Pogórze Bukowskie: Różnice pomiędzy wersjami

Pogórze zasiedlone było już od czasów starożytnych – wykopaliska archeologiczne potwierdzają ślady [[kultura przeworska|kultury przeworskiej]] z II wieku n.e. Na terenie miejscowości [[Prusiek]] odkryto pierwsze cmentarzysko kultury przeworskiej w [[Karpaty|Karpatach]], datowane na drugą połowę II wieku n.e. Prace wykopaliskowe prowadzone od [[2000]] roku ujawniły, że ludność do której należało cmentarzysko posiadała powiązania z wschodnią strefą kultury przeworskiej. Chronologicznie znaleziska z Prusieka są zgodne z przekazem [[Klaudiusz Ptolemeusz|Klaudiusza Ptolemeusza]], mówiącym o przenikaniu pewnych grup [[Wandalowie|Wandalów]] - Lakringów, [[Hasdingowie|Hasdingów]] <ref>Wandalowie-Hasdingowie, kojarzeni ze wschodnią strefą kultury przeworskiej (głównie [[Mazowsze]] i [[Lubelszczyzna]]), opuścili w końcu II wieku n.e. zamieszkiwane dotąd tereny i przemieścili się na południe (górna [[Cisa]], nad granicą [[Dacja|dacką]] notowani od lat 70.) i południowy wschód). Prawdopodobnym powodem przesunięć etnicznych były ruchy ludnościowe na obszarach, na których lokalizuje się m.in. plemiona Gotów i [[Gepidowie|Gepidów]] (głównie [[Pomorze]]). Ruchy te, zwane wędrówką "ludów gockich", miały odbicie w zmianach obszaru występowania elementów [[kultura wielbarska|kultury wielbarskiej]]. Duża aktywność środkowoeuropejskich ludów barbarzyńskich znalazła swój wyraz w atakach na północny [[limes]] rzymski i [[wojny markomańskie|wojnach markomańskich]].</ref> i Wiktofalów na południe, na tereny dorzecza górnej [[Cisa|Cisy]] <ref>W czasie wywołanej najazdem [[Hunowie|Hunów]] (od [[375]] r.) wędrówki ludów część Wandalów (Hasdingowie) sprzymierzyła się z irańskojęzycznym ludem [[Alanowie|Alanów]] i dotarła na obszary między [[Dunaj]]em i [[Cisa|Cisą]].</ref>. Można przypuszczać, że część ludności kultury przeworskiej stanowili [[Wandalowie]], którzy na pewien czas w drodze na południe zasiedlali te tereny i założyli swą nekropolię w Prusieku <ref>"Na szczególną uwagę zasługują wyniki najnowszych badań, realizowanych od [[2004]] roku przez dr [[Judytę Rodzińską-Nowak]] i mgr Joannę Zagórską-Telegę na ciałopalnym cmentarzysku ludności [[Kultura przeworska|kultury przeworskiej]] w Prusieku (stanowisko 25), zlokalizowanym na południe od [[Sanok]]a, na [[Pogórze Bukowskie|Pogórzu Bukowskim]]. Należy zaznaczyć, iż polskie Karpaty uchodziły do tej pory za obszar pozbawiony zasadniczo znalezisk materiałów sepulkralnych, które można by z całą pewnością datować na okres wpływów rzymskich." [w:] Renata Madyda-Legutko. Instytut Archeologii UJ. Badania nad osadnictwem z okresu wpływów rzymskich w polskich Karpatach. 2005</ref>, <ref>Rocznik Przemyski, t. 43, z. 2 Archeologia, Przemyśl 2007. Renata Madyda-Legutko. Wyniki dalszych badań na cmentarzysku kultury przeworskiej w Prusieku stan. 25, pow. Sanok</ref>. W miejscu największego przewężania [[San]]u, gdzie krzyżują się granice Pogórza Bukowskiego i Kotliny Sanockiej, przy ujściu [[Sanoczek (rzeka)|Sanoczka]] do Sanu, u podnóża [[Góry Słonne|Gór Słonnych]] znajduje się drugie najstarsze wielokulturowe stanowisko archeologiczne w południowo - wschodniej Polsce tzw. [[Horodyszcze (starożytna osada)|Horodyszcze]] <ref>"'''Okres przedrzymski i rzymski''' : Obszar Polski południowo-wschodniej, ściślej jego południowa część, jest jednym z 4 w skali całego kraju, gdzie mamy do czynienia z enklawą osadnictwa [[Celtowie|celtyckiego]]. Jest ono datowane na III-I wiek p.n.e. W czasach odpowiadających okresowi rzymskiemu (wraz z okresem wędrówek ludów – I-V wiek) notujemy tutaj stanowiska zbliżone do znanych z Polski centralnej i innych części Małopolski, a także wskazujące na odrębność kulturową związaną z ludami południowymi (Dakowie). Stanowiska tego etapu występują najliczniej w strefie lessów, w [[Doły Jasielsko-Sanockie|Dołach Jasielsko-Sanockich]] oraz w strefie wielkodolinnej. Znaleziska z tego czasu należą do najbardziej efektownych w całych pradziejach, szczególnie pochodzące z cmentarzysk ([[Prusiek]], [[Radawa]], [[Trójczyce]], [[Kopki]] – liczne przykłady elementów uzbrojenia, narzędzi, ozdoby). Ważną cechą jest obecność licznych importów południowych („rzymskich”), z których najliczniej występują monety (nie zawsze są one traktowane jako znaleziska archeologiczne ze względu na wartość numizmatyczną, co niewątpliwie zubaża zasób naszych źródeł ). " [http://www.si.podkarpackie.pl/Pliki/2008/program_opieki_n_zabytkami_ostateczny.pdf]</ref>.

 

Po dawnej architekturze obronnej historycznej [[Ziemia sanocka|ziemi sanockiej]] na tym terenie zachowały się ślady zamków i dworów obronnych m.in. [[Sobień (zamek)|Sobień]], [[Zamek Sobień w Lesku|Lesko]], [[Sanok]], [[Zamek w Nowotańcu|Nowotaniec]], [[Płonna]] i [[Zboiska]].