Teatr (budynek): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
s |
m Przywrócono przedostatnią wersję, jej autor to MastiBot. Autor wycofanej edycji to 83.28.31.158. |
||
Linia 1:
[[Plik:Teatr Polski w Bielsku-Białej 2.jpg|thumb|200px|[[Teatr Polski w Bielsku-Białej]]]]
[[Plik:Horzyca Theater.JPG|thumb|200px|Teatr im. [[Wilam Horzyca|Wilama Horzycy]] w [[Toruń|Toruniu]]]]
'''Teatr (architektura)''' – budynek, w którym odbywają się przedstawienia [[teatr]]alne. W historii miejsce, w którym wystawianie sztuki było ukształtowane w różnorodny sposób. Najstarsze, pochodzące z czasów [[starożytność|starożytnych]] są [[teatr grecki|teatry greckie]] i [[teatr rzymski|rzymskie]].
W okresie [[średniowiecze|średniowiecza]] nie budowano obiektów przeznaczonych dla odgrywania w nich widowisk teatralnych. Przedstawienia odbywały się w [[kościół (budynek)|kościołach]], w salach [[Zamek|zamkowych]] lub na prowizorycznie wzniesionych scenach, [[podium|podiach]] z ustawioną dekoracją w postaci lekkich ścianek symbolicznie wydzielających wnętrza rozgrywanej sztuki. Czasem był to ażurowy [[pawilon]] tzw. "mansjon" symbolizujący obiekt, w którym przebiega akcja sztuki.
Stałe obiekty, przeznaczone specjalnie dla wystawiania sztuk zaczęto wznosić dopiero w [[XVI wiek|XVI]] – [[XVII wiek]]u. W budynkach takich umieszczano [[scena|scenę]] i widownię w jednym dużym pomieszczeniu. Forma architektoniczna takiego rozwiązania wzorowana była na scenach ustawianych np. na dziedzińcach zamkowych, placach przy zajazdach itp. wcześniejszych podwyższeń na których rozgrywała się sztuka obserwowana przez widzów z okalających place [[ganek (architektura)|ganków]], [[okno|okien]] i [[balkon]]ów. W budynku teatralnym znajduje się wiele innych pomieszczeń przeznaczonych dla aktorów (np. [[garderoba|garderoby]], charakteryzatornie), rekwizytornie, pracownie, w których przygotowywane są dekoracje, rekwizyty, stroje (ubrania, peruki) i wiele innych pomieszczeń niezbędnych dla przygotowania przedstawienia (np. sale prób śpiewu, tańca). Oprócz pomieszczeń zaplecza technicznego związanego z właściwym oświetleniem, nagłośnieniem itp. w budynku teatralnym znajdują się miejsca ogólno dostępne dla widza. Wejście do teatru, zazwyczaj wykonane w reprezentacyjnej formie prowadzi przez [[hall (budownictwo)|hall]] do [[foyer]]. Widownia teatralna często złożona jest z części parterowej o [[amfiteatr]]alnie ustawionych rzędach krzeseł i części piętrowej rozlokowanej [[balkon]]ach. Balkony zajmują dwa-, trzy- czasem cztery piętra. Najwyższe nazywane są "jaskółkami", dawniej mieściły tylko miejsca stojące. Balkony, najczęściej tylko pierwszego piętra, dzielone są na [[loża|loże]]. Najbardziej reprezentacyjne miejsca na widowni umieszczone są w loży balkonu I piętra, na wprost sceny. Przy lożach, zwłaszcza przy loży środkowej, umieszczano mały [[gabinet]] służący do odpoczynku i spotkań towarzyskich w trakcie [[antrakt]]u. Loże budowano także w poziomie parteru, pod usytuowanymi nad nimi balkonami.
Scena oddzielona jest od widowni tzw. [[rampa (teatr)|rampą]]. W czasach obecnych jest to po prostu krawędź sceny. Dawniej wzdłuż niej ustawiano szereg lamp oświetlających scenę. W zagłębieniu przed sceną, częściowo pod nią mieści się pomieszczenie dla orkiestry (w teatrach przystosowanych do wystawiania spektakli muzycznych: oper, baletu). Dawniej, w środkowej części sceny, tuż przy rampie umieszczano tzw. budkę suflera. Z widowni była widoczna w postaci wystającej nad poziom sceny niskiej osłony, często w kształcie muszli. Kurtyna oddzielająca scenę od widowni składa się właściwie z trzech zasłon. Najlżejsza używana jest do zasłaniania sceny podczas przerw w przedstawieniu. Druga, często o bogatej dekoracji widoczna jest przez widzów tuż przed widowiskiem Trzecia oddziela scenę od widowni w czasie, gdy teatr jest zamknięty dla widzów. Pełni ona rolę przegrody pożarowej, zabezpieczając teatr.
Zobacz też: [[opera (budynek)]], [[przegląd zagadnień z zakresu architektury]].
[[Kategoria:Obiekty budowlane]]
[[Kategoria:Obiekty kultury]]
[[Kategoria:Teatr|!]]
[[ca:Teatre (edifici)]]
[[de:Theater (Architektur)]]
[[en:Theater (structure)]]
[[es:Teatro (arquitectura)]]
[[eo:Teatrejo]]
[[fr:Théâtre (bâtiment)]]
[[ga:Amharclann]]
[[is:Leikhús]]
[[it:Teatro (architettura)]]
[[he:אולם תיאטרון]]
[[la:Theatrum]]
[[nl:Theater (gebouw)]]
[[nds-nl:Theater (gebouw)]]
[[ja:劇場]]
[[no:Teater (bygning)]]
[[pt:Teatro (arquitetura)]]
[[ru:Театр (архитектурное сооружение)]]
[[sk:Divadlo (budova)]]
[[sv:Teaterhus]]
[[ur:جلوہ گاہ]]
[[zh:劇場 (建築)]]
| |||