Klaksvík: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot poprawia: ru:Клаксвуйк |
m drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{Miasto zagranica infobox
|Miasto = Klaksvík
|dopełniacz_miasta = Klaksvíku
|herb_miasta =
|flaga_miasta =
|nazwa_państwa = FRO
|jednostka_adm = Gmina
|nazwa_jednostki_adm = [[Klaksvíkar kommuna]]
|zarządzający = Burmistrz
|burmistrz = [[Steinbjørn O. Jacobsen]]
|stopniN = 62
|minutN = 13
|sekundN = 26
|szerokość = N
|stopniE = 6
|minutE = 34
|sekundE = 43
|długość = W
|wysokość =
|powierzchnia =
|populacja = 4 666<ref name="Statystyki">''Dane z oficjalnej witryny [http://http://www.hagstova.fo/ statystycznej Wysp Owczych], [[1 stycznia]] [[2007]]''</ref>
|gęstość =
|aglomeracja =
|rok = 2007
|nr_kier =
|kod_poczt = FO-700
|tablica_rej =
|miasta_partnerskie = {{Flaga|DNK}} [[Grenå]]<ref name="Klaksvík">''[http://www.klaksvik.fo/index.asp?pID={B77A9A8F-BE72-4BD4-AEF6-C5BE57D6BF5C}&SearchWords=Gren%C3%A5&sdID={AEF39B4A-E6C7-4155-AE25-4912D683FBDA}&dosearch=1#{AEF39B4A-E6C7-4155-AE25-4912D683FBDA} Miasta partnerskie Klaksvíku na oficjalnej witrynie]''.</ref><br />
{{Flaga|ISL}} [[Kópavogur]]<ref name="Klaksvík"/><br />
{{Flaga|SWE}} [[Norrköping]]<ref name="Klaksvík"/><br />
{{Flaga|DNK}} [[Odense]]<ref>''[http://www.odense.dk/web/english/twin%20cities.aspx Miasta partnerskie Odense]''.</ref><br />
{{Flaga|GRL}} [[Sisimiut]]<ref name="Klaksvík"/><br />
{{Flaga|FIN}} [[Tampere]]<ref>''[http://www.tampere.fi/english/administration/centraladministration/internationalrelations/twincities.html Miasta partnerskie Tampere (mapa)]''.</ref><br />
{{Flaga|NOR}} [[Trondheim]]<ref>''[http://www.trondheim.com/content.ap?thisId=13492 Miasta partnerskie Trondheim na oficjalnej witrynie''].</ref><br />
{{Flaga|SCO}} [[Wick]]<ref name="Klaksvík"/>
|podział miasta =
|mapa_miasta = Grafika:Klaksvik on Faroe map.png
|www = http://www.klaksvik.fo/
|zdjęcie = Shipyard in klaksvik, faroe islands.jpg
|opis_zdjęcia = Port w Klaksvik
|galeria_commons = Klaksvík
}}
'''Klaksvík''' ([[Język duński|duń.]] ''Klaksvig'') - drugie co do wielkości [[miasto]] na [[archipelag]]u [[Wyspy Owcze|Wysp Owczych]], siedziba władz administracyjnych [[Podział administracyjny Wysp Owczych|regionu]] [[Norðoyar]], obejmującym północne wyspy tego [[Dania|duńskiego]] [[terytorium zależne]]go. Leży na [[wyspa|wyspie]] [[Borðoy]], zamieszkuje je 4 666 mieszkańców<ref name="Statystyki"/>.▼
▲'''Klaksvík''' ([[Język duński|duń.]] ''Klaksvig'')
Klaksvík jest ośrodkiem [[Klaksvíkar kommuna|Klaksvíkar kommuny]]. Jest to także najważniejszy port turystyczno-handlowy w tamtym obszarze. W mieście jest jeden szpital, zdolny pomieścić 40 pacjentów na raz.
== Geografia ==
=== Położenie ===
Klaksvík leży na wyspie Borðoy, ściślej w jej południowo-zachodniej części, należącej do Wysp Północnych (''[[Norðoyar]]''). Jest położone na płaskim odcinku terenu między zatoką [[Borðoyarvík]] na południu i miejscem, w którym wody cieśniny [[Haraldssund (cieśnina)|Haraldssund]] mieszają się z tymi wypływającymi z [[Kalsoyarfjørður]] od północy. Miasto zawdzięcza swój szybki rozwój właśnie między innymi dogodnemu położeniu - port jest całkowicie osłonięty przez otaczające go ze wszystkich stron lądy. Od strony zachodniej do miasta przylegają góry [[Klakkur]] (413 m n.p.m.) i [[Hálgafelli]] (502 m n.p.m.) połączone przełęczą [[Hálsur]], gdzie zorganizowano punkt widokowy, z którego doskonale widać całe znajdujące się w dolinie miasto. Od wschodu znajduje się zaś [[Myrkjanoyrarfjall]] (689 m n.p.m.). Góry te są sprawcami częstych osuwisk i lawin przez co zniszczonych zostało wiele budynków.
Najbliższymi osiedlami są: niemal przyległe [[Ánir]] (16 ludzi<ref name="Statystyki"/>), [[Norðoyri]] (83<ref name="Statystyki"/>) i [[Árnafjørður]] (53<ref name="Statystyki"/>), do którego można dostać się tunelem z Ánir.
=== Klimat ===
Podobnie jak na całych Wyspach Owczych w Klaksvíku panuje [[klimat umiarkowany]], chłodny w odmianie morskiej. Temperatura rzadko przekracza tam 20 [[stopnie Celsjusza|stopni Celsjusza]], a opady utrzymują się zazwyczaj na poziomie powyżej 1 000 mm. Występują tam niewielkie roczne [[amplituda|amplitudy]] temperaturowe. Klimat może być nieco przystępniejszy od pozostałej części wysp - od porywistych wiatrów osłaniają bowiem miasto wzniesienia i wyspa [[Koltur]].
== Informacje ogólne ==
=== Populacja ===
▲|[[Grafika:Klaksvík Demography (1985-2007).png|thumb|180px|right|Demografia Klaksvík (1985-2007)]]
▲|[[Grafika:Ferry to Klaksvík, Faroe Islands.JPG|thumb|180px|right|Dawny prom do Leirvík]]
▲|[[Grafika:Inside Norðoyatunnilin 1.jpg|thumb|right|180px|Tunel od wewnątrz]]
Znaczna większość mieszkańców Klaksvíku to [[Farerczycy]] - rdzenni mieszkańcy Wysp Owczych. Społeczeństwo miasta jest bardzo młode, największa grupę tworzą osoby w wieku od 0 do 9 lat (684 osób), a także od 10 do 19 lat (664 osoby). Ponad 600 jest także ludzi w przedziale od 40 do 49 lat (618)<ref name="Statystyki"/>. W roku [[2007]] liczba mieszkańców w porównaniu do poprzedniego spadła o trzy osoby. Największą liczbę ludności w Klaksvík odnotowano w [[1989]] kiedy było tam 4 845 ludzi. Od tamtego czasu liczba ludności gwałtownie spadła by znów nieco wzrosnąć, ostatecznie jednak pozostała na dość niskim w porównaniu do 1989 poziomie. Podobnie jak w pozostałych osadach Wysp Owczych liczba mężczyzn jest większa od liczby kobiet, w tym przypadku ich stosunek wynosi 2 258 do 2 408 mężczyzn<ref name="Statystyki"/>.
=== Edukacja ===
Poza kilkoma szkołami podstawowymi, odpowiednikami polskich gimnazjów oraz liceami, w Klaksvíku działają też dwa technika (ekonomiczne i techniczne), szkoła muzyczna, a także szkoła kucharska<ref>''[http://www.randburg.com/fa/klaksvik.html randburg.com]''.</ref>. Znajduje się tak także kilka szkół morskich<ref>''[http://www.denmark.dk/en/menu/AboutDenmark/GreenlandTheFaroeIslands/TheFaroeIslands/SocialServicesAndEducation/ Denmark.dk]''.</ref>. Do szkoły muzycznej w roku szkolnym [[2006]]/[[2007]] uczęszczało 388 osób natomiast do Szkoły Morskiej w roku 2006 uczęszczało 23 studentów<ref name="Statystyki"/>. To w tym mieście w [[1899]] [[Símun av Skarði]] założył [[Føroya Fólkaháskúlin]], która to [[Uniwersytet ludowy|uczelnia ludowa]] została później przeniesiona do [[Tórshavn]]<ref>''Dane z [http://www.haskulin.fo/Default.aspx?pageid=2249 oficjalnej witryny Farerskiego Uniwersytetu Ludowego]''.</ref>.
=== Transport ===
Klaksvík to jeden z głównych portów archipelagu Wysp Owczych. Prócz licznych kutrów rybackich przypływa tutaj także prom łączący miasto z położonym na [[Kalsoy]] [[Syðradalur]]. [[Prom]]y należą do państwowej firmy [[Strandfaraskip Landsins]] oferującej przeprawy wewnątrz archipelagu, ale także przejazdy autobusowe niebieskich linii [[Bygdaleiðir]]. W Klaksvíku swoje przystanki mają cztery linie: 400 biegnąca ze stolicy Wysp Owczych - [[Tórshavn]], 410 kursująca na trasie Klaksvík-[[Norðragøta]]-[[Fuglafjørður]], 500 łącząca miasto z osadą [[Viðareiði]] na wyspie [[Viðoy]] oraz 504, której autobusy docierają do miejscowości [[Kunoy (osada)|Kunoy]].
Do roku [[2006]] kursował jeszcze prom wiodący do [[Leirvík]] na [[Eysturoy]], jednak zawieszono jego działalność po wybudowaniu 5,6 km [[tunel (budownictwo)|
=== Sport ===
Podobnie jak na całym archipelagu w Klaksvíku bardzo popularną dyscypliną jest [[piłka nożna]]. Znajduje się tam siedziba [[klub piłkarski|klubu piłkarskiego]] [[KÍ Klaksvík]] istniejącego od roku [[1904]]. Zespół ma do dyspozycji boisko będące częścią kompleksu sportowego, w którego skład wchodzi jeszcze [[pływalnia]]. Obecnie stadion może pomieścić 3 000 osób, na [[2009]] rok planowana jest jednak modernizacja i rozbudowa całego kompleksu<ref>''[http://ki.fo/home/pubext.cfm?id=http%3A%2F%2Fki%2Efo%2Fki%2Fmain%2Ecfm%3Fid%3Dvision2009%2Epdf&a=1&b=13 KÍ Klaksvík Vision 2009]''.</ref>. W mieście ma też siedzibę klub [[szachy|szachowy]], [[Klaksvíkar Talvfelag]]<ref>''[http://www.faroechess.com/sida.asp?id=64 Farerskie drużyny szachowe]''.</ref>.
== Historia ==
Osadnictwo w rejonie Klaksvíku sięga jeszcze czasów wikińskich. W [[Średniowiecze|średniowieczu]] na nizinnym terenie w obrębie dzisiejszego miasta założono pięć farm, do których szybko zaczęli napływać nowi mieszkańcy by osiedlić się w okolicach. Niewiele później osadnictwo to dało początek pięciu [[wieś|wsiom]] - Myrkjanoyri, Gerðar, Uppsalir, Vágur i Norðori określane czasami przez mieszkańców południowej części archipelagu wspólną nazwą Norðuri í Vági (''na Północy w Zatoce'') zaś przez tych, którzy zamieszkiwali północne rejony - í Bø (''na Polu''). Po raz pierwszy opisano je w [[1584]] roku<ref name="100years">''[http://www.faroestamps.fo/index.php?side=112193887265268d0a1956b8a942f2ce#ENGLISH Klaksvík 100 years]''.</ref>. Wszelkie rozmowy o sprawach rejonu odbywały się w budynku miejscowego ''thingu''. Nie przetrwał on jednak do współczesnych czasów został zniszczony przez dwie lawiny w połowie [[XVIII wiek]]u. Dziś na jego miejscu stoi pomnik.
[[
Wymiana towarowa w mieście zaczęła się rozwijać kiedy ustanowiono tam placówkę duńskiego monopolu handlowego jakim objęto całe wyspy w pierwszej połowie [[XIX wiek]]u. Stało się do dokładnie w [[1838]]. Budynek ten jest obecnie jedynym funkcjonującym muzeum w mieście. Prócz tego w tamtym okresie wszystkie gminy rejonu północnego połączyły się w jedną, mającą swoje centrum właśnie we współczesnym Klaksvíku<ref name="100years"/>. To również przyczyniło się do znacznego wzrostu populacji w mieście, która w roku [[1908]], kiedy pięć oddzielnych osad połączyło się w jedno miasto, wynosiła nie więcej niż 1 000 osób. Wtedy też nadano mu nazwę Klakksvík, miejscowość stała się też tamtego czasu oddzielną gminą. Z czasem nazwa miejscowości przekształciła się w dzisiejsze Klaksvík.
Linia 87 ⟶ 83:
Do dziś rybołówstwo w Klaksvíku odgrywa znaczącą rolę w gospodarce całego kraju. Działają tam największe firmy w tej branży dostarczające ponad 20% całego dochodu z produkcji ryb na archipelagu. Nieco na północ otworzono giełdę rybną, a największy stacjonujący tam trawler-przetwórnia ''Næraberg'' jest jednocześnie największa tego typu farerską jednostką. W mieście ma siedzibę [[browar]] [[Föroya Bjór]].
== Turystyka ==
=== Ciekawe miejsca ===
▲|[[Grafika:KlaksvikChurch.JPG|thumb|180px|right|Christianskirkjan od tyłu]]
* '''Christianskirkjan''' to jedyny [[kościół (budynek)|kościół]] w [[miasto|mieście]]. Został zbudowany w [[1963]] roku, od początku należał do wspólnoty [[Luteranizm|luterańskiej]] będącej w większości na całych Wyspach Owczych. Jego [[architekt]] [[Duńczycy|Duńczyk]] [[Peter Koch]] wzorował się na [[Gotyk|gotyckiej]] [[Katedra Magnusa|Katedrze Magnusa]] zbudowanej około roku [[1300]] w miejscowości [[Kirkjubøur]] na [[północ]]nej części wyspy [[Streymoy]]. Zapożyczono z niej obszerne, strzeliste okna, konstrukcję oraz [[Rozeta (architektura)|rozetę]], a także budulec, z którego została wykonana - [[bazalt]]. W obszernym wnętrzu można znaleźć [[granit]]ową [[Chrzcielnica|chrzcielnicę]] znalezioną w jednym ze starych kościołów północnej [[Zelandia (wyspa)|Zelandii]] i przekazaną do Christianskirkjan przez [[Kopenhaga|Kopenhaskie]] Muzeum Narodowe. Pod sufitem przyczepiona została [[łódź]] na ośmiu [[wioślarz]]y, która ma przypominać o tragedii mieszkańców [[Skarð]] z [[1913]] roku, kiedy to miejscowość ta całkowicie się wyludniła.▼
▲|[[Grafika:Klaksvík.png|thumb|180px|right|Mapa miasta]]
▲*'''Christianskirkjan''' to jedyny [[kościół (budynek)|kościół]] w [[miasto|mieście]]. Został zbudowany w [[1963]] roku, od początku należał do wspólnoty [[Luteranizm|luterańskiej]] będącej w większości na całych Wyspach Owczych. Jego [[architekt]] [[Duńczycy|Duńczyk]] [[Peter Koch]] wzorował się na [[Gotyk|gotyckiej]] [[Katedra Magnusa|Katedrze Magnusa]] zbudowanej około roku [[1300]] w miejscowości [[Kirkjubøur]] na [[północ]]nej części wyspy [[Streymoy]]. Zapożyczono z niej obszerne, strzeliste okna, konstrukcję oraz [[Rozeta (architektura)|rozetę]], a także budulec, z którego została wykonana - [[bazalt]]. W obszernym wnętrzu można znaleźć [[granit]]ową [[Chrzcielnica|chrzcielnicę]] znalezioną w jednym ze starych kościołów północnej [[Zelandia (wyspa)|Zelandii]] i przekazaną do Christianskirkjan przez [[Kopenhaga|Kopenhaskie]] Muzeum Narodowe. Pod sufitem przyczepiona została [[łódź]] na ośmiu [[wioślarz]]y, która ma przypominać o tragedii mieszkańców [[Skarð]] z [[1913]] roku, kiedy to miejscowość ta całkowicie się wyludniła.
* '''Norðoya Fornminnissavn''' (''Muzeum Wysp Północnych'') jest jedynym muzealnym obiektem w całym mieście. Znajduje się na ulicy Klaksvíksvegur 86, na zachodniej stronie [[Zatoka (geografia)|zatoki]] wokół której usytuowane jest miasto, tuż przy samym [[Port morski|porcie]]. Budynek, w którym znajduje się [[muzeum]] jest pozostałością po duńskim monopolu handlowym. Wzniesiono go w [[1838]]. Obiektem muzealnym stał się w [[1968]] roku. Składa się z dwóch najważniejszych pomieszczeń. W pierwszym z nich znajdują się przedmioty życia codziennego z dawnych lat archipelagu. Drugi pokój zwany jest [[Apteka|Apteką]], tam bowiem od [[1932]] do [[1961]] znajdowała się właśnie apteka, początkowo jednak w [[1919]] służył jako sklep z materiałami sukienniczymi, wtedy też został pomalowany przez lokalnych malarzy takich jak [[Eliesar Joensen]] czy [[Jens Guttesen]].
* '''Úti í Grøv''' znajduje się na obrzeżach miasta od strony południowo-wschodniej. Ma być to jedno z najpiękniejszych miejsc na archipelagu Wysp Owczych będące inspiracją dla wielu [[Malarstwo|
* '''Filana''' jest fabryką wełny, w której pracują wciąż stuletnie maszyny. Rzeczy przez nie wytworzone nadal sprzedawane są w pobliskim sklepie.
* W mieście znajduje się jeden [[pomnik]] powstały w miejscu, gdzie do połowy [[XVIII wiek]]u znajdował się budynek lokalnego ''thingu''. Został on zniszczony przez dwie lawiny w [[1745]] i [[1765]].
=== Zakwaterowanie ===
* '''Hotel Klaksvík''' (''Hotel Sómansheim'') jest trzygwiazdkowym, jedynym [[hotel]]em w mieście. Mieści się na ulicy Víkavegur 38 znajdującej się na zachodnim brzegu zatoki portowej. Dzięki wzniesieniu łańcucha górskiego, w którym między innymi znajduje się góra [[Klakkur]] (413 m n.p.m.) i [[Hálgafelli]] (502 m n.p.m.), roztacza się stamtąd widok na całą niżej położoną część miejscowości, a także na tę znajdującą się po drugiej stronie zatoki. Hotel posiada 24 pokoje dwuosobowe. W każdym z nich znajduje się łazienka, [[internet]] i [[telewizor]] z 11 [[Program telewizyjny|
* Prócz hotelu w mieście znajduje się wiele obiektów typu Bed & Breakfast, domków letniskowych i apartamentów. W niemal każdym z nich nie można palić [[Papierosy|papierosów]], a ceny za dobę wahają się od 700 do 900 [[Korona duńska|duńskich]] lub [[Korona Wysp Owczych|farerskich koron]] za czteroosobowe miejsce<ref>''[http://www.visitnordoy.fo/uk/index.asp?pID={90FDD2BD-5441-47D1-A867-27FEF0B76E1B} Zakwaterowanie na stronie Informacji Turystycznej Wysp Północnych]''.</ref>. Prócz tego znajduje się tam [[schronisko młodzieżowe]] Ibúð, gdzie za dwuosobowy pokój należy zapłacić około 350 koron.
== Urodzeni w Klaksvíku ==
{|align=right
[[
|-
[[
|}
* [[Einar Fróvin Waag]] - [[polityk]], lider [[Farerska Partia Socjalistyczna|Farerskiej Partii Socjalistycznej]] w latach [[1968]]-[[1969|69]]. Urodził się [[29 lipca]] [[1894]]. Przez pewien czas sprawował pieczę nad założonym przez swego ojca [[browar]]em [[Föroya Bjór]]. Zmarł w swym rodzinnym mieście [[6 lipca]] [[1989]] roku.
* [[Elinborg Lützen]] - jedna z pierwszych farerskich [[grafik]]ów. Urodziła się [[26 lipca]] [[1919]] roku. Sześć z jej prac znalazło się na farerskich znaczkach pocztowych z [[1948]]. W późniejszych latach życia przeniosła się do [[Tórshavn]] gdzie zmarła [[22 listopada]] [[1995]].
* [[Torleif Sigurðsson]] - urodzony w [[1946]], działacz sportowy, przyczynił się do członkostwa farerskiej drużyny narodowej w [[FIFA]] i [[UEFA]]. Od [[1981]] do [[2002]] był [[prezes]]em [[Farerski Związek Piłki Nożnej|Farerskiego Związku Piłki Nożnej]], później zaś Farerskiego Związku Wioślarstwa. Przez pewien czas był też prezesem [[KÍ Klaksvík]]. Zmarł [[12 lutego]] [[2008]] roku.
* [[Anfinn Kallsberg]] - urodzony [[19 listopada]] [[1947]], [[polityk]], [[Premierzy Wysp Owczych|premier]] Wysp Owczych w latach [[1998]]-[[2004]], lider [[Farerska Partia Ludowa|Farerskiej Partii Ludowej]]. W latach [[2005]]-[[2007]] zasiadał jako jeden z dwóch posłów z Wysp Owczych w duńskim [[Folketing]]u.
* [[Malan Marnersdóttir]] - [[Ph.D.]], jedna z członkiń ruchu [[Feminizm|feministycznego]] na Wyspach Owczych. Urodzona [[25 stycznia]] [[1952]]. Pisarka, w latach [[1998]]-[[2004]] [[rektor]] [[Uniwersytet Farerski|Uniwersytetu Farerskiego]], od końca swej kadencji wykłada tam [[Literatura|literaturę]]. Jest [[Skandynawistyka|skandynawistką]]. Jej książka ''Analiza Farerskiej Literatury'' (''Analyser af færøsk litteratur'') została w [[2001]] wydana przez wydawnictwo z [[Århus]] i rozpowszechnione w całej Danii.
* [[Edward Fuglø]] - scenarzysta i projektant kostiumów scenicznych. Twórca licznych znaczków pocztowych i wielu grafik. Nawiązał ścisłą współpracę z pocztą Wysp Owczych - [[Postverk Føroya]]. Jego znaczek ''Smyril (Falco columbarius subaesalon)'' został uznany przez 30 tysięcy niemieckich [[Filatelistyka|filatelistów]] za drugi najpiękniejszy [[znaczek pocztowy]] w [[Europa|Europie]].
* [[Hanni Bjartalið]] - malarz, urodzony w [[1968]]. Skończył szkołę plastyczną w [[Finlandia|fińskim]] mieście [[Kokkola]]. Miał wiele wystaw na Wyspach Owczych, w Danii, Finlandii czy Niemczech. Obecnie mieszka w Finlandii.
* [[Rógvi Jacobsen]] - zawodowy farerski [[piłkarz]], urodzony [[5 marca]] [[1979]], [[Reprezentacja Wysp Owczych w piłce nożnej|reprezentant Wysp Owczych]]. Strzelił w drużynie narodowej 10 bramek czym pobił poprzedni rekord [[Todi Jónsson|Todiego Jónssona]] (9 goli). Jest jednym z najwyższych farerskich piłkarzy, mierzy ponad 190 cm wzrostu. Gra obecnie w [[Norwegia|norweskim]] [[Klub piłkarski|klubie]] [[IL Hødd]].
== Zobacz też ==
* [[Borðoy]] - wyspa, na której leży Klaksvík.
* [[Norðoyar]] - północna część Wysp Owczych.
== Bibliografia ==
=== Literatura ===
* Marcin Jakubowski i Marek Loos, ''Wyspy Owcze'', Szczecin 2003 ISBN 83-913526-3-3
* Gunnar Hoydal i inni, ''Tourist Guide Faroe Islands 2007''
=== Linki zewnętrzne ===
*{{
*{{
*{{
{{Przypisy}}
| |||