Fryzowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji użytkownika 92.244.48.52 do wersji użytkownika Sl. Zgłoś nieprawidłowy rewert. (13608) |
m Wspomagane przez robota ujednoznacznienie: Flandria - Zmieniono link(i) Flandria (region); zmiany kosmetyczne |
||
Linia 1:
{{Dopracować|powtórki: Fryzyjski Ruch Narodowy}}
[[
[[
'''Fryzowie''' - lud pochodzenia germańskiego zamieszkujący obszary dawnej [[Fryzja (kraina historyczna)|Fryzji]], posługujący się [[język fryzyjski|językiem fryzyjskim]].
Linia 13:
=== Flaga, godło, stolica ===
[[
[[Flaga|Flagę]] fryzyjską tworzą ukośne niebiesko - białe pasy i czerwone sercowate kształty - liście popularnej lilii wodnej, natomiast [[godło]] to dwa żółte lwy na niebieskim tle.
Linia 22:
Od [[II wiek]]u p.n.e. zamieszkiwał tu germański lud Fryzów, ale już w [[V wiek|V]] i [[VI wiek]]u rozeszli się oni ze swych pierwotnych siedzib u ujścia rzeki Ems do ujścia Wezery i na zachód do ujścia Renu. Ok. [[690]] r. zaczął na terenie Fryzji działać misjonarz anglosaski [[Willibrord]], który zyskał później duże znaczenie dla Fryzów. Rok wcześniej Fryzję podbili [[Frankowie]] i król Radbold musiał oddać [[Pepin z Herstalu|Pepinowi II]] znaczną część swego terytorium. W [[734]] roku [[Karol Młot]] rozgromił syna Radbolda i tym samym zakończył proces podboju Fryzów. W okresie karolińskim [[Fryzja]] zamieszkana była głównie przez chłopów, rybaków i żeglarzy fryzyjskiego pochodzenia, którzy w pewnym stopniu zachowali nawet ustrój i stosunki społeczne. Podstawową jednostką terytorialną była tu gmina zrzeszająca drobnych, wolnych posiadaczy.
Fryzowie odegrali dużą rolę w rozwoju handlu holenderskiego. Poprzez niszczycielskie działanie morza zmuszeni byli do szukania pożywienia gdzie indziej, w związku z czym dość wcześnie zajęli się [[żegluga morska|żeglugą morską]] i [[żegluga rzeczna|rzeczną]]. Byli oni pośrednikami handlowymi, handlowali zaś głównie solą, żelazem, cyną i tzw. „płaszczami fryzyjskimi” (palia fresonica), które jednak najprawdopodobniej produkowane były we [[Flandria (region)|Flandrii]]. Jako kupcy byli znani w całej ówczesnej Europie.
W [[935]] roku w wyniku najazdów normańskich Fryzja została bardo silnie spustoszona. Od [[X wiek]]u na pograniczu fryzyjsko-holenderskim miały miejsce nieustanne starcia. Region ten chcieli zagarnąć hrabiowie holenderscy i biskupi [[Utrecht]]u. Część Fryzji była wtedy hrabstwem feudalnym, jednak znaczna większość to tereny niepodległe, wywodzące się z dawnej organizacji plemiennej i zaciekle broniące swej niepodległości. W rezultacie pod koniec [[XIII wiek]]u niemal cała zachodnia Fryzja uznała zwierzchnictwo holenderskie, jednak część wschodnia nadal zaciekle broniła swej niepodległości i utrzymała ją jako niezależne hrabstwo aż do [[XVIII wiek]]u, kiedy to została zagarnięta przez [[Królestwo Prus|Prusy]].
Linia 63:
==== Zwyczaje związane ze ślubem ====
Oświadczając się dziewczynie, chłopak dawał jej kawałek tkaniny, z zawiązanym na niej luźnym węzłem, w którym znajdowała się moneta. Jeśli dziewczyna węzeł zacisnęła mocniej, oznaczało to, iż para jest zaręczona. W czasach późniejszych bogatsi młodzieńcy ofiarowywali swym wybrankom zamiast materiału srebrną skrzynkę wypełnioną monetami (skrzynki takie można zobaczyć w Friesch Museum). Niegdyś ślub cywilny i kościelny nie odbywały się tego samego dnia, tylko dzień ślubu kościelnego był określony – odbywał się on w niedzielę. Teraz oba śluby odbywają się w jednym terminie. Najbardziej popularny miesiąc do wzięcia ślubu we Fryzji to [[maj]]. Na wewnętrznej stronie obrączek graweruje się imię współmałżonka i datę ślubu. Jeśli młodzi państwo lub jedno z nich należy do jakiegoś klubu, członkowie tego klubu przychodzą na ślub ze swoimi atrybutami, np. klub tenisowy z rakietami tenisowymi, klub jeździecki przyjeżdża na koniach itd. W regionach rolniczych natomiast istnieje między sąsiadami obyczaj wywieszania w gospodarstwach flag. Jeśli żeni się syn, flagę holenderską wywiesza się przed flagą fryzyjską na grzbiecie dachu, gdy wychodzi za mąż córka, flagi wiesza się odwrotnie.
Tradycyjne fryzyjskie wesele można jeszcze zobaczyć w [[De Jouwer]] na południowym – zachodzie Fryzji holenderskiej. Odbywa się ono zazwyczaj w ostatnią środę lipca.
Linia 95:
[[ro:Frizoni]]
[[ru:Фризы]]
[[stq:Fräisen]]▼
[[simple:Frisian people]]
[[sh:Frizi]]
▲[[stq:Fräisen]]
[[fi:Friisit]]
[[sv:Friser]]
| |||