Wersja z 00:07, 21 paź 2009 edytuj Karolus (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 5679 edycji poprawa linków ← poprzednia edycja		Wersja z 23:21, 26 paź 2009 edytuj anuluj edycję Ignasiak (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 91 532 edycje m WP:SK, drobne techniczne, lit. następna edycja →
Linia 4: == Życiorys == Od [[1868]] studiował historię a doktorat obronił w [[1873]] u [[Heinrich von Sybel\|Heinricha von Sybel]], na podstawie pracy o średniowiecznym kronikarzu [[Lampert von Hersfeld\|Lampercie von Hersfeld]] - opacie [[Klasztor Hasungen\|klasztoru Hasungen]]. W międzyczasie wziął udział jako ochotnik w [[Wojna francusko-pruska\|wojnie francusko - pruskiej]] [[1870]] roku. Zdobył wówczas stopień leutanta. Od [[1874]] do [[1879]] był wychowawcą pruskiego księcia Waldemara (szóstego dziecka księcia [[Fryderyk III Hohenzollern\|Fryderyka Wilhelma\|]]) - późniejszego cesarza Fryderyka III). W [[1881]] habilitował się z historii powszechnej. Na emeryturę przeszedł w [[1921]]. Zmarł, w wieku 81 lat.▼ ▲Od [[1868]] studiował historię a doktorat obronił w [[1873]] u [[Heinrich von Sybel\|Heinricha von Sybel]], na podstawie pracy o średniowiecznym kronikarzu [[Lampert von Hersfeld\|Lampercie von Hersfeld]] - opacie [[Klasztor Hasungen\|klasztoru Hasungen]]. W międzyczasie wziął udział jako ochotnik w [[Wojna francusko-pruska\|wojnie francusko - pruskiej]] [[1870]] roku. Zdobył wówczas stopień leutanta. Od [[1874]] do [[1879]] był wychowawcą pruskiego księcia Waldemara (szóstego dziecka księcia [[Fryderyk III Hohenzollern\|Fryderyka Wilhelma\|]]) - późniejszego cesarza Fryderyka III). W [[1881]] habilitował się z historii powszechnej. Na emeryturę przeszedł w [[1921]]. Zmarł, w wieku 81 lat. == Rodzina == W [[1884]] ożenił się z Liną Thiersch, wnuczką [[Justus von Liebig\|Justusa von Liebig]] - niemieckiego chemika. Mieli siedmioro dzieci, w tym [[Max Delbrück\|Maxa]] - znanego genetyka, biologa, laureata Nagrody Nobla; [[Justus Delbrück\|Justusa]] - prawnika, członka opozycji antyhitlerowskiej, zmarłego w obozie NKWD na terenie Niemiec; a także [[Emmi Bonhoeffer\|Emmi]] - działaczkę społeczną i [[Amnesty International]]. == Hans Delbrück jako historyk == Od [[1883]] wydawał wraz [[Heinrich von Treitschke\|Heinrichem von Treitschke]] czasopismo "Preußischen Jahrbücher". Pod koniec lat 80-tych stosunki między nimi na tyle się pogorszyły, że von Treitschke odszedł z redakcji. Hans Delbrück kontynuował prace nad "Preußischen Jahrbücher" do [[1919]] samodzielnie. W [[1885]] został mianowany nadzwyczajnym a w [[1895]] zwyczajnym profesorem [[Uniwersytet Humboldtów w Berlinie\|Uniwersytetu w Berlinie]] i zarazem następcą von Treitschke`go. Znaczące były jego badania nad historią wojskowości, którą traktował łącznie z historią powszechną. Na nowo szacował m.in. skład liczbowy antycznych armii, których wielkość w źródłach bywała znacznie zawyżana. Jego nowatorskie podejście badawcze wywoływało spory z innymi historykami. Podziwiał [[Carl von Clausewitz\|Carla von Clausewitza]] i upatrywał swoją historię sztuki wojennej, jako kontynuację jego prac. Wprowadził rozróżnienie na "strategię przezwyciężania" (''Überwältigungsstrategie'') przeciwnika oraz "strategię wyczerpania" (''Ermattungsstrategie''). Odwoływał się przy tym bezpośrednio do dzieł Clausewitza. Uwagę opinii publicznej przykuwał jego spór z pruskim sztabem generalnym, który toczył się wokół kwestii, jaką strategię przyjmował podczas licznych wojen [[~~Fryderyk II Wielki\|~~Fryderyk II Wielki]]. == Hans Delbrück jako polityk == Od [[1882]] do [[1885]] był członkiem pruskiej Izby Posłów (niższej izby pruskiego parlamentu), jako przedstawiciel konserwatystów (''Freikonservative Partei''). Od [[1884]] do [[1890]] zasiadał w [[Reichstag]]u, także wraz z innymi konserwatystami (''Deutsche Reichspartei''). Później działał jako publicysta i komentator polityczny. Linia 27 ⟶ 23: Nie akceptował agresywnego, pruskiego militaryzmu i nacjonalizmu, jaki nastąpił za panowania [[Wilhelm II Hohenzollern\|Wilhelma II]]. Prawdopodobnie jednak popierał politykę kolonialną<ref>''Nowa Encyklopedia Powszechna PWN'', t. 2, Warszawa 1995, s. 48</ref>. Po wybuchu I wojny światowej atakował przywódców [[Liga Pangermańska\|Ligi Pangermańskiej]] za dążenia do przejęcia władzy w Niemczech. W [[1915]] podpisał antywojenną petycję do kanclerza [[Theobald von Bethmann-Hollweg\|Theobalda von Bethmann-Hollwega]]. Brał udział w debatach nad strategią wojenną Rzeszy. Swoimi wcześniejszymi pracami wywarł bowiem wpływ na ukształtowanie się niemieckiej doktryny wojennej początku XX wieku<ref>Tamże</ref> Po wojnie występował energicznie przeciwko wydumanej tezie "ciosu w plecy" (''Dolchstoßlegende''), jaki mieliby zadać komuniści i Żydzi "niezwyciężonej" niemieckiej armii. Krytykował jednocześnie traktat wersalski i obciążenie wyłącznie Rzeszy odpowiedzialnością za wybuch wojny i kosztami reparacji wojennych. Wraz z m. in. [[Max Weber\|Maxem Weberem]] podpisał memorandum, w którym argumentowano, iż w [[1914]] Niemcy rozpoczęły wojnę ~~obronnę~~obronną przeciwko carskiej Rosji. Występował potem jako rzeczoznawca w komisji śledczej Reichstagu, która miała wyjaśnić przyczyny klęski Niemiec. Ostro wówczas wytknął błędy w dowodzeniu, szczególnie [[Erich Ludendorff\|gen. Ludendorffowi]]. == Dzieła == Główne dzieło Hansa Delbrücka to: ''Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politischen Geschichte'' (t. 1 - 4, 1900 - 1920). Wcześniej napisał ''Die Strategie des Perikles'' (1890). Zaś W [[1907]] wydano jego wspomnienia i mowy polityczne. == Linki zewnętrzne == * [http://www.dhm.de/lemo/html/biografien/DelbrueckHans/ Biogram na www.dhm.de] {{Przypisy}} [[Kategoria: Niemieccy historycy]] [[Kategoria: Niemieccy politycy]] [[Kategoria: Urodzeni w 1848]] [[Kategoria: Zmarli w 1929]] [[ar:هانس ديلبروك]]

Hans Delbrück: Różnice pomiędzy wersjami