Tyberiusz Grakchus: Różnice pomiędzy wersjami

'''Tiberius Sempronius Gracchus''' ([[162 p.n.e.]] - [[133 p.n.e.]]), syn Tyberiusza Semproniusza Grakchusa i Kornelii Afrykańskiej Młodszej (córki [[Scypion Afrykański Starszy|Scypiona Afrykańskiego]]). Starszy brat [[Gajusz Grakchus|Gajusza Grakchusa]]. Pełnił urząd [[trybun ludowy|trybuna ludowego]] w [[133 p.n.e.]].

 

Zgodnie z przepisanym zwyczajem porządkiem Tyberiusz zgłosił swoją kandydaturę na stanowisko [[trybun ludowy|trybuna ludowego]] i został wybrany na jednego z 10 trybunów. Urząd trybunów ludowych, mający zrazu bronić interesów ludu przed senatorami, w II w. p.n.e. stał się faktycznie instrumentem w rękach senatu. Wśród 10 trybunów zawsze znalazł się jeden, który działał zgodnie z interesami [[senat rzymski|senatu]] i stanu senatorskiego. Umożliwiała to tzw. intercesja - wstrzymanie czynności kolegi trybuna, o ile zaistniało podejrzenie, że godzi on w interesy ludu rzymskiego. W praktyce jeden trybun mógł zawetować uchwałę, na którą zgodziło się nawet pozostałych 9 i wstrzymać pracę nad jej przeprowadzeniem.

 

 

Tyberiusz został wybrany trybunem ludowym na rok [[133 p.n.e.]] i przedstawił w zgromadzeniu ludowym projekt swojej ustawy agrarnej. Modyfikowała ona treść ustawy Licyniusza i Sekstiusza z 366 p.n.e. Właścicielowi wolno było posiadać jedynie 500 jugerów (= 250 ha) ziemi osobiście oraz po 250 na każdego syna, w sumie nie więcej jednak niż 1000. Nadwyżkę miano podzielić na parcele po 30 jugerów i rozdać ubogim obywatelom jako grunta niewywłaszczalne, za które mieli zapłacić niewielki podatek. Rozdziałem ziemi miała kierować stała komisja złożona z 3 członków, z kompetencją sądową, aby każda decyzja o zaklasyfikowaniu własności dóbr (do własności prywatnej lub państwowej) nabierała mocy prawnej. Nazwano tę komisję "triumwiratem agrarnym". Kiedy Tyberiusz Grakchus zwołał lud na głosowanie, jeden z jego kolegów, Marek Oktawiusz, człowiek nieskazitelnej uczciwości, zgłosił intercesję. Oznaczało to, że głosowanie należy wstrzymać. Wtedy Tyberiusz, zgodnie z prawem, zastosował intercesję wobec czynności wszystkich urzędników w państwie - cała machina biurokratyczna w Rzymie przestała działać. Ostatecznie osiągnięto consensus i przekazano projekt ustawy agrarnej do rozpatrzenia senatowi. Senat przeciw treść ustawy był skłonny zaakceptować, ale był urażony dotychczasowym postępowaniem Tyberiusza. Ustawę odrzucono.

 

 

Po bezprawnym pozbyciu się Oktawiusza ustawę agrarną przeprowadzono na zgromadzeniu ludowym. Ustanowiono komisję agrarną (triumwirat agrarny) złożoną z obu braci Grakchusów (Gajusz miał wtedy 20 lat) i Appiusza Klaudiusza, teścia Tyberiuszowego. Było to kolejne odstępstwo od zwyczajów republikańskich: było niedopuszczalne, aby magistrat projektujący pewien urząd sam został na ten urząd powołany, a w dodatku tworzyć kolegium urzędnicze z członków tej samej rodziny. Mimo tych zastrzeżeń proceduralnych działalność „triumwiratu agrarnego” okazała się bardzo pożyteczna.

 

Aby uniknąć odpowiedzialności przed sądem za bezprawne usunięcie kolegi z kolegium trybunów Tyberiusz postanowił kandydować na urząd trybuna ludowego po raz drugi. Była to tzw. kontynuacja magistratury, a zakazano jej dlatego, że dawała wybranemu możność uchylenia się od odpowiedzialności.

 

 

Posypały się oskarżenia, że Tyberiusz Grakchus chce zostać królem rzymskim. W dniu wyborów zebrało się tak wielu przeciwników Tyberiusza, że ten ostatni postanowił rozwiązać zgromadzenie i odłożyć głosowanie do następnego dnia. Przed rozwiązaniem zgromadzenia Tyberiusz zwraca się do zebranego ludu, iż przeczuwa swoją śmierć z ręki przeciwników, więc prosi, aby zaopiekowano się po jego śmierci żoną i małymi dziećmi. Zebrani zwolennicy Tyberiusza byli tak wzruszeni, iż ruszyli tłumnie do jego domu, otoczyli go i całą noc trzymali straż. Nazajutrz Tyberiusz wychodząc z domu z filozofem, Blosjuszem z Kyme omal nie został trafiony dachówką, którą strąciły bijące się na dachu dwa kruki. Potraktował to jako zły omen, ale Blosjusz zlekceważył to mówiąc, „co ludzie powiedzą, jeżeli wnuk pogromcy Hannibala ulęknie się kruka i nie wyjdzie do ludu”. Na Forum, gdzie miano obradować, okazało się, że nastroje ludu są jak najlepsze. Głosowanie zgromadzenia ludowego na Forum przeprowadzono bez zakłóceń. Tymczasem na Kapitolu zebrał się senat. Jeden z senatorów, Fulwiusz Flakkus, zszedł na Forum i tuż przed ogłoszeniem wyników głosowania przedarł się do zaprzyjaźnionego ze sobą Tyberiusza Grakchusa. Ostrzegł trybuna, że jego wrogowie w senacie nie mogąc przekonać do swojego zdania konsula, postanowili zgładzić go samowolnie, i że w tym celu uzbroili wielu niewolników i wyzwoleńców. Najbliżej stojący Tyberiusza słysząc to rzucili się na strażników, odebrali im włócznie i połamali je. Wybuchło wielkie zamieszanie i wrzawa. Trybun chciał dać do zrozumienia o co chodzi stojącym dalej wskazując na głowę; część zebranych zrozumiała ten gest właściwie, że jego życie jest w niebezpieczeństwie, inni opacznie – że chce korony królewskiej. Taka informacja dotarła na Kapitol – że Tyberiusz Grakchus zażądał od ludu korony królewskiej dla siebie. Konsul Scewola mimo tego nie chciał używać siły przeciw trybunowi, ale senator Nazyka, daleki krewny Grakchusów i jednocześnie ich największy przeciwnik, pociągnął za sobą grupę senatorów, niektórych uzbrojonych w kije, na Forum, do trybuna. Tłum pewnie stawiłby czoła siepaczom, lecz wobec senatorów w togach z szerokim szlakiem, ustąpił z szacunkiem. Tyberiusz podobno próbował ucieczki, ale upadł i w końcu i został zamordowany, a wraz z nim jego 300 zwolenników. Umrzeć miał nieopodal świątyni Wierności, gdzie stały posągi 7 królów rzymskich; on zaś miał być rzekomo ósmym. Mimo próśb brata, Gajusza, ciała jego oraz jego zwolenników, wrzucono tego dnia do Tybru.

 

 

== Bibliografia ==

* http://www.thelatinlibrary.com/classics.html

 

[[Kategoria:Urodzeni w II wieku p.n.e.]]

[[Kategoria:Zmarli w 133 p.n.e.]]