Wikipedia

Spółgłoska szczelinowa wargowo-zębowa bezdźwięczna: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m ASCII ART => Unicode, drobne techniczne - patrz WP:CHECK, WP:SK
Tilia (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
16 952 edycje
m WP:SK, lit.
Linia 1:
'''Spółgłoska szczelinowa wargowo-zębowa bezdźwięczna''' -– rodzaj dźwięku [[spółgłoska|spółgłoskowego]] występujący w [[Językjęzyk (mowa)|językach naturalnych]]. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej [[Międzynarodowy Alfabet Fonetyczny|IPA]] oznaczanejoznaczana symbolem: {{IPA|[f]}}. Głoska ta była obca językowi prasłowiańskiemu, a w języku polskim znalazła się dzięki zapożyczeniom z [[języki germańskie|języków germańskich]] i [[łacina|łaciny]]. W najstarszych zapożyczeniach zastępowana przez [[Spółgłoska zwarta dwuwargowa bezdźwięczna|[p]]] lub [[Spółgłoska zwarta dwuwargowa dźwięczna|[b]]], np. niem. ''Farbe'' → pol. ''barwa''.
 
== Artykulacja ==
Linia 5:
W czasie [[artykulacja (fonetyka)|artykulacji]] podstawowego wariantu {{IPA|[f]}}:
* modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga [[mechanizm przepływu powietrza|inicjacji]] płucnej i [[mechanizm przepływu powietrza|egresji]],
* tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, [[spółgłoska ustna|prąd powietrza uchodzi przez jamę ustną]],
* prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej [[spółgłoska środkowa|powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka]],
* [[spółgłoska wargowa|dolna warga]] kontaktuje się z [[spółgłoska zębowa|górnymi siekaczami]], tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny szum.
* wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest [[dźwięczność|bezdźwięczna]],
* pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska.
 
Linia 14:
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o '''spółgłosce zmiękczonej''' ([[palatalizacja|spalatalizowanej]]): {{IPA|[fʲ]}}
* wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy o '''spółgłosce [[welaryzacja|welaryzowanej]]''': {{IPA|[fˠ]}}
* zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o '''[[labializacja|spółgłosce labializowanej]]'''{{IPA|[fʷ]}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Spółgłoska_szczelinowa_wargowo-zębowa_bezdźwięczna”