Graptolity: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Alexbot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: ja:フデイシ
WP:SK, za wyjątkiem -> z wyjątkiem
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|Nazwa zwyczajowa=Graptolity
|Łacińska=†Graptolithina
|Zoolog=[[Heinrich Georg Bronn|Bronn]], 1849
|Typ=[[półstrunowce]]
|Gromada=graptolity
|Obrazek=Spirograptus spiralis.jpg
|Opis_obrazka=Skamieniałości ''[[Monograptus spiralis]]''
|Commons=Category:Graptolithina
|Wikispecies=Graptolithina
}}
 
'''Graptolity''' (†Graptolithina, z [[gr.]] ''graptos'' - pisany + ''lithos'' - kamień) – wymarła gromada [[Zwierzęta|zwierząt]] zaliczanych do [[Półstrunowce|półstrunowców]]. Żyły w okresie od [[Kambr|kambrukambr]]u do wczesnego [[Karbon (okres)|karbonu]]. Szkielet tych zwierząt zbudowany był z substancji białkowej ułożonej w półpierścieniowate pasemka tzw. fuzellusy. Tworzyły kolonie zwane rabdozomem, pojedyncze osobniki w rabdozomie osłonięte były zewnętrznym szkieletem chitynowym w kształcie rurek zwanych tekami. Pierwsza teka kolonii, tzw. sikula, mieściła osobnika, który powstawał na drodze płciowej. Kolejne osobniki kolonii rozwijały się przez pączkowanie. Teki poszczególnych osobników układały się w gałązki, tworząc kolonie o różnych kształtach - proste lub powyginane czy spiralne wstęgi, kolonie siateczkowate, liściaste lub drzewkowate. Dwa główne rzędy graptolitów to dendroidy i graptolity właściwe. Dendroidy tworzyły wielogałązkowe, przypominające koronę drzew (stąd nazwa) kolonie osiadłe ([[bentos]] nieruchomy) i występowały od kambru po wczesny karbon. Ich znaczenie jako [[Skamieniałość przewodnia|skamieniałości przewodnich]] jest znikome zaz wyjątkiem dolnego [[ordowik]]u, dla którego są główną grupą przewodnią (obok [[konodonty|konodontów]]. Graptolity właściwe występowały od ordowiku do wczesnego [[dewon]]u, miały kolonie utworzone przez niewielką ilość gałązek, przy czym w czasie ewolucji widać tendencję do ich redukcji (od 32 we wczesnym ordowiku do 1 w sylurze i dewonie). U zwierząt tych nie obserwuje się stoloteki i biteki. Były organizmami [[plankton]]icznymi, zasiedlającymi górne partie otwartych mórz i oceanów i są główną skamieniałością przewodnią przez cały okres swego istnienia. Jednocześnie ich masowe nagromadzenia sugerują warunki głębokowodne dla osadów, w których występują.
 
Graptolity początkowo zaliczane były do [[Jamochłony|jamochłonów]], jednak w 1948 roku paleontolog polski [[Roman Kozłowski]] wykazał ich pokrewieństwo z żyjącymi obecnie [[Pióroskrzelne|pióroskrzelnymi]] i zaliczył do typu [[Półstrunowce|półstrunowców]].
 
Graptolity obejmują następujące rzędy :
* Dendroidea (dendroidy)
* Tuboidea
* Camaroidea
* Stolonoidea
* Crustoidea
* Graptoloidea (graptolity właściwe)
[[ImagePlik:Thallograptus.jpg|thumb|250px|left|''Thallograptus sphaericola''.]]
 
[[Kategoria:Półstrunowce]]
[[Kategoria:Wymarłe bezkręgowce]]