Wikipedia

Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Micpol (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
56 292 edycje
uzupełnienie na podstawie raportu rocznego fundacji
Linia 1:
'''Nagroda na rzecz Nauki Polskiej''' -– polska nagroda naukowa przyznawana od marca [[1992]] przez Radę [[Fundacja na rzecz Nauki Polskiej|Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej]] w następujących dziedzinach:
* [[nauki humanistyczne]] i [[nauki społeczne|społeczne]],
* [[nauki przyrodnicze]] i [[nauki medyczne|medyczne]],
* [[nauki ścisłe]],
* [[nauki techniczne]].
 
Nazywana ''polskim [[Nagroda Nobla|Noblem]]'', jest przyznawana polskim uczonym za osiągnięcia i odkrycia naukowe, które stanowią istotny wkład w życie duchowe i postęp cywilizacyjny Polski oraz zapewniają Polsce miejsce w nauce światowej.
 
Linia 10 ⟶ 11:
=== [[1992]] ===
* nauki ścisłe
** [[Aleksander Wolszczan]] ([[Pennsylvania State University]], Departament of Astronomy and Astrophysics) za odkrycie pierwszego [[planetyPlaneta pozasłonecznepozasłoneczna|pozasłonecznego]] [[układ planetarny|układu planetarnego]]
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Marian Biskup]] (Pracownia Zakładu Historii Pomorza [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk (PAN)]]) za pracę zatytułowaną ''[[Wojna Pruska]], czyli walka Polski z [[zakon krzyżacki|zakonem krzyżackim]] z lat [[1519]] - [[1521]]''
Linia 20 ⟶ 21:
=== [[1993]] ===
* nauki ścisłe
** [[Stanisław Woronowicz]] ([[Uniwersytet Warszawski]] - [[KMMFWydział UWFizyki Uniwersytetu Warszawskiego|Katedra Metod Matematycznych Fizyki]]) za prace dotyczące [[grupy kwantowe|grup kwantowych]] i ich związków z C* algebrami
* nauki humanistyczne i społeczne
** nagrody nie przyznano
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Wiesław Wiktor Jędrzejczak]] (Centralny Szpital Kliniczny [[AkademiaWarszawski MedycznaUniwersytet w WarszawieMedyczny|WAM w Warszawie]]) za cykl prac na temat [[molekułaCząsteczka|molekularnych]] i [[komórka|komórkowych]] mechanizmów powstawania [[krwinkiElementy morfotyczne krwi|komórek krwi]]
* nauki techniczne
** [[Kazimierz Sobczyk]] ([[Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN]]) za prace z zakresu dynamiki [[proces stochastyczny|stochastycznej]] układów i materiałów konstrukcyjnych
Linia 32 ⟶ 33:
** [[Zbigniew Grabowski (chemik)|Zbigniew Grabowski]] ([[Instytut Chemii Fizycznej PAN]]) za opracowanie nowych metod generowania cząsteczek w stanach charakteryzujących się silnym przemieszczeniem [[ładunek elektryczny|ładunku]] [[elektron]]owego w cząsteczce
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Roman Aftanazy]] (Towarzystwo Przyjaciół [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]]) za jedenastotomowe dzieło pod łącznym tytułem ''Materiały do dziejów rezydencji''
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Krzysztof Selmaj]] ([[Akademia Medyczna w Łodzi]]) za badania dotyczące nowych mechanizmów [[immunologia|immunologicznych]] w [[Autoagresja komórek|autoimmunologicznych]] chorobach [[układ nerwowy|układu nerwowego]], ze szczególnym uwzględnieniem [[stwardnienie rozsiane|stwardnienia rozsianego]]
Linia 40 ⟶ 41:
=== [[1995]] ===
* nauki ścisłe
** [[Adam Sobiczewski]] ([[Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Soltana]]) za prace, w których zostało przewidziane istnienie nieoczekiwanie bardzo stabilnych [[jądroJądro atomuatomowe|jąder atomowych]] najcięższych [[pierwiastek|pierwiastków]], potwierdzone doświadczalnie w połowie 1993 r.
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Teresa Michałowska]] ([[Instytut Badań Literackich PAN]]) za fundamentalne dzieło historyczno-literackie pt. ''[[Średniowiecze]]'' (1995) ukazujące nowy obraz piśmiennictwa polskojęzycznego i [[Łacina|łacińskiego]] w kulturze polskiej pierwszej połowy naszego tysiąclecia
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Stanisław Konturek]] (Instytut Fizjologii [[Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego]]) za cykl prac nad rolą lokalnego przepływu [[krew|krwi]] w [[błona śluzowa|śluzówce]] [[żołądek|żołądka]] i [[dwunastnica|dwunastnicy]] w funkcji [[cytoprotekcja|cytoprotekcyjnej]] śluzówki tzn. w fizjologicznym mechanizmie ochrony przed [[chorobaChoroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy|owrzodzeniem żołądka i dwunastnicy]]
* nauki techniczne
** [[Maksymilian Pluta]] ([[Instytut Optyki Stosowanej]]) za trzytomowe dzieło pt. ''Advanced Light Microscopy'' (''Zaawansowana mikroskopia świetlna''), zawierające pionierskie koncepcje z zakresu [[mikroskop]]ii fazowo-kontrastowej, [[interferencja|interferencyjnej]], [[polaryzacja|polaryzacyjnej]] [[mikrointerferometria|mikrointerferometrii]], wykorzystywane w konstrukcji [[przyrząd optyczny|przyrządów optycznych]]
Linia 50 ⟶ 51:
=== [[1996]] ===
* nauki ścisłe
** [[Bohdan Paczyński]] ([[Princeton University|Uniwersytet Princeton]] - USA) za odkrycie nowej metody wykrywania [[ciało niebieskie|obiektów kosmicznych]] i wyznaczania ich masy poprzez [[mikrosoczewkowanie grawitacyjne]]
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Jerzy Gadomski]] ([[Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego]]) za fundamentalne trzytomowe dzieło pt. ''[[gotyk|Gotyckie]] malarstwo tablicowe [[Małopolska|Małopolski]]''
Linia 66 ⟶ 67:
** [[Ryszard Gryglewski]] ([[Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego]]) za cykl badań nad regulacją [[tromborezystencja|tromborezystencji]]
* nauki techniczne
** [[Antoni Rogalski]] ([[Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie|Wojskowa Akademia Techniczna]] - Instytut Fizyki Technicznej w Warszawie) za prace nad [[detektor]]ami [[promieniowanie podczerwonePodczerwień|promieniowania podczerwonego]] z wykorzystaniem potrójnych związków [[półprzewodnikPółprzewodniki|półprzewodnikowych]]owych
 
=== [[1998]] ===
Linia 72 ⟶ 73:
** [[Janusz Sondel]] ([[Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego]]) za ''Słownik łacińsko-polski dla [[prawo|prawników]] i [[historia|historyków]]'' - dzieło pomnażające wiedzę o łacińskich źródłach kultury duchowej Polaków
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Andrzej Szczeklik]] (II Katedry Chorób Wewnętrznych [[Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego]]) za wykrycie mechanizmu przeciwzakrzepowego działania [[aspirynaKwas acetylosalicylowy|aspiryny]] oraz badania nad [[patogeneza|patogenezą]] i metodami leczenia [[astma oskrzelowa|astmy oskrzelowej]] indukowanej aspiryną
* nauki ścisłe
** [[Lechosław Latos-Grażyński]] ([[Wydział Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego]]) za badania nad [[porfirynaPorfiryny|porfirynami]]mi i [[metaloporfiryna]]mi o szczególnej strukturze molekularnej i elektronowej
* nauki techniczne
** [[Leszek Stoch]] (Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki [[Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie|Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie]]) za wyjaśnienie zjawiska [[wielostadialna krystalizacji materiałów szklistych|wielostadialnej krystalizacji materiałów szklistych]] i opracowanie na tej podstawie niekonwencjonalnych szkieł do zastosowań [[ekologia|proekologicznych]]
 
=== [[1999]] ===
Linia 94 ⟶ 95:
** [[Jan Strelau]] ([[Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego]]) za stworzenie oryginalnej [[psychologia|psychologicznej]] regulacyjnej teorii [[temperament]]u, a szczególnie za dzieło ''Temperament. A Psychological Perspective'' (1998)
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Leszek Kaczmarek]] ([[Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN]]) za prace poświęcone wpływowi różnych bodźców na [[ekspresja genu|ekspresję genów]] w wybranych strukturach [[mózgKresomózgowie|mózgu]]u [[Ssaki|ssaków]]
* nauki techniczne
** [[Jan Węglarz]] (Instytut Informatyki [[Politechnika Poznańska|Politechniki Poznańskiej]]) za rozwijanie metod projektowania informatycznych systemów zarządzania i sterowania produkcją, wykorzystujących szeregowanie dyskretno - ciągłe
Linia 102 ⟶ 103:
** [[Ludomir Newelski]] ([[Instytut Matematyczny Uniwersytetu Wrocławskiego]]) za prace w dziedzinie [[logika|logiki]] matematycznej stanowiące przełom w teorii modeli oraz w [[algebra|algebrze]]
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Stefan Swieżawski]] (emerytowany profesor [[Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II|Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego]]) za dzieło pt. ''Dzieje europejskiej filozofii klasycznej'', stanowiące doniosły wkład w badania nad przemianami europejskiej myśli filozoficznej [[starożytność|antyku]] i [[średniowiecze|średniowiecza]]
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Zbigniew Gliwicz]] ([[Instytut Zoologii Uniwersytetu Warszawskiego]]) za wykazanie roli [[drapieżnictwo|drapieżnictwa]] w kształtowaniu historii życia i zachowań zwierząt
Linia 114 ⟶ 115:
** [[Lech Leciejewicz]] ([[Instytut Archeologii i Etnologii PAN]] oraz [[Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego]]) za dzieło ''Nowa postać świata. Narodziny średniowiecznej cywilizacji europejskiej'' ukazujące nowatorski i oryginalny obraz cywilizacji europejskiej w jej wczesnośredniowiecznej fazie
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Mariusz Jaskólski]] ([[Wydział Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza|Wydział Chemii UAM]]) za wyjaśnienie sposobu powstawania agregatów [[amyloidoza|amyloidalnego białka]] ludzkiego - [[cystatyna C|cystatyny C]], przyczyniające się do zrozumienia mechanizmu niektórych schorzeń mózgu człowieka
* nauki techniczne
** [[Adam Proń]] ([[Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej]] i [[Komisariat Energii Atomowej]] (CEA) w [[Grenoble]] ) za wkład w badania nad [[polimerPolimery|polimerami]]ami przewodzącymi [[prąd elektryczny]] oraz otrzymywaniem przetwarzalnych polimerów przewodzących
 
=== [[2003]] ===
* nauki ścisłe
** [[Marek Pfützner]] ([[Instytut Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego]]) za doświadczalne potwierdzenie istnienia nowego rodzaju [[promieniotwórczośćRadioaktywność|promieniotwórczości]] - [[RozpadEmisja dwuprotonowydwuprotonowa|rozpadu dwuprotonowego]]
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Jerzy Szacki]] (emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego) za fundamentalne dzieło ''Historia myśli [[socjologia|socjologicznej]]'', stanowiące całościowy i oryginalny wykład dziejów pojmowania zjawisk życia społecznego
Linia 130 ⟶ 131:
=== [[2004]] ===
* nauki ścisłe
** [[Wojciech Stec]] ([[Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN]] w Łodzi) za otrzymanie nowych [[biologia|biologicznie]] czynnych związków o dużym potencjale [[terapia|terapeutycznym]] za pomocą oryginalnej, opracowanej przez siebie metody syntezy [[tiofosforany|tiofosforanowych]] [[Analog (chemia)|analogów]] [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]]
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Jadwiga Staniszkis]] ([[Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego]]) za badania będące próbą teorii i interpretacji procesów [[transformacja|transformacji]] współczesnej Polski i świata, przedstawione w książkach ''[[Postkomunizm]]'' (2001) oraz ''Władza [[globalizacja|globalizacji]]'' (2003)
Linia 136 ⟶ 137:
** [[Janusz Limon]] ([[Katedra Biologii i Genetyki Akademii Medycznej w Gdańsku]]) za wybitny wkład w rozwój [[cytogenetyka|cytogenetycznych]] metod diagnozowania [[nowotwór|nowotworów]] złośliwych
* nauki techniczne
** [[Krzysztof Matyjaszewski]] (Wydział Chemii [[Carnegie Mellon University]] w USA oraz [[Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN]]) za odkrycie nowych metod kontrolowanej polimeryzacji [[rodnikRodniki|rodnikowej]]owej i zastosowanie tych metod w przemyśle
 
=== [[2005]] ===
Linia 144 ⟶ 145:
** [[Karol Myśliwiec]] ([[Zakład Archeologii Śródziemnomorskiej PAN]] w Warszawie) za odkrycie grobowca [[wezyr]]a [[Merefnebef]]a w [[nekropola|nekropoli]] w [[Sakkara|Sakkarze]] ([[Egipt]]) udokumentowane w [[monografia|monografii]] ''The Tomb of Merefnebef'' (2004)
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Zofia Kielan-Jaworowska]] (emerytowana profesor w [[Instytut Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego PAN|Instytucie Paleobiologii PAN]] w Warszawie) za twórczą syntezę badań nad [[mezozoik|mezozoiczną]] ewolucja ssaków przedstawioną w fundamentalnym dziele ''Mammals from the Age of Dinosaurus'' (2004)
* nauki techniczne
** [[Roman Słowiński]] ([[Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej]]) za opracowanie metodyki [[komputer]]owego wspomagania decyzji podejmowanych na podstawie niepełnych danych
Linia 150 ⟶ 151:
=== [[2006]] ===
* nauki ścisłe
** [[Tomasz Dietl]] ([[Instytutu Fizyki PAN]]) za opracowanie potwierdzonej w ostatnich latach teorii rozcieńczonych [[półprzewodnikPółprzewodniki|półprzewodników]]ów [[ferromagnetyzm|ferromagnetycznych]] oraz zademonstrowanie nowych metod sterowania [[magnes]]owaniem
* nauki techniczne
** [[Leon Gradoń]] ([[Wydział Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej]]) za opracowanie teorii procesów powstawania i transportu [[aerozol]]i i mikrocząsteczek w gazach i cieczach oraz jej wykorzystanie w urządzeniach technicznych i medycznych
Linia 161 ⟶ 162:
{{Wikinews|Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2007 czyli „polski Nobel”|Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2007}}
* nauki ścisłe
** [[Andrzej Sobolewski (fizyk)|Andrzej Sobolewski]] ([[Instytut Fizyki PAN]] w Warszawie) za wyjaśnienie fotostabilności materii biologicznej przez odkrycie nowego mechanizmu dezaktywacji bezpromienistej elektronowo wzbudzonych stanów [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] i białek
* nauki techniczne
** [[Andrzej Nowicki (elektronik)|Andrzej Nowicki]] ([[Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN]] w Warszawie) za opracowanie podstaw teoretycznych i wdrożenie do produkcji ultrasonografów z obrazowaniem kolorowym przepływu krwi
Linia 171 ⟶ 172:
=== [[2008]] ===
* nauki ścisłe
** [[Ryszard Horodecki]] (Instytut Fizyki Teoretycznej i Astrofizyki [[Uniwersytet Gdański|Uniwersytetu Gdańskiego]]) za wkład w stworzenie podstaw informatyki kwantowej
* nauki techniczne
** [[Andrzej Jajszczyk]] (Katedra Telekomunikacji [[Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie|Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie]]) za badania w zakresie teorii węzłów szybkich sieci telekomunikacyjnych, stanowiących podstawę budowy Internetu nowej generacji
* nauki humanistyczne i społeczne
** [[Stanisław Mossakowski]] ([[Instytut Sztuki PAN]] w Warszawie) za wszechstronną,
interdyscyplinarną monografię dotyczącą Kaplicy Zygmuntowskiej – czołowego zabytku
sztuki polskiego i włoskiego Renesansu
* nauki przyrodnicze i medyczne
** [[Jacek Oleksyn]] ([[Instytut Dendrologii PAN]] w Kórniku) za wkład w odkrycie
uniwersalnych biogeograficznych zależności między cechami roślin, istotnych dla zrozumienia
procesów ekologicznych w skali globalnej
 
[[Kategoria:Nagrody naukowe]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Nagroda_Fundacji_na_rzecz_Nauki_Polskiej”