Bhakti: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: hi:भक्ति
m poprawa linków
Linia 1:
[[Grafika:Flower-bedecked shrine.jpg|right|thumb|200px|Obraz czczony podczas [[pudźa|pudźy]] - popularnej bhaktyjskiej praktyki]]
'''Bhakti''' ([[sanskryt|sanskr.]] ''bhakti'' - przywiązanie, miłość; termin zwykle oddawany jako '''pobożność''') - forma religijności w [[hinduizm]]ie przejawiająca się głębokim emocjonalnym i intelektualnym oddaniem [[Bóg|Bogu]], której metaforą może być miłosny związek z bóstwem, a zarazem niezwykle silny, żywiołowy ruch religijno-społeczny. Osoba praktykująca bhakti nazywana jest [[bhakta|bhaktą]].
 
Nie należy myśleć o bhakti jako o jednorodnym, zwartym ruchu - poszczególne grupy zaangażowane w kulty pobożnościowe kierowały się ku różnym bóstwom (przede wszystkim ku [[Śiwa|Śiwie]], [[Kryszna (bóg)|Krysznie]], [[Rama (bóg)|Ramie]] i [[Kali]]) i przyjmowały odmienne stanowiska [[teologia|teologiczne]]. Dla wszystkich jednak kluczowe było ''uczestnictwo w Bogu'', docieranie do niego i odnalezienie z nim bliskości.
Linia 13:
Bhakti jako religijność emocjonalna zaczęła się rozwijać później - w pierwszy millenium ery chrześcijańskiej. Bhaktyzm obejmuje cały wisznuizm (tam bhakti było kierowane do [[Wisznu]], a dokładniej najczęściej do któregoś z jego [[Awatar]] - z reguły do [[Kryszna|Kryszny]]). Część szkół śiwaickich również klasyfikujemy jako bhaktyzm - paśupatowie, [[śiwaizm tamilski]], [[kalamukhowie]]. Tradycje bhaktyzmu wyraźne są także w [[smartyzm]]ie - sam [[Adi Śankara]] (na którego naukach opiera się smartyzm) jest autorem kilku dewocyjnych hymnów do [[Śiwa|Śiwy]]. Wśród [[śaktyzm|śaktów]] też są silne tendencje bhaktyjskie - szczególnie w [[Bengal]]u, gdzie obiektem bhakti jest [[Kali]].
 
Bhakti (jako emocjonalne oddanie) najsilniej i najwcześniej kwitło na południu [[Indie|Indii]], w [[Tamil Nadu]]. Najintensywniejszy okres ich rozwoju na tych terenach przypada na VII-IX w. Wówczas rozwijała się poezja bhaktyjska tworzona w językach południowoindyjskich. Jej autorami byli wybitni poeci: dwunastu [[Alwarowie|alwarów]] (wisznuickich poetów czczących [[Wisznu]], a szczególnie dwie z jego inkarnacji: Krysznę i Ramę) oraz sześćdziesięciu trzech ''[[najanmar]]ów'' (śiwaickich poetów sławiących Śiwę). Pojawiły się także przekłady świętych tekstów hinduizmu (dotychczas dostępnych jedynie w [[sanskryt|sanskrycie]]) na indyjskie języki lokalne. Później ruchy bhakti pojawiły się na [[Dekan (płaskowyż)|Dekan]]ie i wreszcie dotarły do Indii Północnych, gdzie rozwijały się od ok. XII do XVII w. Szczególnie przejawiały się w postaci literatury dewocyjnej tworzonej przez osoby takie jak np. [[Mira Bai]].
 
W średniowieczu (w drugim milenium ery chrześcijańskiej) bhakti otrzymało podbudowę filozoficzną, a to głównie za sprawą filozofów i teologów takich jak [[Ramanudźa]], [[Madhwa Anandatirtha]], [[Nimbarka]], [[Wallabha]], [[Ćajtanja Mahaprabhu]].