'''Al-Falludża''' ([[język arabski|arab.]] لفلوجة) – [[miasto]] w środkowym [[Irak]]u. Niegdyś jeden z bastionów [[sunnici|sunnickich]] partyzantówterrorystów/rebeliantów walczących przeciwko międzynarodowym siłom stabilizacyjnym i wojskom rządu irackiego. Przed rokiem 2003 miasto liczyło 435 tys. mieszkańców.
W 2004 roku o miasto stoczono dwie duże bitwy. [[31 marca]] [[2004]] r. rozwścieczony tłum zlinczował czterech ochroniarzy, pracowników firmy [[Blackwater Worldwide|Blackwater]], wciągniętych wcześniej w zasadzkę. Zdjęcia powieszonych zwłok ochroniarzy wstrząsnęły opinią publiczną i przesądziły o zbrojnej rozprawie z sunnickimi partyzantami w Al-Falludży. [[5 kwietnia]] siły amerykańskie przy udziale wojsk rządowych zaatakowały miasto, w którym działało kilka tysięcy partyzantówterrorystów, wśród nich [[Abu Musab al-Zarkawi]]. Gwałtowne walki trwały do 9 kwietnia, kiedy Amerykanie jednostronnie zawiesili działania w Falludży. 1 maja 2004 roku Amerykanie zakończyli operację "Vigiliant Resolve" i wycofali się z miasta po stracie 38 zabitych i 90 rannych. PartyzanciTerroryści/rebelianci odnieśli sukces i przejęli faktyczną władzę nad miastem. W pierwszej bitwie o miasto zginęło 184 partyzantówterrorystów i 616 cywilów. Przez następne miesiące partyzanciterroryści sunniccy i ich pozycje w mieście były celami częstych i zmasowanych ataków powietrznych i ostrzału artyleryjskiego.
[[8 listopada]] 2004 roku 8 tys. żołnierzy amerykańskich i 2 tys. irackich przystąpiło do drugiego szturmu na Al-Falludżę, w której broniło się ok. 6 tys. partyzantówterrorystów. Do ataku na pozycje islamistów użyto m.in. pocisków [[fosfor biały|fosforowych]]<ref>{{Cytuj stronę| tytuł = US used white phosphorus in Iraq| opublikowany = BBC News| praca = Middle East| url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4440664.stm| język = en| data = 2005-11-16| data dostępu = 2009-03-20}}</ref>. Walki o miasto trwały kilka dni i zakończyły się całkowitym zwycięstwem sił USA i irackich, choć Abu Musab al-Zarkawi (ówczesny szeflider partyzantówAl-Kaidy w Iraku) oraz Abdullah al-Janabi (lider Szury Mudżahedinów Falludży) zdołali uciec. Wojska amerykańskie wycofały się z Falludży 23 grudnia 2004 r., oddając kontrolę nad miastem irackim siłom bezpieczeństwa. Bilans drugiej bitwy o Falludżę (operacji "[[Phantom Fury]]") to 71 zabitych i 475 rannych żołnierzy amerykańskich, 15 zabitych żołnierzy irackich, 1,2-1,6 tys. partyzantówterrorystów/rebeliantów zabitych i ok. 1,5 tys. wziętych do niewoli. Od tamtej pory Al-Falludża jest już pod kontrolą irackich władz i sił bezpieczeństwa.
