Transkrypcja (genetyka): Różnice pomiędzy wersjami

Podczas transkrypcji polimeraza RNA buduje cząsteczkę RNA łącząc zgodnie z [[Zasada komplementarności|zasadą komplementarności]] pojedyncze [[rybonukleotydy]] według kodu matrycowej nici DNA.

 

Inicjacja transkrypcji u [[prokarioty|prokariotów]] polega na związaniu się [[polimeraza RNA|polimerazy RNA]] z odpowiednim odcinkiem pasma matrycowego DNA - tzw. [[Promotor genu|promotorem]]. Polimeraza rozpoznaje sekwencje -35 i [[Kaseta Pribnowa|-10]] promotora (a transkrypcja zaczyna się od nukleotydu +1). Specyficzność wiązania zapewnia czynnik σ (sigma). Rozsunięcie nici DNA na odcinku kilkunastu nukleotydów (czyli powstanie tzw. kompleksu otwartego) umożliwia wstawianie (włączenie) kolejnych, odpowiednich nukleotydów. Substratami są trifosforany rybonukleozydów ([[Adenozynotrifosforan|ATP]], [[Guanozynotrifosforan|GTP]], [[Cytozynotrifosforan|CTP]] i [[UTP (nukleotyd)|UTP]]). Transkrypcja zaczyna się od produkcji kilku krótkich (kilka nukleotydów) transkryptów. Dopiero po oddysocjowaniu czynnika σ może rozpocząć się kolejny etap - elongacja transkrypcji (wydłużanie RNA). Polimeraza RNA przesuwa się systematycznie wzdłuż [[helisa|helisy]] DNA, rozplatając ją (na odcinku kilkunastu [[para zasad|par zasad]]) i wydłużając łańcuch RNA, przy czym nukleotydy włączane są zgodnie z [[zasada komplementarności|zasadą komplementarności]]. Powyżej aktualnego miejsca syntezy powstający hybrydowy kompleks DNA - RNA ulega rozpadowi, DNA powraca do swojej pierwotnej dwuniciowej struktury, a łańcuch powstającego [[mRNA]] oddziela się. Etap elongacji kończy się, gdy polimeraza RNA dotrze do terminatora - sekwencji kończącej, wyznaczającej miejsce terminacji (zakończenia) transkrypcji. Sekwencja taka tworzy strukturę szpilki do włosów (hairpin), która zatrzymuje polimerazę RNA, co powoduje rozpad kompleksu enzym - DNA - RNA. Drugim mechanizmem terminacji wykorzystywanym przez bakterie jest terminacja rho-zależna, gdzie do terminacji transkrypcji potrzebne jest działanie czynnika rho (ρ). Transkrypt prokariotyczny nie wymaga dalszej obróbki, a [[translacja (genetyka)|translacja]] rozpoczyna się, zanim transkrypcja dobiegnie końca.