|
[[Grafika:RomaArcoGianoCostantino1.JPG|right|250px|thumb|Łuk Janusa, Forum Boarium]]
[[Grafika:Swiatynia Westy(Herkulesa) ForumBarium.jpg|250px|thumb|Świątynia Westy (w rzeczywistości Herkulesa), Forum Boarium]]
'''Forum Boarium''' (''rynek wołowy'')– najstarsze forum w [[Rzym]]ie, plac targowy nad rzeką [[Tyber]], pomiędzy wzgórzami [[Kapitol]], [[Palatyn]] i [[Awentyn]], w pobliżu [[Circus Maximus]]. Zostało wybrukowane już VI w. pne<ref>A.Sadurska, ''Archeologia starożytnego Rzymu, t.1.'', PWN 1975, p.45</ref>. Handlowano na nim przede wszystkim [[bydło|bydłem]], skąd wywodzi się nazwa, a także rybami. Obok położone było '''[[Forum OlitoriumHolitorium]]''' (''rynek warzywny'') – plac,jak nasama którymnazwa wskazuje - sprzedawano tu warzywa. Oprócz intensywnej działalności handlowej, Forum Boarium pełniło także rolę jednego z głównych portów rzymskich (Port Tibernius). Na placach tych pobudowano ''świątynię Portunusa[[Portunus]]a'' - boga Tybru, (zwaną błędnie ''Fortuny Virilis'') i ''świątynię [[Herakles|Herkulesa]]'' (niegdyś uważanauważaną na ''świątynię [[Westa|Westy]]''), ''[[Łuk Janusa]]'' a także kilka innych budowli kultowych. W [[264 p.n.e.]] na tym terenie odbyła się pierwsza walka [[gladiator|gladiatorów]], jaka miała miejsce w Rzymie. Znajdował się tu także ołtarz ''Ara Maxima Herculi'', na którym składano coroczne ofiary z byka. Tradycję tę zakończył dopiero [[Konstantyn I Wielki|Konstantyn]]. NaPrzy Forum Boarium powstały także pierwsze rzymskie mosty.
=Zabytki=
'''Świątynia Westy''' – naprawdę poświęcona była innemu niż Westa bóstwu, [[Herakles|Herkulesowi]] Victorowi i Oliviarusowi, opiekunowi producentów i handlarzy oliwek i oliwy. Świątynia została wybudowana w [[142 p.n.e.]], na planie koła, ustawiona na [[podium]]. [[Kopuła (architektura)|Kopuła]] wsparta była na 20 [[kolumna (architektura)|kolumnach]] wykonanych w [[porządek koryncki|porządku korynckim]]. Inicjatywa wybudowania świątyni przypisywana jest Scypionowi Aemilianusowi i Lucjuszowi Mummiuszowi. Wewnątrz świątyni znajdował się cokół, na którym stał posąg bóstwa. Świątynia wzorowana jest na [[architektura starożytnej Grecji|greckich]] [[monopteros]], przypomina najstarszą tego typu świątynię Westy wzniesioną na [[Forum Romanum]]. W okresie [[średniowiecze|średniowiecza]] została zamieniona na kościół. Bez kopuły, która została zniszczona już w średniowieczu świątynia przetrwała do dzisiaj.
'''Świątynia Westy''' – naprawdę poświęcona '''[[Herakles|Herkulesowi]] Victorowi''' (albo '''''Herculesowi Olivariusowi'''''), opiekunowi handlarzy oliwek i oliwy. Powstała ok. 40-30 r. pne. i jest tzw. ''[[peripteros]]em okrągłym''<ref>S.Parnicki-Pudełko, ''Architektura starożytnej Grecji'', Arkady 1985, p.74</ref> o średnicy 17 m, na niskim [[podium]], otoczona 20-ma [[kolumna (architektura)|kolumnami]] [[porządek koryncki|korynckimi]]<ref>Sadurska, p.154-155</ref>, wspierającymi [[Kopuła (architektura)|kopułę]] zniszczoną jeszcze w średniowieczu. Przypomina świątynię Westy na [[Forum Romanum]]. Inicjatywa wybudowania świątyni przypisywana jest [[Scypionowi Aemilianusowi]] i [[Lucjuszowi Mummiuszowi]]. Wewnątrz świątyni znajdował się cokół, na którym stał posąg bóstwa. W okresie [[średniowiecze|średniowiecza]] została zamieniona na kościół.
'''Świątynia Fortuny''' – zespół budynków, których historia powstania sięga [[IV wiek p.n.e.|IV w. p.n.e.]], a ostateczny kształt został nadany na przełomie [[II wiek p.n.e.|II]] i [[I wiek p.n.e.|I w. p.n.e.]] Zespół złożony był z czteronawowej [[bazylika|bazyliki]] z dwukondygnacyjnym [[portyk]]iem, do którego przylegała jaskinia z jednej strony i mała salka z [[Apsyda (architektura)|apsydą]] z drugiej. [[Podium]] ozdobione było [[fryz]]em w [[porządek dorycki|porządku doryckim]]. Za tymi budynkami pobudowane były tarasy. Na nich stały portyki, [[eksedra|eksedry]] z kolumnami w [[porządek architektoniczny|porządkach]]: doryckim, [[porządek joński|jońskim]], korynckim. Na najwyższym, ósmym tarasie stał [[tolos]] z posągiem Fortuny.
Zobacz też: [[architektura starożytnego Rzymu]], [[Forum Romanum]]. ▼
'''Świątynia Portunusa''' (błędnie ''Fortuny Viliris'') – Świątynia została wybudowana między 80 a 50 r. pne., na miejscu starszej z II w. pne. Jest to [[Porządek joński|joński]] [[tertrastylos]], [[Pseudoperipteros|pseudoperypteros]], na podium o wysokości 2,6 m i [[cella|celli]] o wymiarach 9,2x17,8 m. Świątynia jest okładana [[tuf]]em w ''[[opus|opus quadratum]]''<ref>op.cit.,p. 153-154</ref>.
▲Zobacz też: [[architektura starożytnego Rzymu]], [[Forum Romanum]].
{{Przypisy}}
{{commons|Forum Boarium}}
|
