Kościół iroszkocki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Synod w Whitby: drobne merytoryczne |
m Popups: Zmiana linku ze strony przekierowującej Kościół rzymskokatolicki na Kościół łaciński, WP:SK |
||
Linia 1:
'''Kościół iroszkocki''' lub '''iryjski''' – specyficzna, odrębna od [[Kościół
Kościół iroszkocki ukształtował się na przełomie V i VI wieku wskutek przerwania kontaktów z Kościołem rzymskim w wyniku anglosaskiego najazdu na Brytanię. Charakteryzował się m.in. własnym [[ryt iroszkocki|rytem]], niehierarchiczną, opartą na [[monastycyzm]]ie formą organizacji, własnym sposobem wyznaczania daty [[Wielkanoc]]y i charakterystyczną formą [[tonsura|tonsury]] noszoną przez duchownych.
Linia 15:
Pomimo skąpych informacji z tego okresu uważa się, że forma organizacji kościelnej wprowadzona przez św. Patryka nie odbiegała od tej istniejącej w [[Cesarstwo Rzymskie|Cesarstwie Rzymskim]]. Główną różnicą, spowodowaną brakiem w Irlandii ośrodków miejskich, było ulokowanie biskupstw w ośrodkach władzy plemienno-politycznej.
== Przyczyny i cechy odrębności Kościoła iryjskiego ==
W [[410]] roku Rzymianie wycofali się z Brytanii, którą około [[450]] najechali [[Jutowie]], [[Sasi]] i [[Anglowie]]. W ciągu kilku dziesięcioleci opanowali oni wyspę, zakładając własne państwa i spychając rdzenną ludność celtycką na obszary [[Walia|Walii]] i [[Kornwalia|Kornwalii]]. Najeźdźcy byli poganami i ich najazd oznaczał jednoczesne zniszczenie dotychczasowych wspólnot chrześcijańskich rzymskiej Brytanii. Chrześcijaństwo przetrwało na obszarze celtyckiej Walii i Kornwalii (nazywanych ''Krawędzią Celtycką''). Odcięte od kontaktów z Kościołem rzymskim, przetrwało w izolacji następne dwa stulecia (zob. [[Kościół starobrytyjski]]).
Linia 24:
Głównym, centralnym ośrodkiem Kościoła iryjskiego stało się [[Armagh]], w którym rezydował biskup zwany ''comharba Phádraig'' (następca lub dziedzic Patryka). Kościół iroszkocki wykształcił także własną liturgię (zob. [[ryt iroszkocki]]).
Odrębność Kościoła iroszkockiego od Kościoła rzymskiego nie miała charakteru [[herezja|heretyckiego]] i nie była związana z różnicami dogmatycznymi. Dyskusyjną sprawą jest także [[schizma]]tycki charakter Kościoła, gdyż formalnie nie odrzucił on nigdy zwierzchności [[papież]]a, chociaż w momencie ponownego zetknięcia się w obrządkiem rzymskim wielokrotnie wchodził z nim w spór, zaś duchowni rzymscy potępiali Kościół i ryt iryjski. Główną przyczyną sporu pomiędzy obydwoma organizacjami kościelnymi były różnice obyczajów i liturgii, a zwłaszcza sprawa tonsury i daty [[Wielkanoc
Klasztory iryjskie także nabrały innego charakteru niż w reszcie chrześcijańskiej Europy. Nie istniała jedna wspólna reguła życia zakonnego. Datowany na IX-X wiek ''Catalogus sanctorum'' podaje, że iryjscy mnisi żyli według różnych reguł. Wspólne wszystkim było natomiast utrzymywanie się z jałmużny wiernych i skrajny ascetyzm. Jednocześnie mnisi nie izolowali się od ludzi, prowadzili także szeroko rozwiniętą działalność naukową i artystyczną. Specyficzną cechą kościoła iroszkockiego były wspólne klasztory męsko-żeńskie.
Linia 32:
Mnisi iryjscy nosili własny typ [[tonsura|tonsury]], odmienną zarówno od używanej w Kościele rzymskim jak i na wschodzie, zwaną „tonsurą św. Jana”. Nie zachowały się szersze dane źródłowe pozwalające na odtworzenie jej wyglądu. Prawdopodobnie golono przednią część głowy aż do linii łączącej uszy.
Kościół iroszkocki stosował także własny sposób wyznaczania daty święta [[Wielkanoc
== Chrystianizacja Szkocji ==
Linia 91:
== Zobacz też ==
* [[ryt iryjski]]
* [[Święty Patryk]]
* [[Synod w Whitby]]
* [[kościół starobrytyjski]]
[[Kategoria:Historia Kościoła katolickiego]]
| |||