Elektrodynamika klasyczna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
literówka
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot: Link do dobrego artykułu: es:Electromagnetismo; zmiany kosmetyczne
Linia 1:
'''Elektrodynamika klasyczna''' – dział fizyki zajmujący się własnościami i oddziaływaniem obiektów naładowanych, z pominięciem efektów [[mechanika kwantowa|kwantowych]]. Elektrodynamika klasyczna opisuje aspekty klasyczne jednego z czterech [[oddziaływania podstawowe|podstawowych oddziaływań]] przyrody – '''[[oddziaływanie elektromagnetyczne|oddziaływań elektromagnetycznych]]'''. Podstawowymi pojęciami elektrodynamiki klasycznej są [[pole elektryczne]], [[pole magnetyczne]], [[ładunek elektryczny]], oraz [[prąd elektryczny]]. Podstawę teorii tworzą [[równania Maxwella]] ([[James Clerk Maxwell]]) i [[zasada zachowania ładunku]]. Z tych praw można wyprowadzić [[równanie falowe]], [[prawo Biota-Savarta]] i inne. Symetria równań Maxwella opisana przez [[grupa Lorentza|transformacje Lorentza]] oraz nieudane próby ([[Doświadczenie Michelsona-Morleya|eksperyment Michelsona-Morleya]]) potwierdzenia istnienia [[eter kosmiczny|eteru]] (klasycznego nośnika fali elektromagnetycznej) doprowadziły do zmiany koncepcji czasu i przestrzeni w [[szczególna teoria względności|szczególnej teorii względności]] i wyłonienie się koncepcji [[czasoprzestrzeń Minkowskiego|czasoprzestrzeni Minkowskiego]]. Niemożność wytłumaczenia przez elektrodynamikę klasyczną [[ciało doskonale czarne|promieniowania ciała doskonale czarnego]] oraz [[Efekt fotoelektryczny|zjawiska fotoelektrycznego]] doprowadziła do powstania [[mechanika kwantowa|mechaniki kwantowej]].
 
Naładowaną elektrycznie materię opisuje rozkład ładunku elektrycznego &rho;ρ<sub>e</sub> i płynący prąd elektryczny '''j'''. Są to źródła pola elektromagnetycznego ('''E''', '''H''') lub '''D'''=&epsilon;&epsilon;εε<sub>0</sub>'''E''', '''B'''=&mu;&mu;μμ<sub>0</sub>'''H'''). Związki między nimi opisują [[równania Maxwella]]:
 
{| class="wikitable" cellspacing="0" cellpadding="5"
Linia 31:
|}
 
Podstawą elektrodynamiki są równania Maxwella. W próżni (&epsilon;ε=1, &mu;μ=1) rozwiązaniem równań Maxwella jest
[[Promieniowanie elektromagnetyczne|fala elektromagnetyczna]]. Rozwiązaniem tych równań jest rozkład pola elektrycznego '''E'''('''x''',t) i magnetycznego '''B'''('''x''',t) wywołany przez zewnętrzny płynący prąd elektryczny '''j'''('''x''',t) i odpowiedni rozkład ładunku elektrycznego &rho;ρ<sub>e</sub>('''x''',t). Pola te można opisać za pomocą potencjału skalarnego <math>\phi</math> i potencjału wektorowego '''A''':
 
: <math>\mathbf{E} = - \nabla\phi - \frac{\partial \mathbf{A}}{\partial t} </math>
Linia 41:
: <math>\phi'(\mathbf{r},t) = \phi(\mathbf{r},t) + \frac{\partial f(\mathbf{r},t)}{\partial t}</math>
 
gdzie f('''r''',''t'') jest dowolnym polem skalarnym, nazywana '''transformacją cechowania''' nie zmienia wartości pól fizycznych '''E'''('''x''',t) i '''B'''('''x''',t). Zbiór transformacji cechowań <math>exp(i f(\mathbf{x},t))</math> tworzy lokalną [[grupa (matematyka)|grupę]] cechowań U(1). Lokalność oznacza, że element grupy jest dowolną funkcją punktu w czasoprzestrzeni ('''x''',t). Grupa cechowania U(1) jest [[symetria|symetrią]] elektrodynamiki. Na mocy [[twierdzenie Noether|twierdzenia Noether]] z symetrii tej wynika prawo zachowania ładunku elektrycznego. Następną konsekwencja tej symetrii jest bezmasowość [[foton]]u. Zerowa masa fotonu oznacza, że prędkość światła w próżni jest fundamentalną stałą przyrody [[prędkość światła|c]]. Następną konsekwencją tej symetrii jest daleki zasięg oddziaływania elektromagnetycznego (dla cząstki punktowej o ładunku elementarnym e, &phi;φ ~ 1/r). Dzięki temu możemy oglądać odległe galaktyki.
Cząstka o ładunku elektrycznym q czuje pole eklektyczne i magnetyczne jako zewnętrzną siłę ('''[[Indukcja magnetyczna|siła Lorentza]]''')
Linia 55:
Pierwotnie elektryczność i magnetyzm uważano za odrębne, niezwiązane z sobą [[zjawisko fizyczne|zjawiska fizyczne]]. W [[1820]] roku Oersted odkrył, że prąd elektryczny może wywołać pojawienie się pola magnetycznego, a w [[1831]] Faraday zauważył, że poruszający się [[magnes]] wywołuje [[prąd]] elektryczny. Unifikacji elektryczności i magnetyzmu dokonał [[James Clerk Maxwell]] w 1856 roku. Konsekwencją tej [[unifikacja (fizyka)|unifikacji]] było przewidzenie przez Maxwella istnienia fal elektromagnetycznych, potwierdzonego doświadczalnie w roku [[1888]] przez [[Heinrich Hertz|Hertza]]. Te odkrycia pozwoliły połączyć teorię elektryczności, magnetyzmu i [[optyka|optykę]] w jednolitą teorię elektrodynamiki.
 
Kwantowa wersja elektrodynamiki - [[elektrodynamika kwantowa]] jest najbardziej dokładną teorią fizyczną. Elektrodynamika jest podstawą teoretyczną współczesnego rozwoju technologicznego.
{{Wikibooks|Elektrodynamika klasyczna}}
 
== Literatura ==
David J. Griffiths, Podstawy elektrodynamiki, PWN, Warszawa, 2005
{{link FA|la}}
 
{{Link GA|es}}
[[Kategoria:Elektrodynamika klasyczna| ]]
 
[[Kategoria:Elektrodynamika klasyczna| ]]
{{link FA|la}}
 
[[af:Elektromagnetisme]]