Trląg: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m m
Linia 1:
{{Dopracować|źródła|linki}}
{{Wieś infobox
|Wieś=Trląg
Linia 39:
Istotnymi obiektami Trląga są: [[Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Trlągu|kościół]] z [[XIV wiek|XIV]] wieku, zabytkowy [[młyn zbożowy|młyn]] oraz [[dom]] z drugiej połowy [[XIX wiek|XIX]] wieku. Wieś podzielona jest na dwie części, z której mniejsza nazywana jest Korytkowem. Korytkowo jest pozostałością po wsi z przełomu [[XI wiek|XI]]- [[XII wiek|XII]] wieku o tej samej nazwie. Została ona wchłonięta przez administracyjnie większy Trląg.
 
Wieś Trląg należy do najstarszych kujawskich wsi. Najwcześniejsze informacje pochodzą z I połowy XIV wieku, chociaż pewnie sama miejscowość istniała dużo wcześniej. We wczesnym średniowieczu była to wieś kościelna, następnie stała się własnoscią szlachecką. W literaturze pierwszą osobą piszącą się "z Trląga" jest Trzebisław, który był kanonikiem gnieźnieńskim, płockim i kruszwickim.
Następnym właścicielem był Andrzej, ojciec Stefana z Trląga herbu Topór, który w 1373 roku wyprawiał się do Francji po księcia gniewkowskiego Władysława Białego. Dziedzicami Trląga byli dwaj z trzech braci, synów Andrzeja - Wojciech i Stefan. Następnie drogą sukcesji wieś przeszła w ręce Modlibogów i Kołudzkich (to już jest XV i XVI wiek), w XVIII wieku, aż do 1840 roku stała się własnością rodu Zagajewskich. Kto był właścicielem wsi w XIX wieku - dziś trudno ustalić. Przypuszczać jedynie można, iż jacyś Niemcy, bowiem w okresie międzywojennym (1918 - 1939) wieś została podzielona pomiędzy bogatych gospodarzy, którymi byli m.in. Bartzowie, Gąsiorowscy i Świdzińscy. W "Słowniku geograficznym" istnieje ponadto zapis, iż w XIX wieku Trląg posiadał dwór zwany Seehorst stojący na ąrodku wsi.
Dziś parafia w Trlągu należy do dekanatu mogileńskiego i liczy nieco ponad 900 dusz. Należą do niej wioski: Trląg, Broniewice, Dobieszewice i Dobieszewiczki. Obecny kościół pochodzi z II połowy XIV wieku. Rozbudowany został w latach 1935 - 37, w wyniku czego wyburzono północną ścianę nawy, którą zamieniono na prezbiterium, a dawne prezbiterium na kaplicę. Część starsza kościoła jest późnogotycka. Świątynia jest orientowana, wybudowana z cegły o gotyckim układzie z użyciem w niektórych partiach tzw. zendrówki w rombowych układach. Dawne prezbiterium jest krótkie i jednoprzęsłowe, do niego przystawiono małą zakrystię. Obecne prezbiterium zbliżone jest kształtem do kwadratu.
 
==Historia==
We wnętrzu kościoła są płaskie stropy w zakrystii ostrołukowe z poprzecznym i wzdłużnym żebrem nad zamknięciem. Wejście aze starego prezbiterium do zakrystii jest półkoliste w ostrołukowej wnęce. W zakrysti zachowały się pierwotne okna, w prezbiterium i nawie głównej już zostały przerobione i zamknięte półkoliście. W ścianie południowej nawy znajduje się portal we wnęce ostrołukowej o wydzielonym tympanonie, powyżej jest zegar słoneczny. Dachy świątyni są dwuspadowe, kryle dachówką, W ścianach, na cegłach liczne drążone otworki (prawdopodobnie służyły do rozpalania ognia), oraz wiele podpisów, m.in. z XVII wieku. Wejścia do świątyni posiadają klepkowe drzwi z XIX wieku. Wewnątrz na uwagę zasługuje dawna chrzcielnica kamienna w kształcie kielicha (obecnie kropielnica) niewątpliwie XVI - wieczna, bardzo piękne renesansowe epitafium Łukasza Wilczyńskiego z Wilczyna, kolatora oraz jego żony Doroty, córki kruszwickiego kasztelana Łukasza Grabowskiego. Pochodzi z 1604 roku. W kaplicy krucyfiks ludowy z XIX wieku i ołtarz "z gołębiami"
Wieś Trląg należy do najstarszych kujawskich wsi. Najwcześniejsze informacje pochodzą z I połowy XIV wieku, chociaż pewnie sama miejscowość istniała dużo wcześniej. We wczesnym [[[średniowiecze}średniowieczu]] była to wieś kościelna, następnie stała się własnosciąwłasnością szlachecką. W literaturze pierwszą osobą piszącą się "z Trląga" jest [[Trzebisław]], który był kanonikiem[[kanonik]]iem gnieźnieńskim, płockim i kruszwickim.
Obok kościoła znajduje się dzwonnica z XIX wieku. Jest wykonana z drewna z dwuspadowym dachem krytym dachówką W niej znajdują się dwa dzwony - jeden z XIV wieku drugi z 1537 roku, a obok dzwonnicy grobowiec rodziny Bartzów z 1905 roku. Od zachodniej strony świątyni -dom przedpogrzebowy, wybudowany w 1993 roku.
Następnym właścicielem był Andrzej, ojciec Stefana z Trląga [[Topór (herb szlachecki)|herbu Topór]], który w 1373 roku wyprawiał się do [[Francja|Francji]] po księcia gniewkowskiego [[Władysław Biały|Władysława Białego]]. Dziedzicami Trląga byli dwaj z trzech braci, synów Andrzeja - Wojciech i Stefan. Następnie drogą sukcesji wieś przeszła w ręce |Modlibogów i Kołudzkich (to już jest XV i XVI wiek),. wW XVIII wieku, aż do 1840 roku stała się własnością rodu Zagajewskich. KtoNie wiadomo kto był właścicielem wsi w XIX wieku - dziś trudno ustalić. Przypuszczać jedynie można, iż jacyśbyli to [[Niemcy (naród)|Niemcy]], bowiem w okresie międzywojennym (1918 - 1939) wieś została podzielona pomiędzy bogatych gospodarzy, którymi byli m.in. Bartzowie, Gąsiorowscy i Świdzińscy. W "Słowniku geograficznym" istnieje ponadto zapis, iż w XIX wieku Trląg posiadał [[dwór]] zwany Seehorst stojący na ąrodkuśrodku wsi.
 
==Kościół pw. św. Ap. Piotra i Pawła==
Dziś parafia w Trlągu należy do dekanatu[[dekanat]]u mogileńskiego i liczy nieco ponad 900 duszwiernych. Należą do niej wioski: Trląg, [[Broniewice]], [[Dobieszewice]] i [[Dobieszewiczki]]. Obecny [[kościół]] pochodzi z II połowy XIV wieku. Rozbudowany został w latach 1935 - 37, w wyniku. czegoWyburzono wyburzonowtedy północną ścianę [[nawa|nawy]], którą zamieniono na [[prezbiterium]], a dawne prezbiterium na [[kaplica|kaplicę]]. Część starsza kościoła jest [[Gotyk|późnogotycka]]. Świątynia jest [[Orientowanie (architektura)|orientowana]], wybudowana z cegły o gotyckim układzie z użyciem w niektórych partiach tzw. zendrówki w rombowych układach. Dawne prezbiterium jest krótkie i jednoprzęsłowe, do niego przystawiono małą [[zakrystia|zakrystię]]. Obecne prezbiterium zbliżone jest kształtem do kwadratu.
 
We wnętrzu kościoła są płaskie stropy[[strop]]y w zakrystii ostrołukowe[[ostrołuk]]owe z poprzecznym i wzdłużnym [[Żebro (architektura)|żebrem]] nad zamknięciem. Wejście azeze starego prezbiterium do zakrystii jest półkoliste w ostrołukowej wnęce. W zakrystizakrystii zachowały się pierwotne okna, w prezbiterium i nawie głównej już zostały przerobione i zamknięte półkoliście. W ścianie południowej nawy znajduje się [[portal]] we wnęce ostrołukowej o wydzielonym tympanonie[[tympanon]]ie, powyżej jest [[zegar słoneczny]]. Dachy świątyni są [[Dach dwuspadowy|dwuspadowe]], kryle [[dachówka|dachówką,]]. W ścianach, na cegłach znajdują się liczne drążone otworki (prawdopodobnie służyły do rozpalania ognia), oraz wiele podpisów, m.in. z XVII wieku. Wejścia do świątyni posiadają klepkowe drzwi z XIX wieku. Wewnątrz na uwagę zasługuje dawna [[chrzcielnica]] kamienna w kształcie kielicha[[kielich]]a (obecnie [[kropielnica]]) niewątpliwie XVI - wieczna, bardzo piękne [[renesans|renesansowe]] [[epitafium]] Łukasza Wilczyńskiego z Wilczyna[[Wilczyn]]a, kolatora[[kolator]]a oraz jego żony Doroty, córki [[Kruszwica|kruszwickiego]] kasztelana[[kasztelan]]a Łukasza Grabowskiego. Pochodzi z 1604 roku. W kaplicy znajduje się również [[krucyfiks]] ludowy z XIX wieku i ołtarz "z gołębiami".
 
Obok kościoła znajduje się [[dzwonnica]] z XIX wieku. Jest wykonana z drewna z dwuspadowym dachem krytym dachówką. W niej znajdują się dwa dzwony - jeden z XIV wieku drugi z 1537 roku, a obok dzwonnicy [[grobowiec]] rodziny Bartzów z 1905 roku. Od zachodniej strony świątyni -dom przedpogrzebowy, wybudowany w 1993 roku.
 
==Proboszczowie==
W latach 1910-1934 proboszczem tej parafii był ks. Józef Butkiewicz,
od 1934 -1939 roku ks. Maksymilian Mrugas,
po drugiej wojnie światowej od początku lutego 1945 do 1 października 1945roku1945 roku ks. Maksymilian Mrugas, który szczęśliwie przeżył wojnę i powrócił do swojej parafii, a od 1 października 1945 roku do połowy września 1946 roku ks. Kazimierz Gliński. Od połowy września 1946 roku do 15 lutego 1947 roku ks. Walter Gaida, [[oblat]], a od 15 lutego 1947 roku do 30 czerwca 1992 roku ks. kanonik Henryk Wydra. Od 1 lipca 1992 roku ks. Jerzy Nawrocki
a od 1 października 1945 roku do połowy września 1946 roku ks. Kazimierz Gliński,
od połowy września 1946 roku do 15 lutego 1947 roku ks. Walter Gaida, oblat,
a od 15 lutego 1947 roku do 30 czerwca 1992 roku ks. kanonik Henryk Wydra,
Od 1 lipca 1992 roku ks. Jerzy Nawrocki
 
[[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo bydgoskie|województwa bydgoskiego]].