Organizacja międzynarodowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m kat. |
m →Historia: drobne merytoryczne |
||
Linia 2:
== Historia ==
Pojawienie się i rozwój organizacji międzynarodowych związany jest z procesem [[instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych|instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych]] i zmieniającą się pozycją państw w systemie międzynarodowym<ref name="OM15">{{cytuj książkę|autor r=Teresa Łoś-Nowak|rozdział=Organizacje międzynarodowe - ewolucja w kierunku samodzielności w polityce i stosunkach międzynarodowych|nazwisko=Łoś-Nowak|imię=Teresa|autor link=Teresa Łoś-Nowak|tytuł=Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota - mechanizmy działania - zasięg|wydanie=4|wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego|miejsce=Wrocław|rok=2004|strony=15|isbn=83-229-2520-4}}</ref>. Źródeł instytucji arbitrażu międzynarodowego część badaczy dopatruje się już w [[Starożytna Grecja|starożytnej Grecji]]<ref name="OM15"/>. W tym samym okresie powstawały już także związki państw o charakterze religijno-politycznym (tzw. [[Amfiktionia|amfiktionie]], np. [[Amfiktionia Delficka]]) oraz związki o charakterze polityczno-militarnym (tzw. [[symmachia|symmachie]], np. [[Związek Peloponeski]])<ref>{{cytuj książkę|rozdział=Zarys historii prawa międzynarodowego|imię=Remigiusz|nazwisko=Bierzanek|autor link=Remigiusz Bierzanek|imię2=Janusz|nazwisko2=Symonides|autor link2=Janusz Symonides|tytuł=Prawo międzynarodowe publiczne|wydawca=LexisNexis|miejsce=Warszawa|wydanie=8|rok=2008|strony=34|isbn=978-83-7334-294-1}}</ref>.
Pierwsze organizacje międzynarodowe w epoce nowożytnej powstały w [[XIX wiek|XIX wieku]]<ref name="PMP289">{{cytuj książkę|rozdział=Organizacje międzynarodowe|imię=Remigiusz|nazwisko=Bierzanek|autor link=Remigiusz Bierzanek|imię2=Janusz|nazwisko2=Symonides|autor link2=Janusz Symonides|tytuł=Prawo międzynarodowe publiczne|wydawca=LexisNexis|miejsce=Warszawa|wydanie=8|rok=2008|strony=289|isbn=978-83-7334-294-1}}</ref>. Miały one stosunkowo wąski zakres działania i pełniły głównie funkcje natury administracyjnej<ref name="PMP289"/>. W [[1850]] powstał [[Związek Telegraficzny Państw Niemieckich i Holandii]] (zastąpiony w [[1865]] przez [[Międzynarodowy Związek Telegraficzny]])<ref name="PMP289"/>, w roku [[1874]] - [[Powszechny Związek Pocztowy]], w [[1875]] - [[Międzynarodowy Związek Metryczny]], w [[1883]] - [[Związek Ochrony Własności Przemysłowej]], w [[1886]] - [[Związek Ochrony Własności Literackiej i Artystycznej]], a w [[1890]] - [[Międzynarodowe Biuro Publikacji Taryf Celnych]]<ref name="PMP290">{{cytuj książkę|rozdział=Organizacje międzynarodowe|imię=Remigiusz|nazwisko=Bierzanek|autor link=Remigiusz Bierzanek|imię2=Janusz|nazwisko2=Symonides|autor link2=Janusz Symonides|tytuł=Prawo międzynarodowe publiczne|wydawca=LexisNexis|miejsce=Warszawa|wydanie=8|rok=2008|strony=290|isbn=978-83-7334-294-1}}</ref>. Z racji swego charakteru organizacje te nazywano związkami celowymi lub uniami administracyjnymi<ref name="PMP290"/>. Ich powstanie wiązało się ze zmianą w strukturze systemu międzynarodowego - na przełomie XVIII i XIX wieku pojawiły się bowiem nowe mocarstwa, stopniowo ożywiał się też [[handel zagraniczny|handel międzynarodowy]]<ref name="OM25">{{cytuj książkę|autor r=Teresa Łoś-Nowak|rozdział=Organizacje międzynarodowe - ewolucja w kierunku samodzielności w polityce i stosunkach międzynarodowych|nazwisko=Łoś-Nowak|imię=Teresa|autor link=Teresa Łoś-Nowak|tytuł=Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota - mechanizmy działania - zasięg|wydanie=4|wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego|miejsce=Wrocław|rok=2004|strony=25|isbn=83-229-2520-4}}</ref>. Ponadto pojawiały się nowe wynalazki, które otwierały możliwość intensyfikacji współpracy gospodarczej na skalę międzynarodową<ref name="OM25"/>. Aby umożliwić ten proces wypracowano zatem nowe formuły kooperacji między państwami<ref name="OM25"/>. Np. po wynalezieniu [[maszyna parowa|maszyny parowej]] wzrosła rola transportu morskiego<ref name="OM25"/>. Z czasem dostrzeżono, że brak regulacji w tym zakresie oznacza duże ryzyko dla dostawców - w [[1874]] powołano zatem [[Międzynarodowa Unia Ubezpieczeń Morskich|Międzynarodową Unię Ubezpieczeń Morskich]]<ref name="OM25"/>. Z kolei w związku z rozwojem handlu utworzono [[Międzynarodowe Biuro Miar i Wag]] w [[1875]], którego zadaniem było m.in. opracowanie jednolitego systemu miar<ref name="OM25"/>. Innym przykładem była próba standaryzacji obserwacji [[meteorologia|meteorologicznych]] - przejawem tego było powołanie [[Międzynarodowa Organizacja Meteorologiczna|Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej]] w [[1878]] roku<ref name="OM25"/>.
| |||