Wdżar: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Selso (dyskusja | edycje)
uzupełnienie, bibliografia
Selso (dyskusja | edycje)
uzupełnienie, drobne redakcyjne
Linia 18:
| stopniS = | minutS = | sekundS =
}}
[[Plik:Wdżar a2.jpg|200px|left250px|thumb|Kamieniołom ''"Snozka"'']]
'''Wdżar''' – szczyt o wysokości 767 m n.p.m. położony w [[Gorce|Gorcach]], w [[Pasmo Lubania|Paśmie Lubania]], nad [[przełęcz Snozka|przełęczą Snozka]], przy [[droga wojewódzka|drodze wojewódzkiej]] {{AS-droga|W|969}}, na wschód od miejscowości [[Kluszkowce]]. Ponieważ nazwa jest nieco trudna do wymówienia spotyka się jej wiele form, najczęściej są to: Wżar, Wżary, Żar, Żdżar, Zżar.<br />
 
'''Wdżar''' – szczyt o wysokości 767 m n.p.m. położony w [[Gorce|Gorcach]], w [[Pasmo Lubania|Paśmie Lubania]], nad [[przełęcz Snozka|przełęczą Snozka]], przy [[droga wojewódzka|drodze wojewódzkiej]] {{AS-droga|W|969}}, na wschód od miejscowości [[Kluszkowce]]. Od [[Lubań (szczyt)|Lubania]] oddziela go szerokie siodło przełęczy [[Drzyślawa]]. Ponieważ nazwa góry jest nieco trudna do wymówienia spotyka się jej wiele form, najczęściej są to: Wżar, Wżary, Żar, Żdżar, Zżar.<br />
Góra Wdżar jest goła i zbudowana z [[flisz karpacki|fliszu karpackiego]] oraz [[andezyt]]u – skały [[skały wulkaniczne|wulkanicznej]]. Aktywność wulkaniczna miała miejsce z końcem starszego [[trzeciorzęd]]u, w czasie tworzenia się płaszczowiny zewnętrznych Karpat fliszowych. [[intruzja|Intruzje]] andezytu występowały trzykrotnie: najstarsza w środkowym [[baden (geologia)|badenie]], a najmłodsza na granicy badenu i [[sarmat (geologia)|sarmatu]]. Góra Wdżar zawdzięcza swój kształt dzięki większej odporności andezytu na [[wietrzenie]]. Na jej zboczach znajduje się jedyne w Posce stanowisko [[rozrzutka brunatna|rozrzutki brunatnej]] – paproci związanej wyłącznie z andezytowym podłożem. Istnieje na zboczach Wdżaru miejsce, gdzie występują anomalie magnetyczne – igła kompasu gubi kierunek kręcąc się na wszystkie strony.
 
Andezyty występują w Polsce bardzo rzadko. Na terenie polskich Karpat można je odnaleźć jeszcze tylko na [[Bryjarka|Bryjarce]] oraz [[Jarmuta|Jarmucie]] w Szczawnicy. Z góry Wdżar eksploatowano andezyty pochodzące z najmłodszej intruzji już w latach 1873-75, wykorzystując je do budowy drogi [[Czorsztyn]]- przełęcz Snozka. Na większą skalę eksploatowała je od [[1928]] spółka Kamieniołomy Miast Małopolskich. Również po wojnie trwała eksploatacja do lat 70. Wydobywano je w trzech kamieniołomach: "Snozka" – południowy, "Tyłka" – zachodni i "Lisi Łom". Pozostałością po tej eksploatacji są głębokie wykopy i gołoborza andezytowe. Po południowej stronie wcięte głęboko w górę wyrobisko ma wysokość 50 m.
 
Wdżar jest silnie zagospodarowany. Na jego wierzchołku znajduje się wyciąg krzesełkowy (z Kluszkowców) oraz wózkowa zjeżdżalnia grawitacyjna i zaplecze gastronomiczno-techniczne. Kamieniołom ''Snozka'' (teren prywatny) jest wykorzystywany przez wspinaczy skałkowych. Szczyt jest punktem widokowym na [[Pieniny]], [[Podhale]] i [[Tatry]].
 
[[Plik:Wdżar a2.jpg|200px|left|thumb|Kamieniołom ''"Snozka"'']]
==== Szlaki turystyki pieszej ====
: {{szlak|niebieski}} – wschodnimiprzez podnóżami WdżaruWdżar prowadzi niebieski szlak z przełęczy Snozka na [[Lubań (szczyt)|Lubań]]. Czas przejścia około 2:40 h, ↓ 2 h
 
==== Bibliografia ====