Królestwo Islandii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
m drobne redakcyjne
Linia 82:
|uwagi =
}}
'''Królestwo Islandii''' było [[monarchia konstytucyjna|monarchią konstytucyjną]] związanazwiązaną [[Unia personalna|unią personalną]] z [[Dania|Danią]]. Państwo to zostało założone 1 grudnia [[1918]], a zlikwidowane 17 czerwca [[1944]], kiedy [[Islandia]] ogłosiła pełną niepodległość, która powołała do życia [[Islandia|Republikę Islandii]].
 
'''Królestwo Islandii''' było [[monarchia konstytucyjna|monarchią konstytucyjną]] związana unią personalną z [[Dania|Danią]]. Państwo to zostało założone 1 grudnia [[1918]], a zlikwidowane 17 czerwca [[1944]] kiedy [[Islandia]] ogłosiła pełną niepodległość, która powołała do życia [[Islandia|Republikę Islandii]].
 
== Działanie pod rządami duńskimi ==
Islandia była kontrolowana przez Danię i jej władców od [[1380]] roku, lecz formalnie rządzenie Islandią [[Duńczycy]] rozpoczęli w [[1814]] roku wraz z podpisaniem unii personalnej z [[Norwegia|Norwegią]]. W [[1874]] roku [[Islandczycy]] otrzymali część praw do rządzenia, które zostały wpisane do duńskiej konstytucji, która na temat Islandii została zrewidowana w [[1903]] roku. Wówczas Duńczycy powołali urząd komisarza ds. Islandii. Komisarz rezydował w stolicy kraju, [[Reykjavík]]u i miał zajmować się sprawami dotyczącymi Islandii, a także zasiadać w islandzkim parlamencie, [[Althing]]u.
 
1 grudnia [[1918]] roku Dania podpisała z Islandią akt unii z Islandią, na mocy którego państwo duńskie uznawało Islandię jako w pełni [[Suwerenność|suwerenne]] państwo zjednoczone z Danią unią personalną oraz wspólnym królem. [[Islandia]] stworzyła własną flagę oraz godło, a także poprosiła Danię, aby reprezentowała kraj na arenie międzynarodowej oraz zajmowała się sprawami obronności Islandii. Akt unii został zrewidowany [[w 1940]] roku, a wedle ustaleń miał być ponownie podpisany trzy lata później. Do ponownego podpisania unii jednakżejednak nigdy nie doszło.
 
== II wojna światowa i utworzenie republiki ==
9 kwietnia [[1940]] roku [[Niemcy]] zajęli Danię i rozpoczęli jej [[okupacja|okupacjeokupację]]. Już kilka godzin po zajęciu kraju przez Niemców, połączenia komunikacyjne pomiędzy Danią a Islandią zostały zerwane. W związku z tym wypadku, 10 kwietnia, parlament Islandii poprosił komisarza ds. Islandii, [[Sveinn Björnsson]]a o przejęcie kontroli nad sprawami wewnętrznymi oraz zagranicznymi. W pierwszym roku wojny, [[Islandia]] prezentowała stanowisko zdecydowanie neutralne, sprzeciwiając się zarówno [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], jak i [[III Rzesza|Niemcom]]. Kraj zastrzegał sobie suwerenność przed możliwością inwazji ze strony aliantów, jak i III rzeszyRzeszy. 10 maja [[1940]] roku rozpoczęła się ''[[Operacja Fork]]'' (Brytyjskabrytyjska inwazja na Islandię), wówczas. okołoOkoło 800 [[Anglia|angielskich]] żołnierzy i marynarzy wylądowało w porcie w [[Reykjavík]]u. Rząd Islandii był zdecydowanie oburzony i krytycznie nastawiony do sił inwazyjnych, jednakże 17 maja wraz zajęciem kluczowych pozycji na Islandii oraz desantem 4 000 żołnierzy brytyjskich, ówczesny premier Islandii, [[Hermann Jónasson]] ogłosił w orędziu do narodu odezwę, aby traktować siły inwazyjne z goscinnosciągościnnością oraz należytym szacunkiem. Siły alianckie pozostały na wyspie aż do zakończenia działań wojennych w [[1945]] roku.
 
W szczytowym okresie okupacji wyspy na Islandii stacjonowało około 25 000 żołnierzy brytyjskich. Dzięki ich stacjonowaniu praktycznie zlikwidowano [[bezrobocie]] w regionie [[Reykjavík]]uReykjavíku oraz innych strategicznie ważnych miejscach dla Brytyjczyków. W lipcu [[1941]] roku na mocy porozumienia [[USA]]-Islandia kontrolę nad wyspą przejmowały [[Stany Zjednoczone]]. Brytyjczycy potrzebujący wojsk w innych regionach walk pozwoli na kontrolę militarną oraz stacjonowanie na wyspie sił amerykańskich. W kluczowym momencie na Islandii stacjonowało ponad 40 000 żołnierzy amerykańskich, co się równało z ówczesną liczbie mężczyzn w wieku produkcyjnym na wyspie (populacja Islandii wynosiła wówczas około 120-130 000 mieszkańców).
 
24 maja [[1944]] odbyło się na Islandii [[referendum na Islandii w 1944 roku|referendum w sprawie pełnej niepodległości kraju]]. Większość wyborców opowiedziała się za pełną niezależnością i 17 czerwca [[1944]] roku ogłoszono niezależność. W Danii okupowanej ciągle przez [[nazizm|nazistów]] przyjęcie niepodległości Islandii zostało przyjęte z wyraźnym oburzeniem. Pojawiały się również głosy o militarnej interwencji na wyspie, jednakże król Danii, [[Chrystian X Duński|Chrystian X]] wysłał list w którym pogratulował mieszkańcom niepodległości i życzył im wszelkiej pomylności.
 
[[Kategoria:Historia Islandii]]