Jan Innocenty Buba: Różnice pomiędzy wersjami

Należał do inicjatorów i głównych współpracowników specjalnego numeru pisma o historii Kościoła "Nasza Przeszłość" (tom XV, 1962, pod redakcją ks. [[Alfons Schletz|Alfonsa Schletza]]), w całości poświęconego 300-leciu usamodzielnienia się polskiej prowincji pijarskiej i powstaniu kolegium zakonnego w Krakowie; zawarł w nim artykuł ''Pijarzy w Polsce''. Dwadzieścia lat później redagował zbiór artykułów ''Pijarzy w kulturze dawnej Polski'' (1982), gdzie zamieścił 15 publikacji (na łączną liczbę 23), w tym ''[[Onufry Kopczyński]] w walce o oświatę i szkołę polską'' i ''Współpraca pijarów z [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisją Edukacji Narodowej]]''). W zbiorze ''Nowożytna myśl naukowa w szkołach i księgozbiorach polskiego Oświecenia'' (1976) ogłosił cenną rozprawę ''Rodowód [[Collegium Nobilium]]'', w której na podstawie analizy nieznanych wcześniej w Polsce archiwaliów watykańskich postawił tezę o wpływie reformy szkolnej [[Stanisław Konarski (pisarz)|Stanisława Konarskiego]] na unowocześnienie systemu edukacyjnego w takich krajach europejskich, jak Włochy, Austria, Czechy, Węgry. Badał także związki założyciela zakonu pijarów [[Józef Kalasancjusz|św. Józefa Kalasancjusza]] i pierwszych szkół pijarskich z [[Galileusz|Galileuszem]] (pisał o tym m.in. w artykułach ''Za Galileuszem do Arcetrii'', "Znak", 1957, nr 37/38; ''Na wspólnych pijarów i Galileusza szlakach'', ''Księga pamiątkowa ku czci Stanisława Pigonia'', 1961; ''Casus Galilei - dramatis personae'', "Kwartalnik Historii Nauki i Techniki", 1980).

 

Z pasją ks. Buba korygował rozpowszechnione błędy dotyczące tematów pijarskich i okołopijarskich; wielokrotnie podkreślał zasługi swoich zakonnych współbraci, których z pijarami nie kojarzono lub nawet przypisywano innym zgromadzeniom. M.in. docierając do dziennika szkolnego kolegium pijarów w Lubieszowie wykazał, że kurs jednej klasy obejmował dwa lata, czym obalił przekonanie o powtarzaniu klasy przez XVIII-wiecznego ucznia tej szkoły, [[Tadeusz Kościuszko|Tadeusza Kościuszkę]]. Na podstawie zasobów archiwum w Rzymie, uzyskując m.in. fotokopie planów warszawskich budowli pijarskich z 1643, wykazał, że zakon prowadził w Warszawie działalność już przed [[potop szwedzki|potopem szwedzkim]]. Wykazał pijarskie pochodzenie obrazu Matki Boskiej Łaskawej, który trafił potem pod opiekę jezuitów. Z przedstawicielami zakonu jezuitów ks. Buba prowadził polemiki dotyczące początków kultu Najświętszego Serca Jezusowego w Polsce, wskazując na pijara [[Paulin Wiązkiewicz|Paulina Wiązkiewicza]], który uzyskał w tej sprawie specjalne brewe [[Klemens XI|papieża Klemensa XI]] (1705). Do zasług Jana Buby należy dodać też odkrycie dla muzykologów, wspólnie z Anną i [[Zygmunt Maria Szweykowski|Zygmuntem Szweykowskimi]], nieznanych wcześniej kompozytorów pijarskich, m.in. [[Damian Stachowicz|Damiana Stachowicza]]. Na [[Cmentarz Powązkowski|warszawskich Powązkach]] Buba odszukał zbiorową mogiłę pijarską, w której spoczywają m.in. Stanisław Konarski, Onufry Kopczyński, [[Teodor Waga]], [[Ignacy Zaborowski]], [[Szymon Bielski]], [[Anastazy Pomorzkant]], oraz doprowadził do odsłonięcia pamiątkowej tablicy na zewnętrznej ścianie [[Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie (Powązki)|kościoła św. Karola Boromeusza]] przy tym cmentarzu.