|
== Technologia - Silniki ==
Przez wiele dekad azaż do koncakońca istnienia tej serii dominujacadominującą specyfikacjaspecyfikacją w silnikach bylobyło ograniczenie pojemnoscipojemności do 2,65L. W latach powojennych do lat 1970-tych, 4 -cylindrowe silniki marki [[Offenhauser]] z turbosprezarkaturbosprężarką zdominowalyzdominowały tetę serieserię. Zwane potocznie "Offy", silniki te posiadalyposiadały istotna charakterystykecharakterystykę, otozotóż korpus silnika zwany potocznie blokiem, bylbył w formie odlewu zintegrowany z glowicagłowicą. EliminowaloEliminowało to potrzebepotrzebę na dosycdosyć wrazliwywrażliwy element jakim zawsze bylabyła uszczelka pod glowicagłowicą ioraz zwiazanezwiązane z tym problemy techniczne. TymzeTymże sposobem silniki Offy bylybyły bardzo niezawodne, jednoczesniejednocześnie uzyskujacuzyskując sporasporą moc znamionowaznamionową.
Silniki Offy niemalzeniemalże do koncakońca lat 1960-tych bylybyły umieszczane w konstrukcjach bolidowbolidów z przodu samochodu. Colin Chapman, wlascicielzałożyciel teamu F1 Lotus w F1, pojawilpojawił siesię na wysciguwyścigu Champ Car Indianapolis 500 w 1965 r. z nowatorskanowatorską i rewolucyjnarewolucyjną kontrukcjakonstrukcją bolidu [[Lotus 38]], imającą silnikiemsilnik V8 zainstalowanymzainstalowany za kierowcakierowcą. Bolid ten bylbył napedzanynapędzany nowym i juzjuż typowo rasowym silnikiem wyscigowymwyścigowym Forda, znanym jako [[DFV]], skontruowanymskonstruowanym przez brytyjskabrytyjską firmefirmę [[Cosworth]]. Wybitny brytyjski kierowca [[Jim Clark]] odnioslodniósł wtedy zwyciestwozwycięstwo, kreujackreując nowanową ereerę technologii konstrukcji bolidowbolidów w tej serii.
Jako ciekawostkaciekawostkę nalezynależy nadmienicnadmienić udzialudział bolidowbolidów z napedemnapędem turbinowym (zamiast silnika tlokowegotłokowego), w dwochdwóch edycjach wyscigowwyścigów Indianapolis 500 w 1967 oraz 1968 roku. Silniki te nie odnioslyodniosły jednak sukcesu zwyciestwazwycięstwa.
Na poczatkupoczątku lat 1970-tych, firma [[Cosworth]] stworzylastworzyła komercyjnakomercyjną wersjewersję swojego silnika wczesniejwcześniej zastosowanego w formuleFormule 1, na potrzeby teamowteamów walczacychwalczących w wyscigachwyścigach Champ Car. BylBył to 8 cylidrowycylindrowy silnik dostosowany do rygorowrygorów dlugichdługich (500 mil, lub 800 km) wyscigowwyścigów na torach owalnych, gdzie kierowcy pokonujapokonują obwodobwód toru z minimalnym zdejmowaniem nogi z pedalupedału "gazu". Silnik Ford Cosworth DFX, jak go pozniejpóźniej nazwano mialposiadał podobnie jak Offenhauser, jednajedną turbosprezarketurbosprężarkę, osiagajacosiągając moc ok 600 KM przy 10,000 obr/min. Na poczatkupoczątku lat 1970-tych cisnienieciśnienie turbodoladowaniaturbodoładowania bylobyło dowolne i nie kontrolowaneniekontrolowane przez organizatoroworganizatorów serii Champ Car. Warunki wytrzymalosciowewytrzymałościowe silnika podczas wyscigowwyścigów stanowilystanowiły granice ich mocy jakie bylybyły dawaneudostępniane przez teamy do dyspozycji kierowcowkierowców, czestoczęsto z roznymróżnym skutkiem.
W polowiepołowie lat 1970-tych liczne wypadki spowodowane naglyminagłymi wybuchami silnikowsilników, spowodowalyspowodowały nalozenienałożenie kontroliograniczeń przez organizatoroworganizatorów na maksymalny dopuszczalny poziom cisnieniaciśnienia turbodoladowaniaturbodoładowania. PoczatkowoPoczątkowo bylbył to limit 60 inHga, (cisnienieciśnienie 60 cali slupasłupa rtecirtęci w sensie absolutnym), czyli ok. 1 bara cisnieniaciśnienia relatywnego. Z uwagi na eskalacje mocy oraz predkosciprędkości osiaganeosiągane przez bolidy, limit ten bylbył stopniowo bardziej ograniczany przez lata 1980-te (do 45 inHga)i 1990-te (do 40 a nastepnienastępnie do 38 inHga i do 35 inHga). NalezyNależy dodacdodać, zeże w szczytowej formie tych silnikowsilników we wczesnych latach 21tego wieku, ich moc osiagalaosiągała poziom 900950 KM przy 16,000 obr/min, dajacdając bolidom Champ Car mozliwoscimożliwości uzyskania predkosciprędkości znacznie przewyzszajaceprzewyższających bolidy F1Formuły 1. Tak duzaduża predkoscprędkość obrotowa jest szczegolnie imponujaca bioracszczególnie podimponująca uwagezważywszy, zeże konstrukcja glowicgłowic tych silnikowsilników nakladalanakładała obowiazekobowiązek stosowania [[sprezyna_srubowasprężyna_śrubowa]]. Dodatkowo, korbowody musiały być wykonane ze stali, a nie jak w Formule 1 z tytanu. Dla porownaniaporównania, w formuleFormule 1 od 1993 r. stosowano pneumatyczne zamykanie zaworowzaworów zamiast sprezynsprężyn srubowychśrubowych, co dawalodawało wymierne korzyscikorzyści w sensie mozliwoscimożliwości zwiekszeniazwiększenia predkosciprędkości obrotowych silnika w celu uzyskania wiekszejwiększej mocy.
Podczas ostatnich 30 lat istnienia tej serii, partycypowalopartycypowało w niej kilku prominentnych producentowproducentów samochodowsamochodów. W latach 1970-tych Ford wodzilwodził prym ze swoim silnikiem [[DFX]] skonstruowanym przez firme Cosworth. W 1986 roku zadebiutowalzadebiutował silnik nowej konstrukcji marki Chevrolet budowany przez brytyjskabrytyjską firmefirmę [[Ilmor]]. Silnik ten zapoczatkowalzapoczątkował swoisty " wyscigwyścig zbrojenzbrojeń" przez kilka nastepnychnastępnych lat dominujac tedominując serie Champ Car, wtedy zwana [[CART]] lub [[Indy Car]]. W tym czasie Alfa Romeoaczkolwiek rowniezkrótko, aczkolwiekAlfa naRomeo krotkorównież partycypowalapartycypowała, jednak bez znaczacychznaczących wynikowwyników. W latach 1990-tych, Ford, Honda oraz w pozniejszympóźniejszym okresie Toyota bardzo intensywnie wspolzawodniczylywspółzawodniczyły pomiedzypomiędzy sobasobą o wygranie trofeum.
U schylkuschyłku komercyjnego istnienia tej serii, ekskluzywnie stosowano oslabionaosłabioną wersjewersję tych silnikowsilników w wydaniu sponsorskim Forda. Ogranicznoe zostalyOgraniczono obroty na konto podwyzszeniapodwyższenia cisnieniaciśnienia doladowaniaturbodoładowania, w celu uzyskania maksymalnie 750 KM.
== Mistrzowie ==
|
