Herb państwowy: Różnice pomiędzy wersjami

'''Herbem państwowym lub krajowym''' nazywamy charakterystyczny znak, symbol państwa, ustalony według określonych [[heraldyka|reguł heraldycznych]].

 

Herb państwowy lub krajowy wykształcił się z herbów terytorialnych lub z [[herb]]u osobistego władcy, względnie [[dynastia|dynastii]]. W [[średniowiecze|średniowieczu]] był on często [[herb złożony|złożony]], tzn. w jego skład wchodził herb [[terytorium]] naczelnego lub władcy, oraz herby terytoriów nabytych. Czasem dodawane były herby ziem do których władcy rościli sobie pretensje, nie posiadając jednak faktycznego zwierzchnictwa feudalnego (np.herb [[Francja|Francji]] w dawnym herbie [[Anglia|Anglii]]). W niektórych przypadkach, w związku z rozdrobnieniem feudalnym, herby państwowe składały się z wielkiej ilości herbów poszczególnych ziem. Skrajnymi przykładami są tu herby [[Święte Cesarstwo Rzymskie|Świętego Cesarstwa Rzymskiego]] lub [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]] złożone z kilkudziesięciu herbów.

Herby państwowe ulegały historycznym przemianom, związanym z wstępowaniem na tron nowych dynastii, z nabywaniem lub podbojem nowych ziem lub utratą dawnych. W większości państw o dawnym rodowodzie zasadnicze elementy herbu pozostawały wszelako te same, choć ulegały stylizacji zgodnie z duchem epoki.

 

Herby nowych państw lub krajów, np. postkolonialnych, często są tworzone według zasad heraldyki lecz ze względu na brak tradycji dynastycznych czy historycznych zawierają współcześnie utworzone symbole. W państwach socjalistycznych i ludowo-demokratycznych było częstą praktyką kształtowanie herbu wbrew zasadom heraldyki, w stylizacji wywodzącej się od [[Godło ZSRR|godła ZSRR]]. Symbole te są raczej [[Godło państwowe|godłami państwowymi]], niż herbami, zgodnie zresztą z intencjami ich twórców, gdyż oficjalna nomenklatura socjalistyczna unikała terminu herb, jako kojarzącego się ze społeczeństwem klasowym. Podobnie [[Francja|Republika Francuska]] znosząc symbole ''[[Ancien Régime|ancient régimeu]]'' nie wprowadziła herbu republikańskiego, i do dziś symbolem Francji jest godło państwowe. W przypadku niektórych symboli państwowych, nieodpowiadających europejskim normom heraldycznym, lecz wywodzącym się z dawnej tradycji danego kraju i kształtowanym według określonych reguł przyjęto również nazwę herb. Dotyczy to na przykład herbu Japonii lub Indii.

[[Polska|Polski]] herb państwowy wykształcił się na przełomie XIII i XIV w. i wywodzi się prawdopodobnie ze znaku osobistego władcy. W ciągu wieków herb polski ulegał ewolucji [[heraldyka|heraldycznej]], ale zawsze przedstawiał Białego Orła heraldycznego. Od [[unia|unii]] z [[Litwa|Litwą]] pojawia się drugie [[godło]] – Pogoń litewska i stąd przybiera formę herbu złożonego. Od [[elekcja|elekcji]] królewskich – na piersiach Orła lub w miejscu centralnym herbu złożonego, umieszczano herb osobisty [[król]]a.