kochający się w [[walkirie|walkiriach]].

'''Polskie przekłady''':<br />

== Zobacz też: ==