Freski Giotta w bazylice św. Franciszka w Asyżu: Różnice pomiędzy wersjami

[[Bazylika św. Franciszka w Asyżu|Bazylika św. Franciszka]] w [[Asyż]]u została zbudowana w XIII-wieku i poświęcona [[Franciszek z Asyżu|św. Franciszkowi z Asyżu]]. Budowla ma dwupoziomowy układ, a każda z dwóch części stanowi osobną świątynię. Od [[1275]] roku rozpoczęto prace nad malowidłami ozdabiającymi tzw. górny kościół. Pierwsze [[fresk]]i namalowano na sklepieniu nad [[ołtarz]]em głównym. Były to cztery malowidła przedstawiające doktorów Kościoła autorstwa [[Giotto di Bondone|Giotta]]. Postacie zostały przedstawione podczas dyktowania lub czytania [[diakonat|diakonom]], i umieszczone w osobnych segmentach sklepienia oddzielonych od siebie pasami dekoracyjnego [[ornament (sztuka)|ornamentu]] o motywach geometrycznych i kwiatowych. Wszyscy czterej siedzą na tronach ozdobionych kolorowymi kamieniami i szkiełkami.

 

* [[Jacopo Torriti|Jacopa Torritiego]] - wykonał malowidła w górnym pasie dekoracji dwóch [[przęsło|przęseł]], m.in. scenę pt. ''Stworzenie świata''

* [[Cimabue|Cimabauego]] – wykonawcy większości fresków w górnym kościele, m.in. scenę pt. ''Czterej ewangeliści''

Giotto z innym artystą – Memmo da Filippuccio, to autorzy fresków tj. ''Opłakiwanie Chrystusa'', ''Św. Franciszek i św. Klara'', ''Odmowa błogosławieństwa Ezawowi'' i ''Izaak błogosławiący Jakuba''. Zdobią one ścianę trzeciego przęsła. Przedstawiają patriarchę [[Izaak (postać biblijna)|Izaaka]]. Na pierwszym malowidle Izaak leży na łożu. Wokół jego głowy widoczna jest złota [[aureola]]. Jego oczy są półprzymknięte, co nawiązuje do ślepoty starca w momencie udzielania ojcowskiego [[błogosławieństwo|błogosławieństwa]]. Przy łożu stoi jego pierworodny syn [[Ezaw]]. Giotto w sposób bardzo plastyczny przedstawił starszego syna, zwłaszcza jego szatę, na której widoczna jest gra świateł i cieni. Za Ezawem stoi [[Rebeka (postać biblijna)|Rebeka]], żona Izaaka. Umieszczenie jej z tyłu ma podkreślać wrażenie przestrzenności fresku. Jej zafrasowany wyraz twarzy ma wskazywać na niepewność co do sukcesu szykowanego podstępu<ref>Młodszy syn Izaaka, [[Jakub (postać biblijna)|Jakub]], wykorzystując ślepotę ojca uzyskał podstępem jego błogosławieństwo.</ref>. Drugi fresk jest bardzo zniszczony. Najlepiej zachowana jest głowa Jakuba w aureoli oraz część baraniej skóry, którą przywdział, aby przypominała owłosienie brata.

 

== Cykl fresków ''Sceny z życia św. Franciszka'' ==

Sposób malowania wszystkich fresków stanowi nowatorskie rozwiązanie samego Giotta. Przed nim malowidła tego typu były tworzone techniką zwaną ''[[pontata]]''. On zastosował inną – ''[[giornate]]'', polegającą na przeniesieniu rysunku z papieru na specjalnie przygotowaną ścianę. Tam rysunek zabarwiał się na czerwono i powstawała tzw. [[synopia]]. Przygotowana ściana była następnie moczona, a malarz nakładał ostateczny kolor. Wielkość przygotowanej powierzchni zależała od tego, jaki fragment malarz chciał ukończyć w ciągu jednego dnia. Największy i najważniejszy w świątyni cykl fresków pt. ''Święty Franciszek w Asyżu'' był malowany przez 564 dni. Oryginalność fresków polegała również na przedstawieniu postaci w przestrzennej kompozycji. Przykładem zastosowania perspektywy są freski: ''Kazanie do Honoriusza III i kardynałów'', ''Modlitwa przed cudownym krucyfiksem'' i ''Hołd prostego człowieka''. Elementy dodatkowe jak domy i drzewa mają swoje przeznaczenie i nie stanowią jedynie [[tło|tła]], tak jak dotychczas w innych dziełach malarstwa tablicowego. Tło nie jest utrzymane w kolorze złotym, lecz w naturalnych odcieniach. Postać Franciszka nie została wyidealizowana, świętego przedstawiono jako zwykłego człowieka, żyjącego wśród innych śmiertelników.

 

 

Autorstwo cyklu fresków jest podważane przez historyków sztuki, albowiem brakuje dokumentów z okresu ich powstania, które wspominałyby o freskach i ich autorach. Po raz pierwszy zostały wymienione przez Riccobalda Ferrarese w dziele ''Compilatio Chronologica'' z [[1312]] roku. O autorstwie Giotta mówi dopiero [[Giorgio Vasari]] w monografii ''Żywot najsławniejszych malarzy...'' z [[1568]] roku. Większość uczonych zgadza się z tą opinią, dodając, iż tworzył on z pomocą swoich uczniów.

 

{{przypisy}}