Spiker Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych: Różnice pomiędzy wersjami

'''Spiker Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych''' ([[Język angielski|ang.]] ''Speaker of the United States House of Representatives'') - przewodniczący [[Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych|Izby Reprezentantów]] (izby niższej [[Kongres Stanów Zjednoczonych|amerykańskiego Kongresu]]). Ponieważ [[Przewodniczący Senatu Stanów Zjednoczonych|przewodniczącym Senatu]] jest z urzędu [[Wiceprezydenci USA|wiceprezydent]], spiker jest najwyżej postawionym członkiem Kongresu.

 

Nie zawsze jednak tak się działo, nawet jeżeli partia utrzymywała większość. Po rezygnacji z ponownego objęcia miejsca w Izbie przez spikera [[Newt Gingrich|Newta Gingricha]], który postanowił odejść wobec rosnącej niepopularności i złych wyników partii, o które go obwiniano, naturalnym kandydatem mógł wydawać się lider większości [[Dick Armey]], albo, następni w kolejce, [[whip]] [[Tom DeLay]] czy przewodniczący komisji ustawodawczej, wymieniany najczęściej w tym kontekście, [[Bob Livingston]]. Jednakże wybór padł na stosunkowo mało znanego i wpływowego [[Dennis Hastert|Dennisa Hasterta]] z Illinois, który był zastępcą whipa. Wybór ten uzasadniano tym, iż Armey, DeLay i Livingstone zbyt kojarzyli się z bliską współpracą z niepopularnym Gingrichem.

 

 

Po przejęciu przez republikanów kontroli nad Izbą w [[1995]] ich ostatni lider mniejszości nie mógł objąć funkcji, albowiem [[Robert H. Michel]] z [[Illinois]], bo o nim mowa, nie ubiegał się o ponowny wybór. Przywódcą republikanów, który przejął przewodnictwo izby, był [[Newt Gingrich]].

Jego pozycja jest wysoka z urzędu, ale znaczenie i władza poszczególnych spikerów bywała rozmaita. Oto kilka charakterystycznych przykładów:

* '''[[Newt Gingrich]]''' ([[Partia Republikańska (USA)|republikanin]] z [[Georgia|Georgii]]), który przewodniczył Izbie w latach [[1995]]-[[1999]], uważany był nie tylko z przewodniczącego Izby, ale i lidera całej większości republikańskiej w Kongresie, oraz czołową postać Partii Republikańskiej w okresie, kiedy po raz pierwszy miała od ponad 40 lat większość w obu izbach, podczas gdy w [[Biały Dom|Białym Domu]] urzędował [[Partia Demokratyczna (USA)|demokrata]] [[Bill Clinton]] (to on był głównym organizatorem i ideologiem tzw. ''Republikańskiej Rewolucji''). Był więc w ocenie wielu najważniejszą osobą w państwie po prezydencie. Większość republikańska w Kongresie i Biały Dom były w owym czasie w stałym konflikcie na tle kontroli polityki wewnętrznej kraju

* '''[[Tip O'Neill]]''' (demokrata z [[Massachusetts]]), spiker w latach [[1977]]-[[1987]] (najdłużej zajmująca tę funkcję osoba zaraz po Rayburnie), stał na czele Izby i jej większości w okresie 6 lat prezydentury [[Ronald Reagan|Ronalda Reagana]] i uważany był wręcz za przywódcę [[amerykański liberalizm|liberalnej]] opozycji wobec [[konserwatyzm|konserwatywnej]] polityki prezydenta

** Wyżej wymieniane przypadki określano potocznie mianem kohabitacji, kiedy siłą rzeczy władzą musieli się dzielić spiker, który był liderem Kongresu i opozycji, i prezydent. Ten ostatni oczywiście sprawuje dalej władzę wykonawczą, ale jego pole manewru jest ograniczone przez władzę ustawodawczą

* Inaczej niż wpływowi spikerzy pokroju Gingricha czy O'Neilla, wielu ich kolegów z racji piastowania tego urzędu, jak np. [[John W. McCormack]], uchodziło za mniej znaczących i wpływowych od prezydenta ze swojej partii, który, jak już się rzekło, przewodził całej swojej partii, a więc i większości na Kapitolu, używając jej jako bazę dla swoich rządów. Jeszcze inni, jak np. [[Carl Albert]], choć byli znacznie bardziej wpływowi, nie byli uważani za naturalnych liderów stronnictwa w czasie, gdy Biały Dom był w rękach politycznej konkurencji

* Czasami też dochodziło do sporów i rywalizacji między spikerem i prezydentem z jednej partii

 

== Sukcesja prezydencka ==

Obecnie (od [[1947]] roku) spiker Izby jest drugą osobą w linii sukcesji (początkowo był trzeci za przewodniczącym "pro tempore’’ w wyniku uchwalenie pierwszego prawa o sukcesji w [[1792]]). Jednakże w [[1886]] wyeliminowano obu kongresowych liderów z linii, czyniąc pierwszym, przed innymi członkami [[Gabinet USA|gabinetu]], [[sekretarze stanu USA|sekretarza stanu]].

 

 

== Lista spikerów ==

 

== Zobacz też ==