Kwiryniusz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
już nie działa
popr inskrypcji
Linia 24:
 
== Inskrypcje ==
Do naszych czasów zachowało się kilka inskrypcji które imiennie wymieniają Kwiryniusza. Na części z nich Kwiryniusz widnieje wraz z [[Valgius Rufus|Valgiusem Rufusem]] tylko dla określenia roku powstania tych inskrypcji (jako konsulowie rzymscy byli urzędnikami [[Eponim|eponimicznymi]]).
{| align="right" bordercolor="#eeeeff"
|-
Linia 76 ⟶ 75:
|}
|}
PewnaO inskrypcjaKwiryniuszu wspominaoraz ojego spisie ludności jakiwspomina zarządził Kwiryniusz w czasie gdy był legatem Syrii. Jest totakże inskrypcja Emiliusza Sekundusa, zwana także ''Lapis Venetus'', czyli kamień wenecki. Jest ona skatalogowana w ''Corpus Inscriptionum Latinarum'' (CIL) w tomie III, pod nr 6687 a w ''Inscriptiones Latinae Selectae'' (ILS) pod nr 2683. Jest to łacińskie [[epitafium]] na kamieniu nagrobnym z greckiego marmuru. Jakiś czas przed [[1674]] przypłynęła do [[Wenecja|Wenecji]] z Syrii, prawdopodobnie z [[Bejrut]]u, służąc na statku jako część balastu okrętowego. W tym roku została skopiowana przez Orsato Patavinusa. Następnie inskrypcja zaginęła., Tekstnatomiast tekst kopii uznany został natomiast przez historyków za fałszerstwo. Dopiero odkrycie w [[1880]] w Wenecji dolnej połowy inskrypcji przekonało [[Theodor Mommsen|Theodora Mommsena]] o autentyczności epitafium. Jego komentarz został uznany powszechnie za przekonywujący<ref>Franz Cumont, "The Population of Syria" w: ''The Journal of Roman Studies'', tom 24, 1934, str. 190</ref>. Inskrypcja mówi o osiągnięciach rzymskiego [[Ekwici|ekwity]] z [[tribus]]u [[Palatyn|Palatyńskiego]], Emiliusza Sekundusa, który służył pod dowództwem Kwiryniusza gdy ten był legatem prowincji syryjskiej i przeprowadził zarządzony przez niego spis syryjskiego miasta [[Apamea|Apameny]]. ZostałCenzus ten wykazał 117 000 obywateli, a po uwzględnieniu kobiet, dzieci i niewolników ludność musiała liczyć kilkaset tysięcy. Terytorium tego miasta obejmowało większość środkowej doliny Orontu, południową część Masywu Wapiennego północno-wschodniej Syrii oraz step niemalże po Palmyrę. Dlatego większość ludności musieli stanowić mieszkańcy licznych wsi na jej terytorium<ref>[[Adam Ziółkowski]], ''Historia Rzymu'', Poznań 2005, str. 470</ref>. Emiliusz został także przez Kwiryniusza wysłany przeciwko Iturejczykom w [[Liban (góry)|góry Libanu]]. Epitafium zostało napisane w pierwszej osobie. Polskie tłumaczenie inskrypcji brzmi następująco:
 
''Kwintus Emiliusz Sekundus, syn Kwintusa, Palatyńczyk, w obozie boskiego Augusta pod dowództwem Publiusza Sulpicjusza Kwiryniusza, posła Cezara Augusta w Syrii, dostąpił zaszczytnych urzędów; prefekt I kohorty Augusta, prefekt II kohorty morskiej. Z rozkazu Kwiryniusza wykonałem spis ludności w Apamenie, gminie liczącej 117 000 obywateli. Posłany'' (przez) ''Kwiryniusza przeciw Iturejczykom na górze Liban zdobyłem ich twierdzę. Przed służbą wojskową prefekt rzemieślników, przez dwóch konsulów odesłany do skarbca, kwestor w Kolonii, dwakroć edyl, dwakroć duumwir, pontyfik. Tu złożeni są: Kwintus Emiliusz Sekundus, syn Kwintusa, Palatyńczyk, mój syn i Emilia Chia – moja wyzwolenica. Ten grobowiec nie przejdzie dalej na spadkobiercę.
 
Ostatnie zdanie oznacza, że grobowiec ten nie należy do majątku, który odziedziczy spadkobierca. Odziedziczenie dawałoby bowiem prawo do sprzedania, bądź zniszczenia grobowca lub też jego opróżnienia i ponownego jego wykorzystania przez nowego właściciela.
 
O Kwiryniuszu dodatkowe informacje dają także dwie inskrypcje znalezione w [[1912]] i [[1913]] w [[Antiochia Pizydyjska|Antiochi Pizydyjskiej]] przez Williama Ramsaya. Są skatalogowane w ''L'Année épigraphique'' (AE) pod nr 1913, 235 i 1914, 260. Oba są częściami podstawy posągu Gajusza Karystaniusza Sergiusza. Wynika z nich, że Kwiryniusz był honorowym duumwirem tej kolonii rzymskiej. Jedyna rzecz jaka może ułatwić datowanie pierwszej inskrypcji jest wzmianka, że Sergiusz był pierwszym człowiekiem któremu postawiono posąg przez publiczny dekret (innymi słowy legislatura miasta głosowała by pokryć jej koszty). Prawdopodobnie nie wydarzyło się to zbyt długo po powstaniu miasta. ''Colonia Caesareia Antiocheia'' została ufundowana między [[25 p.n.e.|25]] a [[11 p.n.e.]]<ref>G. L. Cheesman, "The Family of the Caristanii at Antioch in Pisidia" w: ''The Journal of Roman Studies'', tom 3, 1913, str. 253-266</ref>. Tylko po tym czasie [[Dekurion|dekurionowie]] używaliby publicznych dekretów, ponieważ to oni składali się na radę miasta pod rzymską kontrolą. Według Ramsaya, Kwiryniusz został wybrany duumwirem w [[8 p.n.e.]] i prawdopodobnie z tego roku pochodzi inskrypcja<ref>W. M. Ramsay, ''The Bearing of Recent Discovery on the Trustworthiness of the New Testament'', Hodder and Stoughton 1915, str. 281-292</ref><ref>Clara A. Holtzhausser, ''An Epigraphic Commentary on Suetonius's Life of Tiberius'', BiblioBazaar 2009, str. 38</ref>.