Karlizm: Różnice pomiędzy wersjami

[[GrafikaPlik:Karlisci.gif|thumb|200px|Godło Wspólnoty Tradycjonalistycznej (''Comunion Tradicionalista'')]]

[[GrafikaPlik:Flag of New Spain.svg|thumb|200px|Flaga karlistów]]

'''Karlizm''' -– zespół poglądów politycznych i społecznych, charakterystyczny dla [[Hiszpania|Hiszpanii]] [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek|XX]] wieku. Karliści zmierzali do odtworzenia mocarstwowej Hiszpanii poprzez reformy konserwatywne, prokatolickie, decentralizacyjne, antyabsolutystyczne, antydemokratyczne i antyliberalne w duchu [[Legitymizm|legitymistycznym]]. Program ten nie był do końca spójny, rodził się stopniowo, w opozycji do poczynań kolejnych postępowych rządów [[Madryt|madryckich]].

Pierwotnie mianem karlistów określano zwolenników [[infant]]a [[Karol (V) Burbon|Don Carlosa, hrabiego Molina]], który -– zgodnie z [[Prawo salickie|prawem salickim]], którym do tego czasu posługiwali się hiszpańscy [[Burbonowie]] -– powinien był w [[1833]] objąć tron [[Hiszpania|Hiszpanii]] po śmierci swego brata [[Ferdynand VII |Ferdynanda VII ]] . Karlistów, reprezentujących kręgi katolickie i konserwatywne, ubiegli jednak zwolennicy reform, który doprowadzili do proklamowania królową trzyletniej [[Izabela II Hiszpańska|Izabeli II]].

Podczas [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej]] [[1936]]-–[[1939]] karliści poparli [[Francisco Franco|gen. Franco]], tworząc zmilitaryzowane formacje, zwane [[requetés]] (ochotnicy). Karlistowskie ''requetés'' stanowiły jedną z trzech najważniejszych formacji wojskowych frankistów, obok [[Falanga (partia)|Falangi]] oraz jednostek czarnych [[muzułmanie|muzułmanów]] z [[Maroko|Maroka]]. Ponieważ gen. Franco obawiał się konfliktów między [[konserwatyzm|konserwatywnymi]] karlistami, a [[nacjonalizm|nacjonalistyczną]] Falangą, w [[1937]] roku przymusowo połączył obie organizacje, tworząc Hiszpańską Falangę Tradycjonalistyczną.

W [[1969]] gen. Franco ostatecznie przywrócił w Hiszpanii monarchię, doprowadzając do powołania na tron [[Jan Karol I Hiszpański|Jana Karola I]], który jednak nie reprezentował karlistowskiej linii dynastii Burbonów, gdyż ta wygasła po mieczu w [[1936]] ze śmiercią [[Alfons Karol (I) Burbon|Dona Alfonsa Karola]], po czym prawa karlistowskie przeszły, nie bez sprzeciwu innych pretendentów, na byłego króla [[Alfons XIII Hiszpański|Alfonsa XIII]] i jego potomków. Po śmierci gen. Franco karliści stracili jakiekolwiek wpływy polityczne. Pomimo tego do dziś nadal istnieje partia karlistowska -– ''Comunión Tradicionalista Carlista''.

=== Zobacz też: ===

* [[Karlistowscy pretendenci do tronu Hiszpanii]]

=== Linki zewnętrzne ===

* Dr Jacek Bartyzel: [http://www.wandea.org.pl/tradycjonalizm.htm Bandera Carlista. Historia tradycjonalizmu legitymistycznego w Hiszpanii] -– bardzo obszerna książka na temat historii karlizmu.

*[http://www.requetes.com/ http://www.requetes.com/] - strona o requetes (po hiszpańsku)

*[http://www.ctcarlista.org/ http://www.ctcarlista.org/] - strona Comunión Tradicionalista Carlista (po hiszpańsku)

{{Linklink FA|de}}