Wojna hugenocka (1626–1629): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m linki |
m nowe oprac |
||
Linia 1:
{{
wojna infobox
|epoka = nowożytność
|nazwa = Wojna hugenocka [[1626]]-[[1629]]
|konflikt = Wojny religijne
|grafika = Louis XIII Richelieu devant La Rochelle.jpg
|opis = Ludwik XII i kardynał Richelieu pod La Rochelle
|data = [[1626]]-[[1629]]
|miejsce = Normandia, Langwedocja
|wynik = zwycięstwo katolików
|przyczyna =
|terytorium = [[Francja]]
|strona1 = [[Grafika:Blason France moderne.svg|40px]] katolicy
|strona2 = [[Image:Croix huguenote.gif|40px]] Hugenoci
[[Grafika:England Arms 1603.svg|40px]] Anglia (Duke of Buckingham)
|dowódca1 = Ludwik XIII, książe de Angoulême
|dowódca2 = Benjamin de Rohan, George Villiers
|siły1 = armia królewska (kilkadziesiąt tysięcy)
|siły2 = siły protestanckie
|straty1 = nieznane
|straty2 = wiele tysięcy, głownie cywilów
}}
'''Wojna hugenocka''' [[1626]]-[[1629]]
===Kulisy konfliktu===
W XVI w. [[Reformacja]] w formie [[Kalwinizm]]u ogarnęła coraz większe regiony [[Francja|Francji]]. Przede wszystkim na południowym zachodzie królestwa wielu ludzi przerzuciło się na nową wiarę, otrzymując miano [[Hugenoci|Hugenotów]]. Także wielu reprezentantów szlachty francuskiej przechodziło na stronę protestancką, co wzmacniało tylko konflikty w kraju. W roku [[1562]] doszło do wybuchu [[I wojna z hugenotami|pierwszej wojny z hugenotami]]. Jednym z ważniejszych punktów obrony Hugenotów było La Rochelle, które dzięki swoim rozbudowanym fortyfikacjom uchodziło za jedną z nasilniejszych twierdz hugenockich. Dnia [[11 lutego]] [[1573]] r. armia [[Karol IX|Karola IX]] obległa miasto, które trwało do momentu podpisania układu pokojowego w dniu [[6 lipca]] tego samego roku. W trakcie oblężenia wojska królewskie wystrzeliły na twierdzę 34 000 kul armatnich, przypuszczając 8 nieudanych szturmów. Zginęło i odniosło rany ok 20 000 żołnierzy. O dtego czasu La Rochelle uchodziło za niezdobyte.
Okres panowania [[Henryk IV|Henryka IV]] położył kres wojnom hugenockim. Monarcha sam osobiście był Hugenotem, jednak w roku [[1593]] przyjął wiarę katolicką. Podpisany w roku [[1598]] edykt w [[Nantes]] gwarantował Hugenotom polityczne i religijne przywileje, zapewniając im bezpieczne rejony, na których na koszt państwa mogli utrzymywać swoje garnizony. Po zamordowaniu Henryka w roku [[1610]] królem Francji został jego syn [[Ludwik XIII]], którego polityka skierowana była przeciwko prawom hugenockim, co spowodowało sprzeciw protestantów. W roku [[1620]] Hugenoci wywołali powstanie, na co Ludwik odpowiedział wymierzoną przeciwko nim kampanią. Próby zajęcia przez wojska królewskie Montauban oraz Montpellier zakończyły się jednak niepowodzeniem a dnia [[10 października]] [[1622]] podpisano kolejny edykt w Nantes kończący działania wojenne.
W roku [[1624]] na stanowisko urzędującego ministra przy boku Ludwika XIII wstąpił [[Armand Jean Richelieu|kardynał Richelieu]]. Nowy minister miał znaczny wpływ na króla. Osobiście przeciwnik Hugenotów kardynał wymógł na monarsze zaostrzenie polityki wobec protestantów, co doprowadziło do kolejnych wystąpień.
===Pierwsze walki===
W styczniu [[1625]] r. Hugenoci pod wodzą Benjamina de Rohana ruszyli ku prowincji Poitou. Tutaj zajęli Île de Ré, położone na zachód od La Rochelle, a następnie skierowali się na Oléron, gdzie pokonali tamtejszy garnizon królewski. W międzyczasie oddziały hugenockie pod wodzą brata Benjamina- Henryka II rozpoczęły działania zbrojne w [[Langwedocja|Langwedocji]]. W tej sytuacji Hugenoci wystosowali do króla swoje żądania. Ludwik XIII opowiedział się za gotowością uznania postanowień edyktu z Nantes, w zamian jednak zażądał ograniczenia obrony w La Rochelle i ustanowienia tam przedstawiciela królewskiego jako zarządcy. Rohanowie odrzucili żądania króla, czyniąc próby uzyskania wsparcia za granicą. Benjamin de Rohan nawiązał m.in. kontakt z Duke of Buckingham, Gerorge Villiersem, który postawił do jego dyspozycji flotę z 5000 ludzi i udał się z Benjaminem w kierunku La Rochelle. Po dotarciu do miasta w dniu [[25 lipca]] [[1627]] r. Villiers zdecydował o ataku na wyspę Ré, zajętą przez wojska królewskie. [[Anglia|Anglicy]] wylądowali na wschodnim przyczółku wyspy, gdzie odparli atak francuski, zmuszając przeciwnika do wycofania sie do fortu de la Prée w gminie Saint-Martin. Vielliers nakazał oblężenie fortu, tymczasem wśród mieszkańców La Rochelle nie było jedności co do tego jak zachować się wobec Anglików.
===Oblężenie La Rochelle===
[[Oblężenie La Rochelle (1627-1628)|Oblężenie La Rochelle]] przez wojska Ludwika XIII rozpoczeło się dnia [[4 sierpnia]]. Siły królewskie liczyły 11 000 ludzi i były dowodzone przez księcia de Angoulême. Książe zaproponował obrońcom miasta kapitulację, co wywołało spory wśród mieszkańców. Rozbudowę pobliskiego Fortu St. Louis Hugenoci potraktowali jednak jako wrogie działanie, ostrzeliwując wojska królewskie. Angoulême nakazał wówczas otocznie miasta pierścieniem umocnień polowych, przygotowując swoje siły do długotrwałego oblężenia. W mieście powołano pod broń wszystkich zdolnych do noszenia broni mężczyzn. Dowodzenie nad obrońcami objęli burmistrz Jean Guiton oraz Benjamin de Rohan.
Dnia [[7 października]] wojska królewskie stacjonujące w Forcie Île de Ré otrzymały amunicję oraz żywność dostarczona przez flotę francuską. Dostawa okazała się zbawieniem dla obrońców, którzy z powodu braku żywnosci bliscy byli kapitulacji. Tymczasem w dniu 12 października Ludwik XIII przyprowadził nowe wojska pod La Rochelle. Armia królewska wzrosła do 20 000 ludzi.
[[7 listopada]] Villiers nakazał atak na Fort St. Martin, który zakończył się jedynie zdobyciem murów zewnętrznych. Po tej nieudanej akcji Villiers planował już powrót do Anglii, jednak nocą [[8 października]] 4000 Francuzów uderzyło na Anglików na Île de Ré. Załoga fortu wykorzystała walki do wypadu na oddziały Villiersa, które zostały zdziesiątkowane. Villiers należał do nielicznych, którym udało się ujść z życiem na okręt.
W styczniu [[1628]] r. armię Ludwika wzmocniły kolejne oddziały. W ten sposób armia królewska wzrosła do 30 000 ludzi. Pomimo, że obrońcy miasta walczyli już wiele miesięcy, nie brakowało im zaopatrzenia, dostarczanego drogą morską przez statki angielskie. Oblegający odcięli wówczas miasto ze wszystkich stron, budując w zatoce groblę, na której umieszczono działa z których otworzono ogień do okrętów angielskich. Powstał w ten sposób niestrzeżony dostęp do miasta, gdzie wdarł się Richelieu na czele 5000 ludzi w dniu 13 marca. Hugenotów zaalarmowały jednak odgłosy tysięcy ludzi, po czym zamknęli lukę w umocnieniach.
Blokada morska miasta trwała całą wiosnę 1628 r. Obrońcom skończyła się szybko żywność, pojawiły się oznaki głodu. Wkrótce dziennie umierało z głodu kilkaset osób. Rozpoczęły się też ataki na członków rady miasta, ze strony niezadowolonej ludności. Jednego dnia znaleziono ciała połowy jednej z kompanii, stacjonującej nocą na murach miejskich. Żołnierze żywili się trawą i podeszwami butów. Na nadejście armii ratunkowej pod wodzą Henri de Rohana nie można było liczyć. Do 12 października widziano liczne jednostki angielskie, które za każdym razem były przeganiane ostrzałem dział francuskich. Dnia [[27 października]] burmistrz Jean Guiton podjął rokowania z oblegającymi. Miasto skapitulowało następnego dnia 28 paźzdiernika 1628 r. Ludwik XIII oraz kardynał Richelieu wkroczyli do miasta dnia [[30 października]]. Guiton został wypędzony z Francji, natomiast Benjamin de Rohan zbiegł do Anglii.
===Zakończenie===
Ludwik XIII przeznaczył do dyspozycji armii w okresie oblężenia ogromną sumę 40 milionów liwrów. Po zajęciu miasta, rozebrano jego umocnienia. Tracąc swoje twierdze Hugenoci stracili także swoją siłę militarną. Jednak jeszcze w roku [[1629]] w nadanym im edykcie łaskawości w Alès zatwierdzono ich religijne przywileje. Zakończenie wojny ustabilizowało wewnątrz polityczną sytuację w kraju. Od tego czasu Korona francuska mogła koncentrować swoją uwagę na polityce antyhabsburskiej. Za panowania [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]] odmówiono ostatecznie praw Hugenotom w podpisanym w roku [[1685]] edykcie w Fontainebleau. Spowodowało to eksodus setek tysięcy protestantów, którzy opuscili Francję.
'''Literatura'''
*Baszkiewicz Jan, Richelieu, PIW, warszawa 1984
*Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2
'''Zobacz też:'''
*[[I wojna z hugenotami]]
*[[II wojna z hugenotami]]
*[[III wojna z hugenotami]]
*[[VIII wojna z hugenotami]]
[[Kategoria:Wojny w historii Francji]]
| |||