Chościsko: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Idioma-bot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: lt:Chosciskas
drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Chościsko''' - według [[Gall Anonim|Galla Anonima]] ojciec [[Piast]]a, protoplasty [[Piastowie|dynastii Piastów]]. Jego imię oznaczające prawdopodobnie ogon (od ''chost/chwost'') pojawia się w [[Kronika Galla Anonima|Kronice polskiej]] w tym znaczeniu trzykrotnie:
*w tytule rozdziału drugiego księgi pierwszej (''O Piaście synu Chościska''<ref>Gall Anonim, ''Kronika polska'', s. 12</ref>),
*w pierwszym zdaniu tego rozdziału (''niejaki Piast, syn Chościska''<ref>Gall Anonim, s. 12</ref>)
*w pierwszym zdaniu następnego rozdziału (''młody Siemowit, syn Piasta Chościskowica''<ref>Gall Anonim, s. 14</ref>)
 
Chościskiem nazwany jest także książę [[Popiel (książę)|Popiel]] w tytule rozdziału pierwszego księgi pierwszej. Możliwe że imienia użyto tu w roli przydomka lub, że zostało ono dodane do rękopisu w okresie późniejszym. Druga teoria wydaje się bardziej prawdopodobna, ponieważ oryginalna, łacińska forma zdania ''O księciu Popielu zwany Chościsko''<ref>Gall Anonim, s. 11</ref> jest niepoprawna gramatycznie. Interpolacja ta mogła dokonać się pod wpływem ''[[Kronika wielkopolska|Kroniki wielkopolskiej]]'', która podaje że Popiel z uwagi na swoje długie włosy otrzymał przydomek Chościsko, czyli miotła<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Strzelczyk| imię = Jerzy| autor link = | tytuł = Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian| wydawca = Rebis| miejsce = Poznań | rok = 2007| strony = | isbn = 978-83-7301-973-7}}<ref>.
 
== Chościsko w znaczeniu książę ==
Istnieje także mniejszościowy pogląd<ref>za: J. Roszko, "''Kolebka Siemowita''", Warszawa 1980</ref>, że chościsko to przydomek oznaczający po prostu księcia. Można o tym wnioskować m.in. na podstawie zapisu w [[Kazania gnieźnieńskie|Kazaniach gnieźnieńskich]]: "...gdisczy szo kthoremy krolevy, albo xoszoczu szin narodzy..." Wyraz "xoszoczu" oznacza "książęciu". W XII wieku było ono niezwykle trudne do zapisania alfabetem łacińskim, a to ze względu na brak w [[łacina|łacinie]] [[samogłoska nosowa|samogłosek nosowych]] i [[spółgłoska szumiąca|spółgłosek szumiących]]. Z kolei literą "x" zapisywano niekiedy głoskę "ch". Istnieje domniemanie, że [[Gall Anonim]] pisząc swą "Kronikę..." korzystał z najstarszych źródeł pisanych, gdzie Piasta zapisano jako syna jakiegoś "Choszecza" lub "Choszycza" - "książęcia" lub "księżyca". Teoria ta wydaje się mało prawdopodobna, ponieważ Chościsko był według relacji Galla Anonima zwykłym chłopem. Podobnie Piast, którego księciem uczyniły dopiero późniejsze źródła kronikarskie. Inna wersja mówi, że "chościsko" czyli "ogon", "chwost", "kosa" oznacza "warkocz", a więc jeden z symboli władzy we wczesnym średniowieczu. Długie włosy symbolizowały władzę m.in. u królów merowińskich.
 
== Bibliografia ==
*Gall Anonim, ''Kronika polska'', tłum. [[Roman Grodecki]], wstęp i opracowanie Marian Plezia, Wyd. Ossolineum, Wrocław 2003, ISBN 83-04-04610-5