Cyrkon (minerał): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Ujednoznacznienie linku z Szlif na Szlif (jubilerstwo) przy pomocy Popups, WP:SK |
|||
Linia 1:
[[
[[
'''Cyrkon''' - to pospolity [[minerał]] z gromady krzemianów.<br />▼
▲'''Cyrkon''' - to pospolity [[minerał]] z gromady krzemianów.<br>
Nazwa nawiązuje do składu chemicznego minerału, pochodzi od ''perskiego zargun (zar = złoto, gun = barwa) = złocisty.''
=== Właściwości ===
* [[symbolika chemiczna|Chemizm]]: '''ZrSiO<sub>4</sub>''' (ortokrzemian cyrkonu)
* [[Układ krystalograficzny]] - tetragonalny
* [[Twardość w skali Mohsa]] - 6,5 - 7,5
* [[Łupliwość]] - niewyraźna
* [[Rysa (mineralogia)|Rysa]] - biała
* [[Przełam]] - muszlowy
* [[Gęstość]] – 4,67 do 4,7 g/cm
* [[Barwa]] - bezbarwny, różne barwy
* [[Połysk]] - szklisty, diamentowy<
Tworzy kryształy izometryczne, słupkowe, igiełkowe. Występuje w [[skupienia minerałów|skupieniach]] ziarnistych, zbitych, ziemistych lub promienistych, w formie okrągłych ziarn i otoczaków w [[osady aluwialne|osadach aluwialnych]]. Jest [[izostrukturalność|izostrukturalny]] z [[thoryt]]em, [[coffinit]]em, [[hafnon]]em, [[ksenotym]]em.
Linia 21 ⟶ 20:
'''Ma różne barwy:''' złocistobrunatną, jasnożółtą, słomkowożółtą (''' jargon'''), jaskrawożółtą ('''melichrysos'''), różową, czerwoną, czerwonopomarańczową ('''hiacynt'''), zieloną ('''beccaryt'''), fioletową, niebieską ('''starlit'''), niebieskozieloną, brunatną, czarną; bywa też bezbarwny ('''sparklit'''). Niekiedy wykazuje [[efekt kociego oka]].
Często zawiera pewne ilości : [[uran (pierwiastek)|
== Występowanie
Stanowi rozpowszechniony składnik skał magmowych ([[granit]]y, [[gnejs]]y, [[syenit]]y} oraz osadowych (piaski cyrkonowe, żwiry). Współwystępuje z [[biotyt]]em, [[kwarc]]em, [[skaleń|skaleniami]], [[granat (minerał)|
'''Miejsca występowania:'''
Linia 31 ⟶ 30:
'''W Polsce''' występuje w okolicach Szklarskiej Poręby, nad rzeką Kwisą i Izerą. Znaczne ilości występują w piaskach plażowych nad Bałtykiem.
== Zastosowanie
* ważne źródło otrzymywania pierwiastka cyrkonu, także toru, hafnu, itru i niobu,
* jest stosowany do produkcji materiałów żaroodpornych i ognioodpornych,
* do produkcji ceramiki i szkliw,
* do produkcji materiałów ściernych i włókien
* wykorzystywany w przemyśle chemicznym
* stosuje się go również do produkcji farb i pigmentów
* w reaktorach nuklearnych,
* służy do oznaczania wieku bezwzględnego skał metodami radiometrycznymi,
* należy do bardzo cenionych kamieni kolekcjonerskich i jubilerskich.
W [[jubilerstwo|jubilerstwie]] prawidłowo [[szlif|oszlifowane]] cyrkony dzięki bardzo dużej [[dyspersja|dyspersji]] są konkurencją dla [[diament|diamentów]]. Trudność w uzyskaniu właściwego [[szlif]]u sprawia duża kruchość [[minerał]]u. Tym należy tłumaczyć obserwowane często lekkie zaokrąglenie rondysty kamieni [[szlif|oszlifowanych]]. Cyrkony o zabarwieniu niebieskim lub złotym uzyskuje się przez obróbkę cieplną ciemnoczerwonych okazów z [[Tajlandia|Tajlandii]].<br>▼
▲W [[jubilerstwo|jubilerstwie]] prawidłowo [[
== Zobacz też
[[Cyrkon (pierwiastek)]], [[hiacynt (minerał)]], [[Jöns Jacob Berzelius]], [[przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa]].
== Bibliografia
* Leksykon Przyrodniczy ''Minerały i kamienie szlachetne'', Horyzont”, 2002 r.
* K. Maślankiewicz, ''Kamienie szlachetne'', Wyd. Geologiczne, 1982 r.
* N.Sobczak, ''Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych'', Wyd. Alfa, 1986 r.
* C.Hall, ''Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. Wiedza i Życie, 1996 r.
* W.Schuman, ''Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. „Alma –Press”, 2004 r.
* G.G.Gormaz , J.J.Casanovas, ''Atlas mineralogii'', „Wiedza i życie”, 1992 r.
{{commons|Category:Zircon}}
[[Kategoria:Jubilerstwo]]
[[
[[Kategoria:Minerały]]
[[Kategoria:Surowce ceramiczne]]
▲[[kategoria:Krzemiany wyspowe]]
[[bg:Циркон]]
| |||