Friedrich von Gärtner: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kleib (dyskusja | edycje)
m wikizacja
Linia 26:
W 1820, po śmierci Karla von Fischera, przyjął posadę profesora architektury na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium<ref name="NDB"/>. Jednocześnie, po odebraniu w 1822 nominacji z rąk króla Bawarii [[Maksymilian I Józef Wittelsbach|Maksymiliana I Józefa Wittelsbacha]]<ref name="Nymphenburg"/>, piastował funkcję dyrektora artystycznego manufaktury porcelany Nymphenburg (niem. ''Porzellanmanufaktur Nymphenburg'')<ref name="NDB"/> a także dyrektora technicznego nowo-powstałego zakładu malowania na szkle (niem. ''Glasmalereianstalt'')<ref name="Curran"/>.
 
Po śmierci Maksymiliana I Józefa Wittelsbacha w 1825 na tron wstąpił jego syn [[Ludwik I Wittelsbach]], który zamierzał przebudować Monachium według swoich [[klasycyzm|klasycystycznych]] wyobrażeń. Jednak Gärtner długo czekał na zlecenia – nowy król z początku współpracował głównie z Leo von Klenzem<ref name="NDB"/>, z którym Gärtner rywalizował<ref name="Curran"/> i który miał umyślnie przeszkadzać w jego karierze<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Simon| imię = Erika | url =http://books.google.be/books?id=0zF6EXgRIpgC&pg=PA245&dq=%22Friedrich+von+G%C3%A4rtner%22&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en#v=onepage&q=%22Friedrich%20von%20G%C3%A4rtner%22&f=false | tytuł = Schriften zur Kunstgeschichte| wydawca = Franz Steiner Verlag| miejsce = | rok = 2003| strony = 246| isbn = 3515081127|język = de|data dostępu = 19 listopada 2009}}</ref>. Wreszcie w czerwcu 1827 Wagnerowi udało się zaaranżować spotkanie pomiędzy Gärtnerem a królem we Włoszech<ref name="Curran2">{{cytuj książkę |nazwisko = Curran| imię = Kathleen | url = http://books.google.be/books?id=G0RovaotofIC&pg=PR9&dq=%22Friedrich+von+G%C3%A4rtner%22&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en#v=onepage&q=Gartner&f=false| tytuł = The romanesque revival: religion, politics, and transnational exchange| wydawca = Penn State Press| miejsce = | rok = 2003| strony = 46| isbn = 0271022159|język = en|data dostępu = 19 listopada 2009}}</ref>. Wkrótce potem Gärtner otrzymał pierwsze duże zlecenia – budowę [[kościół św. Ludwika w Monachium|kościoła św. Ludwika]]<ref name="NDB"/> (za wstawiennictwem [[Peter von Cornelius|Petera von Corneliusa]]<ref name="Meyers">{{cytuj książkę |nazwisko = | imię = | url =http://www.zeno.org/Meyers-1905/A/G%C3%A4rtner+%5B4%5D| tytuł = Meyers Großes Konversations-Lexikon| tom= 7| rozdział= Gärtner |wydawca = | miejsce = Leipzig| rok = 1905| strony =357–359 | isbn =|data dostępu = 19 listopada 2009 | język = de}}</ref>) i gmachu biblioteki w Monachium<ref name="Curran2"/>. Kościół powstał w "oczyszczonym stylu bizantyjskim"<ref name="Mallgrave">{{cytuj książkę |nazwisko = Mallgrave| imię =Harry Francis | rozdział = Friedrich von Gärtner from Letter to Johann Martin von Wagner (1828)| autor r= | url = http://books.google.be/books?id=Fxo8t5cZf6MC&pg=PA406&dq=Friedrich+von+G%C3%A4rtner&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en#v=onepage&q=&f=false| tytuł = Architectural theory |tom= 1| wydawca = Wiley-Blackwell| miejsce = | rok = 2006| strony =406 | isbn =1405102586 |język = en|data dostępu = 19 listopada 2009}}</ref><ref>Wolne tłum. z jęz. ang.: ''purified Byzantine style''.</ref> – określenie użyte przez Gärtnera, oznaczające skromniejszy styl włoskiego [[sztuka romańska|romanizmu]], dostosowany do ówczesnych realiów<ref name="Mallgrave2"/>. Styl kościoła określany był później w Monachium mianem stylu Gärtnera (niem. ''Gärtnerstil'')<ref name="Mallgrave"/>. Kolejne zlecenia objęły obiekty przy reprezentacyjnej ulicy Monachium – Ludwigsstrasse. Gärnter zaprojektował m.in. pomnik ku czci [[marszałek polny|feldmarszałków]] [[Johan von Tilly|Johana von Tilly'ego]] i [[Carl Philipp von Wrede|Carla von Wrede]], tzw. ''Feldherrnhalle'', która imitowała czternastowieczną [[Loggia dei Lanzi we Florencji|Loggię dei Lanzi]] we [[Florencja|Florencji]], otwierający ulicę na południu oraz wzorowany na [[rzym]]skim [[Łuk Konstantyna Wielkiego|Łuku Konstantyna Wielkiego]] [[łuk triumfalny w Monachium|łuk triumfalny]] (niem. ''Siegestor''), zamykający ulicę od północy<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Watkin| imię = David | url = http://books.google.be/books?id=39T1zElEBrQC&pg=PA485&dq=Friedrich+von+G%C3%A4rtner&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en#v=onepage&q=&f=false| tytuł =A history of Western architecture | wydawca = Laurence King Publishing| miejsce = | rok = 1995| strony = 485| isbn = 1856694593|język = en|data dostępu = 19 listopada 2009}}</ref>.
 
[[Plik:Friedrich von Gaertner.jpg|thumb|right|Friedrich von Gärtner, popiersie architekta na placu Gärtnerplatz]]
W 1835, z polecenia króla udał się do [[Ateny|Aten]], by poprowadzić budowę pałacu królewskiego według własnego projektu<ref name="NDB"/>. Rezydencja powstawała dla syna Ludwika I, księcia [[Otton I Wittelsbach|Ottona Wittelsbacha]], który w wyniku ustaleń [[konferencja londyńska|konferencji londyńskiej]] zasiadł w 1832 na tronie nowo-powstałego królestwa Grecji<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Watkin| imię = David | url = http://books.google.be/books?id=39T1zElEBrQC&pg=PA485&dq=Friedrich+von+G%C3%A4rtner&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en#v=onepage&q=&f=false| tytuł =A history of Western architecture | wydawca = Laurence King Publishing| miejsce = | rok = 1995| strony = 505| isbn = 1856694593|język = en|data dostępu = 19 listopada 2009}}</ref>. W 1840 Gärtner otrzymał szlachectwo. W tym samym roku ponownie pojechał do Aten<ref name="NDB"/>. Po powrocie zajął się m.in. [[restauracja (architektura)|restauracją]] [[katedra w Bambergu|katedry Świętych Piotra i Jerzego]] w [[Bamberg]]u. Pracował również nad restauracją [[katedra w Ratyzbonie|katedry św. Piotra]] w [[Ratyzbona|Ratyzbonie]] i [[katedra w Spirze|katedry]] w [[Spira|Spirze]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Jokilehto| imię = Jukka | url = http://books.google.be/books?id=whK2u1IeHbEC&pg=PT133&dq=%22Friedrich+von+G%C3%A4rtner%22&lr=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en#v=onepage&q=%22Friedrich%20von%20G%C3%A4rtner%22&f=false| tytuł = A history of architectural conservation| wydawca = Butterworth-Heinemann| miejsce = | rok = 2002| strony = 119| isbn = 0750655119|język = en|data dostępu = 19 listopada 2009}}</ref>.
 
W 1842, według projektu Gärtnera, rozpoczęto pod [[Kelheim]] budowę pomnika upamiętniającego zwycięstwa nad wojskami [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] w okresie [[VI koalicja antyfrancuska|VI koalicji antyfrancuskiej]], tzw. ''Befreiungshalle''. Budowla powstająca w stylu arkadowym została przeprojektowana z polecenia króla przez Leo von Klenzego, który przejął projekt po śmierci Gärtnera<ref name="Watkin"/>. W 1841 Gärtner został dyrektorem monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, zastępując na tym stanowisku Corneliusa<ref name="NDB"/>. W tym samym roku rozpoczął budowę nowego cmentarza w Monachium.