Iwan Fedorowicz: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Ivan fedorov monument lviv 20060602.jpg|right|250px|thumb|Pomnik Iwana Fedorowa we Lwowie ({{koordynaty|49|50|33.22|N|24|2|5.77|E}})]]

'''Iwan Fedorow (Fedorowycz)''' (ok. [[1510]] – 5 (15) grudnia [[1583]] we [[Lwów|Lwowie]]) – wybitny działacz kultury wschodniosłowiańskiej, jej pierwszy znany z imienia drukarz, grawer, majster odlewnictwa czcionek.

 

W [[1532]] r. zdobył stopień [[bakałarz]]a [[Akademia Krakowska|Akademii Krakowskiej]]. W latach 50. XVI w. diakon cerkwi pw. św. Mikołaja Hostuńskiego w moskiewskim [[Kreml]]u. Od kwietnia [[1563]] do marca [[1564]] r. razem z [[Piotr Mścisławiec|Piotrem Mścisławcem]] pracował nad przygotowaniem tekstu, odlaniem czcionek i przygotowaniem grawiur w celu wydania księgi liturgicznej "Apostoł" (1564). W posłowiu do "Apostoła" bezpośrednim inicjatorem stworzenia drukarni został wymieniony car [[Iwan Groźny]]. Do [[1565]] r. wraz z Piotrem Mścisławcem wydrukował kilka cerkiewnosłowiańskich ksiąg liturgicznych. Po pewnym czasie z nieznanych przyczyn obydwaj drukarze opuścili Moskwę i osiedli w [[Zabłudów|Zabłudowie]] na [[Podlasie|Podlasiu]] w majątku hetmana litewskiego [[Grzegorz Chodkiewicz|Grzegorza Chodkiewicza]]. Drukarze ci wydali w [[1569]] r. "Ewangelie Uczitielnoje", stanowiącą zbiór religijnych nauk pomocniczych do poznania tekstów biblijnych, oraz "Psałterz z Czasosłowem". Ewangelia zabłudowska, odpowiednik katolickich i protestanckich "Postylii", ukazała się w 12 lat po "Postyli" [[Mikołaj Rej|Mikołaja Reja]] i na cztery lata do wydania "Postyli" [[Jakub Wujek|ks. Jakuba Wujka]]. W [[1572]] r. I.F. wyjeżdża do [[Lwów|Lwowa]], gdzie w l. 1573-1574 w monasterze św. Onufrego kontynuuje pracę drukarską – "drukowanie zaniedbane obnowił". We Lwowie w [[1574]] r. ukazuje się nowe wydanie "Apostoła" i "Bukwar" – pierwszy wschodniosłowiański elementarz. W [[1575]] r. przeszedł na służbę do księcia [[Konstanty Wasyl Ostrogski|Konstantego Wasyla Ostrogskiego]]. W latach 1575-1576 jest zarządcą [[Monastyr dermański|monasteru w Dermaniu]]. W [[1577]] r. przenosi się do Ostroga, gdzie założył Drukarnię Ostrogską. Swoista symbioza akademii i drukarni ostrogskiej leżała u postaw sukcesu tej ostatniej. Pod jego kierownictwem zostały wydane następujące księgi: nowe wydanie "Bukwara" ([[1578]]), "Nowy Testament" z indeksem i "[[Psałterz]]" (1580), "[[Chronologia]]" [[Andrzej Rymsza|Andrzeja Rymszy]] ([[1581]]), "[[Biblia Ostrogska]]" (1581). Brał udział w redagowaniu i ozdobieniu ksiąg i jest autorem posłowi. Po rozejściu się z księciem K.W. Ostrogskim wyjechał w 1583 r. do Lwowa, gdzie nie udało się mu odnowić drukarni. W tymże roku odwiedził także [[Kraków]] i [[Wiedeń]]. Jego drukarnia przeszła na własność lwowskiego Bractwa Uspieńskiego, późniejszego [[Instytut Stauropigialny we Lwowie|Instytutu Stauropigialnego]], który korzystał z ornamentów I.F. aż do początku XIX wieku. Zmarł 5 (15) grudnia 1583 r. we Lwowie i został pochowany w miejscowym monasterze św. Onufrego.