Dysproporcjonowanie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
redir na metatezę |
redir -> art. |
||
Linia 1:
'''Dysproporcjonowanie''' - rodzaj [[reakcja chemiczna|przemiany chemicznej]], w której jeden [[pierwiastek chemiczny|pierwiastek]] lub [[związek chemiczny]] ulega jednoczesnemu przekształceniu do dwóch różnych produktów<ref>[[IUPAC]]. Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book"). [http://goldbook.iupac.org/D01799.html Disproportionation]</ref>.
Przykłady reakcji dysproporcjonowania:
* [[autodysocjacja]]: 2H<sub>2</sub>O ⇌ H<sub>3</sub>O<sup>+</sup> + OH<sup>-</sup>
* [[reakcja redoks]]:
**2H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> ⇌ 2H<sub>2</sub>O + O<sub>2</sub> ([[tlen]] z [[nadtlenek wodoru|nadtlenku wodoru]] zmienia [[stopień utlenienia]] z -1 na -2 (w wodzie) i 0 (w cząsteczce tlenu pierwiastkowego)
**Cl<sub>2</sub> + 6OH<sup>-</sup> ⇌ Cl<sup>-</sup> + ClO<sub>3</sub><sup>-</sup> + 3H<sub>2</sub>O ([[chlor]] (st. utl. 0) ulega jednoczesnej [[redukcja (chemia)|redukcji]] do [[chloran]]u (st. utl. +5) i [[utlenianie|utlenieniu]] do [[chlorki|chlorku]] (st. utl. -1)
* wymiana [[ligand]]ów:
** 2(R<sup>1</sup>O)(R<sup>2</sup>O)P(H)Se ⇌ (R<sup>1</sup>O)<sub>2</sub>P(H)Se + (R<sup>2</sup>O)<sub>2</sub>P(H)Se (niesymetryczny [[estry|diester]] ''H''-selenofosfonianowy zawierający dwie różne reszty alkoholowe przekształca się w dwa estry symetryczne)<ref name="Kullberg">{{cytuj pismo|autor=M. Kullberg, M. Bollmark, J. Stawinski|tytuł=Nucleoside H-phosphonates. XXI. Synthetic and P-31 NMR studies on the preparation of dinucleoside H-phosphonoselenoates|czasopismo=Collect.Czech.Chem.Commun.|wydanie=6|wolumin=71|strony=820-831|język=en|data=2006|doi=10.1135/cccc20060820}}</ref>
** 2(RO)<sub>2</sub>P(H)O ⇌ (RO)<sub>3</sub>P + RO-P(H)(OH)O (diester [[H-fosfoniany|''H''-fosfonianowy]] przekształca się w triester i monoester)<ref>{{cytuj pismo|autor=A. Kers, I. Kers, J. Stawiński, M. Sobkowski, A. Kraszewski|tytuł=Studies on aryl H-phosphonates. 3. Mechanistic investigations related to the disproportionation of diphenyl H-phosphonate under anhydrous basic conditions|czasopismo=[[Tetrahedron]]|wydanie=29|wolumin=52|strony=9931-9944|język=en|data=1996|doi=10.1016/0040-4020(96)00525-X}}</ref>.
{{Przypisy}}
[[cs:Disproporcionace]]
[[de:Disproportionierung]]
[[en:Disproportionation]]
[[es:Dismutación]]
[[fr:Dismutation]]
[[nl:Disproportioneringsreactie]]
[[ja:不均化]]
[[pt:Dismutação]]
[[ru:Диспропорционирование]]
[[sk:Disproporcionácia]]
[[sl:Disproporcionacija]]
[[zh:歧化反应]]
[[kategoria:reakcje chemiczne]]
| |||