Rak przełyku: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
automat. popr. pisowni, drobne redakcyjne
Linia 12:
}}
 
'''Rak przełyku''' ([[łacina|łac.]] ''carcinoma oesophagi'')- [[nowotwór złośliwy]] [[przełyk]]u, wywodzący się z [[nabłonek wielowarstwowy|nabłonka płaskiego]] - ''rak płaskonabłonkowy'' (carcinoma planoepitheliale), lub [[nabłonek gruczołowy|gruczołowego]] - ''rak gruczołowy'' (adenocarcinoma). Jego najczęstszym objawem jest [[dysfagia]]. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania wycinków pobranych podczas [[endoskopia|endoskopii]]. Leczenie opiera się głównie na chirurgii (w przypadku zaawansowanych nowotworów również [[chemioterapia|chemioterapii]] i [[radioterapia|radioterapii]]). Rokowanie jest złe.
 
== Epidemiologia ==
Linia 20:
 
== Etiopatogeneza ==
Rozwój raka przełyku jest spowodowany zaburzeniami kontroli proliferacji i różnicowania oraz [[apoptoza|apoptozy]] komórkowej. Dochodzi do [[mutacja|mutacji]] w obrębie [[Antyonkogen|genów supresorowych]], takich jak: '''p53''', '''p21''', '''p14''', '''p16''', a także [[Onkogeny|onkogenów]] - '''Bcl-1'''.
 
=== Czynniki ryzyka ===
Linia 48:
 
== Postacie ==
#* Rak płaskonabłonkowy - najczęściej spotykana postać.
#* Gruczolakorak.
#* Rak śluzowonaskórkowy.
#* Rak torbielowatogruczołowy.<br />
Dwa ostatnie spotykane są bardzo rzadko.
 
Linia 70:
=== Umiejscowienie ===
Najczęściej w obrębie 3 fizjologicznych przewężeń:
* przy wejściu do przełyku w miejscu zespolenia z gardłem - 15%
* w miejscu rozwidlenia tchawicy - 50%
* przy przejściu przez rozwór przepony - 35%
 
=== Powikłania ===
Linia 85:
Na podstawie badania [[endoskopia|endoskopowego]] i oceny histopatologicznej pobranego wycinka.<br />
W celu ustalenia stopnia zaawansowania choroby należy wykonać następujące badania:
* [[bronchoskopia|bronchoskopię]] - ustalenie stopnia ucisku na tchawicę lub oskrzela
* [[Pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa|PET]] - ocena miejscowego zaawansowania i [[Przerzuty nowotworowe|przerzutów]]
 
=== Badania pomocnicze ===
* [[RTG|badanie radiologiczne]] przełyku po podaniu kontrastu - może wykazać owrzodzenia lub zwężenia przełyku
* [[endoskopia]] - umożliwia wykrycie zmiany płaskiej w ścianie przełyku, owrzodzenia, guza wpuklającego się do światła przełyku, usztywnienia ściany spowodowanego naciekiem lub zwężenia przełyku.
* [[tomografia komputerowa]] - diagnostyka [[Przerzuty nowotworowe|przerzutów]] odległych i określenie stopnia zaawansowania choroby
* [[Ultrasonografia endoskopowa|endosonografia]] ([[Ultrasonografia endoskopowa|EUS]]) - ocena głębokości penetracji raka w obrębie przełyku i sąsiadujących struktur, a także zajęcie regionalnych [[węzeł chłonny|węzłów chłonnych]]. Umożliwia także wykonanie celowanej [[Biopsja|biopsji cienkoigłowej]] węzła chłonnego.
* [[markery nowotworowe]] ('''CEA''', '''CA 19-9''', '''CA 125''') - mała czułość i swoistość. Mogą być przydatne w monitorowaniu nawrotów.
 
=== Różnicowanie ===
Linia 101:
== Klasyfikacja TNM ==
{| border="1" cellspacing="0" width="250px" align="right" style="border-collapse: collapse; margin: 0 0 0 0.5em"
|---- bgcolor="#*FFE4C4"
| colspan=2 |'''T - guz pierwotny'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''Tis'''
| '''carcinoma in situ'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''T1'''
| '''guz nacieka [[błona podśluzowa|błonę podśluzową]], ale jej nie przekracza'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''T2'''
| '''guz nacieka [[błona mięśniowa|błonę mięśniową]], ale jej nie przekracza'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''T3'''
| '''rak nacieka [[przydanka|przydankę]] przełyku'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''T4'''
| '''rak nacieka otaczające tkanki'''
Linia 121:
 
{|border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="500px" style="border-collapse: collapse; margin: 0 0 0 0.5em"
|---- bgcolor="#*FFE4C4"
| colspan=2 |'''N - okoliczne [[węzeł chłonny|węzły chłonne]]'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''N0'''
| '''regionalne [[węzeł chłonny|węzły chłonne]] bez [[Przerzuty nowotworowe|przerzutów nowotworu]]'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''N1'''
| '''zajęty okoliczny [[węzeł chłonny]]'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
|}
 
{|border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="500px" style="border-collapse: collapse; margin: 0 0 0 0.5em"
|---- bgcolor="#*FFE4C4"
| colspan=2 |'''M - [[Przerzuty nowotworowe|przerzuty odległe]]'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''M0'''
| '''nie stwierdza się [[Przerzuty nowotworowe|przerzutów]] odległych'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''M1a'''
| '''stwierdza się [[Przerzuty nowotworowe|przerzuty]] do [[węzeł chłonny|węzłów chłonnych]] szyjnych w raku górnej połowy przełyku lub do węzłów chłonnych [[pień trzewny|pnia trzewnego]] w raku dolnej połowy przełyku'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''M1b'''
| '''inne odległe [[Przerzuty nowotworowe|przerzuty]]'''
Linia 148:
=== Stopień zaawansowania ===
{|border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="500px" style="border-collapse: collapse; margin: 0 0 0 0.5em"
|---- bgcolor="#*E0FFFF"
| '''Stopień 0'''
| '''Tis'''
| '''N0'''
| '''M0'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''Stopień I'''
| '''T1'''
| '''N0'''
| '''M0'''
|---- bgcolor="#*E0FFFF"
| '''Stopień IIA'''
| '''T2-3'''
| '''N0'''
| '''M0'''
|---- bgcolor="#*E0FFFF"
| '''Stopień IIB'''
| '''T1-2'''
| '''N1'''
| '''M0'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| rowspan=2 |'''Stopień III'''
| '''T3'''
| '''N1'''
| '''M0'''
|---- bgcolor="#*FFFACD"
| '''T4'''
| '''każde N'''
| '''M0'''
|---- bgcolor="#*E0FFFF"
| '''Stopień IVA'''
| '''każde T'''
| '''każde N'''
| '''M1a'''
|---- bgcolor="#*E0FFFF"
| '''Stopień IVB'''
| '''każde T'''
Linia 192:
=== Leczenie radykalne ===
Kwalifikują się do niego tylko chorzy bez [[przerzuty nowotworowe|przerzutów]]. Wybór metody zależy od stopnia zaawansowania choroby:
* '''T1 N0 M0''' - wstępna operacja lub wstępna [[chemioterapia]] (stosuje się [[Fluorouracyl|5-fluorouracyl]] i [[cisplatyna|cisplatynę]])
* '''T4 N1 M0''' - nowotwór nieoperacyjny, wstępna chemioradioterapia
* '''T2/3 N0 M0/1a''' - wstępna operacja + [[terapia adiuwantowa]]; wstępna chemioradioterapia; chemoradioterapia [[terapia neoadiuwantowa|neoadiuwantowa]] z późniejszą operacją
 
Podstawową metodą operacyjną w leczeniu raka przełyku jest jego całkowite lub subtotalne wycięcie wraz z okolicznymi [[węzeł chłonny|węzłami chłonnymi]]. Ciągłość przewodu pokarmowego odtwarza się przez przemieszczenie żołądka do klatki piersiowej lub wytworzenia wstawki z jelita.
 
=== Leczenie paliatywne ===
[[Plik:SEMS endo.jpg|thumb|right|[[Samorozprężalne metalowe stenty|Samorozprężalny metalowy stent]] zastosowany w paliatywnym leczeniu raka przełyku - obraz endoskopowy]]
Metody:
* radiochemioterapia
Linia 205:
* terapia laserowa
* [[koagulacja argonowa]]
* [[terapia fotodynamiczna]] - 72 h po podaniu substancji uczulającej na światło (np. [[hemotoporfiryna|hematoporfiryny]]) stosuje się napromienianie guza laserem. Wcześniejsze podanie fotouczulacza prowadzi do powstania [[Rodniki|wolnych rodników]] w guzie. Powodują one destrukcję [[błona komórkowa|błony komórkowej]], śmierć komórki i martwicę guza.
* protezowanie przełyku
* [[gastrostomia]]
Linia 248:
 
== Bibliografia ==
#* "Choroby wewnętrzne" pod red. prof. dr hab. Andrzeja Szczeklika, tom 1, str. 761-763761–763 ISBN 83-7430-031-0
#* "Interna" pod red. prof. dr hab. Franciszka Kokota, tom 1, str. 444-445444–445 ISBN 83-200-2871-X
#* "Medycyna wewnętrzna" Gerd Herold i współautorzy, str. 506-508506–508 ISBN 83-200-3322-5
#* "Chirurgia" Bruce E. Jarrel, R. Anthony Carabasi, III, str. 212-213212–213 ISBN 83-85842-56-X
#* [http://www.termedia.pl/magazine.php?magazine_id=41&article_id=6194&magazine_subpage=FULL_TEXT Zastosowanie terapii fotodynamicznej w paliatywnym leczeniu raka przełyku i wpustu]
#* [http://www.mp.pl/artykuly/index.php?aid=14503&spec=65&_tc=C47ADA00CC054A73AE7CE0BDED8104D9 Leczenie skojarzone nowotworów przewodu pokarmowego]
#* [http://www.mp.pl/artykuly/?aid=26058 Postępy w chirurgii przełyku w 2004 roku]
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.brachyterapia.coi.pl/html/som2.html Zakład Brachyterapii COI w Warszawie - sposoby leczenia raka przełyku.]
 
{{hmed}}