Tabletka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
Linia 3:
[[Plik:FlattenedRoundPills.jpg|thumb|right|290px|Tabletki]]
Tabletki zostały wprowadzone do lecznictwa w 1874 roku przez Rosenthala. Obecnie są najczęściej i najpowszechniej stosowaną postacią leku.
 
Kształt tabletek może być różny. Najczęściej formuje się je w postaci płaskich lub wypukłych krążków, często z wyciśniętym na powierzchni wzorem lub napisem. Niezależnie od kształtu, powierzchnia tabletki powinna być jednolita i gładka.
 
== Substancje pomocnicze stosowane w tabletkach ==
[[Plik:Ecstacy monogram.jpg|150px|rightleft|thumb|wzory wyciśnięte na tabletkach [[3,4-metylenodioksymetamfetamina|ekstazy]]]]
*'''Substancje Wypełniającewypełniające''' - używa się ich, jeśli masa substancji leczniczej jest zbyt mała alby można było wykonać z niej tabletkę. Substancje te nie mogą mieć wpływu na działanie farmakologiczne leku zawartego w tabletce. W celu rozcieńczania substancji czynnej stosuje się najczęściej [[laktoza|laktozę]] lub [[skrobia|skrobię]]. Substancjami wypełniającymi mogą być także: Sacharoza, mannoza, glukoza.
* Poślizgowe - używane przy sporządzaniu masy tabletkowej, do zmniejszania tarcia między cząstkami proszku lub granulatu. Substancje te zmniejszają również przyczepność tabletek do matrycy, na której są prasowane. Przykładem tego typu substancji są [[talk]] i [[Ditlenek krzemu|krzemionka]].
*'''Adsorbenty''' - Ich zadaniem jest zapobieganie zawilgotnieniu substancji leczniczej. Mogą stanowić jednocześnie substancję wypełniającą. Jako adsorbenty stosuje się: [[glina|glinkę białą]], [[krzemionka|krzemionkę]] koloidalną oraz [[bentonit]].
* Mieszaniny [[Kwasy karboksylowe|kwasu organicznego]] i [[Węglany|węglanu]] - w tabletkach musujących. Po dostaniu się tabletki do wody zachodzi reakcja między użytym kwasem organicznym ([[kwas winowy|winowym]] lub [[kwas cytrynowy|cytrynowym]]), a węglanem, w wyniku której wydziela się [[dwutlenek węgla|CO<sub>2</sub>]]. Zastosowanie tej mieszaniny, poza uzyskiwaniem [[woda gazowana|napoju gazowanego]], przyspiesza rozpad tabletki i uwalnianie substancji czynnej.
*'''Substancje wiążące''' - wiążą sproszkowany lek, zapobiegają przedwczesnemu rozpadaniu się tabletek. Używa się ich na wstepnym etapie formowania tabletek - do przygotowania masy tabletkowej. Substancjami wiążącymi mogą być: [[żelatyna]], kleiki [[skrobia|skrobiowe]], [[guma arabska]], [[etyloceluloza]], [[metyloceluloza]], [[zeina]].
[[Plik:Ecstacy monogram.jpg|150px|right|thumb|wzory wyciśnięte na tabletkach [[3,4-metylenodioksymetamfetamina|ekstazy]]]]
*'''Substancje Poślizgowepoślizgowe''' - używane przy sporządzaniu masy tabletkowej, do zmniejszania tarcia między cząstkami proszku lub granulatu. Ułatwiają zsypywanie się masy do matrycy. Substancje te zmniejszają również przyczepność tabletek do matrycy, na której są prasowane. Przykładem tego typu substancji są [[talk]], i[[glikol]]e polioksyetylenowe, [[stearynian magnezu]] lub wapnia), [[Ditlenek krzemu|krzemionka]].
* Powlekające - tworzące cienką warstewkę na powierzchni tabletki. Powlekanie stosuje się w celu:
* '''Substancje rozsadzające''' - przyspieszają proces rozpadu tabletek, zwiększając [[dostępność farmaceutyczna|dostępność farmaceutyczną]] leku. Do tej grupy zalicza się również substancje pęczniejące w środowisku wodnym, powodujące zwiększenie się objętości tabletki po zażyciu. Do produkcji tabletek musujących, jako substancji rozsadzających, używa się mieszaniny [[Kwasy karboksylowe|kwasu organicznego]] i [[Węglany|węglanu]]. Po dostaniu się tabletki do wody zachodzi reakcja między użytym kwasem organicznym ([[kwas winowy|winowym]] lub [[kwas cytrynowy|cytrynowym]]), a węglanem, w wyniku której wydziela się [[dwutlenek węgla|CO<sub>2</sub>]] obserwowany w postaci uwalniających się pęcherzyków gazu. Technologia ta jest wykorzystywana również do produkcji [[woda gazowana|napojów gazowanych]].
* Powlekające'''Substancje powlekające''' - tworzące cienką warstewkę na powierzchni tabletki. Powlekanie stosuje się w celu:
** zwiększania odporności tabletek na czynniki zewnętrzne i tym samym ich trwałości,
** maskowania przykrego smaku lub zapachu składników tabletki,
Linia 16 ⟶ 20:
** modyfikowania miejsca i czasu uwalniania substancji czynnej.
Tabletki powlekane cukrem nazywa się '''drażetkami'''.
 
Kształt tabletek może być różny. Najczęściej formuje się je w postaci płaskich lub wypukłych krążków, często z wyciśniętym na powierzchni wzorem lub napisem. Niezależnie od kształtu, powierzchnia tabletki powinna być jednolita i gładka.
 
== Podział tabletek ==