Wersja z 01:10, 10 lut 2009 edytuj ToSter (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 50 094 edycje m drobne techniczne ← poprzednia edycja		Wersja z 09:05, 23 gru 2009 edytuj anuluj edycję Michał Sobkowski (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 127 731 edycji całkowite przeredagowanie następna edycja →
Linia 1: {{DisambigR\|toksycznej wydzieliny zwierząt\|[[toksyny]] (jady) – toksyczne substancje pochodzenia organicznego}} ~~{{disambigR\|toksyny\|[[jad (ujednoznacznienie)\|inne znaczenia tego słowa]]}}~~ [[Plik:Waspstinger1658-2.jpg\|thumb\|[[Żądło]] osy z widoczną kroplą jadu]] '''Jad''' – silnie toksyczna [[wydzielina]] niektórych zwierząt mająca na celu odstraszanie, paraliżowanie lub uśmiercanie innych zwierząt. Do zwierząt produkujących jad należą m.in. niektóre [[węże]], [[osy]], [[pszczoły]], [[pająki]] i [[skorpiony]]. Produkowany jest zazwyczaj przez specjalne [[gruczoły]] i wprowadzany do ciała przeciwnika np. za pomocą [[ząb jadowy\|zębów]] i [[kolec jadowy\|kolców jadowych]] lub [[żądło\|żądeł]]. ;Przykłady jadów zwierzęcych: ~~{\| border="0" width="200" cellpadding="" cellspacing="0" style="border-width: 1px; border-color: #dddddd; border-style: solid;float:right;"~~ * [[jad węża]],▼ ~~\|-----~~ * [[jad ~~pająka~~pszczeli]],▼ ~~\| align="left" valign="top" style="background: #f3f3f3; padding: 8px" \|~~ * [[jad skorpiona]],▼ Ta strona dotyczy '''jadu w znaczeniu ogólnym'''. Określenie jad w węższym (potocznym) znaczeniu odnosi się do substancji wytwarzanych przez zwierzęta w celu odstraszania, paraliżowania lub uśmiercania innych zwierząt. * [[jad ~~dziobaka~~pająka]],▼ \|} * [[jad ~~kiełbasiany~~dziobaka]],▼ '''Jad (toksyna)''' – każda [[Substancja (fizyka)\|substancja]] pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub bakteryjnego, która ma właściwości toksyczne lub [[hemoliza\|hemolityczne]] dla innego [[organizm]]u. Jad jest zazwyczaj mieszaniną różnych [[Związki chemiczne\|związków chemicznych]]; może być [[wydzielanie\|wydzielany]] (lub [[wydalanie\|wydalany]]) na zewnątrz ([[egzotoksyna]]) lub nie ([[endotoksyna]]). W tym drugim wypadku jest uwalniany po śmierci organizmu, w trakcie jego rozkładu. ~~Do najbardziej znanych jadów należą:~~ ▲* [[jad węża]], * jad owadów [[błonkoskrzydłe\|błonkoskrzydłych]] (np. [[jad pszczeli]]), ▲* [[jad skorpiona]], ▲* [[jad kiełbasiany]], ▲* [[jad pająka]], ▲* [[jad dziobaka]], * [[bufogenina]]. ~~Niektóre organizmy wytwarzające jad:~~ * [[bakterie]], * [[grzyby trujące]], * [[rośliny trujące]], * [[:Kategoria:Zwierzęta jadowite\|zwierzęta jadowite]] (kategoria), * [[jamochłony]], * [[płazy]], * [[almikowate\|almiki]], * [[skorpiony]], * [[pajęczaki]], * [[węże]], * [[żaby trujące]]. ~~=== Zobacz też ===~~ * [[trucizna]] * [[toksyna]] * [[skala bólu wg Schmidta]] [[Kategoria:Toksyny]]

Jad: Różnice pomiędzy wersjami