Przysięga strasburska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pufacz (dyskusja | edycje)
dr uzup przypis
Pufacz (dyskusja | edycje)
m linki, usunięcie powtórzen
Linia 1:
{{Dopracować}}
'''Przysięga strasburska''' (fr. ''Serments de Strasbourg'', łac. ''Sacramenta Argentariae'')- złożona w [[Strasburg]]u, [[14 IIlutego]] [[842]] r. przez [[Ludwik II Niemiecki|Ludwika Niemieckiego]] i [[Karol II Łysy|Karola Łysego]] przeciw ich starszemu bratu, cesarzowi [[Lotar I|Lotarowi]].
Tekst przysięgi strasburskiej jest najstarszym zachowanym świadectwem języków francuskiego i niemieckiego.
Ostatecznie pokój z Lotarem zawarto w [[Verdun]] w [[843]] roku, a dziedzictwo [[Karol Wielki|Karola Wielkiego]] zostało podzielone na trzy części.
Linia 6:
==Geneza==
 
W [[817]] r. [[Ludwik Pobożny]] wydał ''ordinatio imperii'', w której dał wyraz koncepcji jednolitego państwa Franków. Za jedynego następcę uznał Lotara I (od 817 r. będącego współcesarzem), a pozostałym synom, Pepinowi i Ludwikowi Niemieckiemu, dał godność wicekrólów Akwitanii i Bawarii. Sytuacja skomplikowała się rok później: cesarzowa [[Ermengarda z Hesbaye|Irmingarda]] zmarła, Ludwik Pobożny ożenił się ze szwabką [[Judyta Bawarska|Judytą]] z rodu [[Welfowie|Welfów]], która urodziła mu Karola Łysego, któremu ojciec przyrzekł [[Alemania|Alemanię]], [[Recja|Recję]], [[Alzacja|Alzację]] i część [[Burgundia|Burgundii]] jako jego królestwo.
 
Aby zapewnić sobie wśród zbuntowanych synów sprzymierzeńca Ludwik Pobożny zaczął znowu faworyzować Lotara I, obiecując mu 1/2 państwa, jeśli drugą połowę pozostawi Karolowi Łysemu. Lotar związał się jednak z rodzeństwem. W 833 r. na spotkaniu Ludwika Pobożnego i Lotara w Rothfeld pod Calmarem zjawili się pozostali bracia z wojskiem. Cesarz został uwięziony przez Lotara w [[Soissons]], ale Ludwik Niemiecki wyjednał u brata uwolnienie ojca i odbyła się jego ponowna intronizacja (835 r.).
 
Po śmierci [[Ludwik I Pobożny|Ludwika Pobożnego]] w 840 r. (w 838 r. zmarł Pepin) wybuchła wojna domowa między rodzeństwem o władzę, w której za przełom uważa się bitwę pod [[Fontenoy (Yonne)|Fontenoy]] na południowy zachód od Auxere[[Auxerre]]. Zakończyła się ona [[Pyrrusowe zwycięstwo|pyrrusowym zwycięstwem]] Ludwika Niemieckiego i Karola Łysego nad Lotarem I. Jej następstwem była właśnie przysięga strasburska. Została ona wygłoszona<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Historia powszechna Tom 7 Od upadku cesarstwa rzymskiego do ekspansji islamu. Karol Wielki|wydanie= |tom= 7|wydawca= Mediaset Group SA|miejsce= |rok= 2007|strony= 535|isbn= 978-84-9819-814-0}}</ref> przez Ludwika Niemieckiego w [[Język francuski|języku francuskim]], a przez Karola Łysego w [[Język niemiecki|języku niemieckim]]. Miało to zapewnić, że przysięga królów będzie zrozumiała dla żołnierzy drugiej strony.
 
==Znaczenie historyczne==
{{sekcja stub}}
[[Nithard]] (ok. 790-845) wnuk Karola Wielkiego z nieprawego łoża (matka - Berta, ojciec - Angilbert opat St. Riquer), autor dzieła ''Historiarum libri quattuor'' opisującego historię państwa Franków lat 814-843, był świadkiem tego wydarzenia i zaznaczył, że przysięgę złożono w dwóch językach które historycy określili jako starofrancuski i starogórnoniemiecki.
 
Znaczenie historyczne przysięgi strasburskiej jest mniejsze niż [[Traktat w Verdun|traktatu z Verdun]] (843), który kończy wrogość trzech braci i zakreśla kształt Europy na następne wieki.
Linia 21:
 
{{sekcja stub}}
Przysięgi zostały spisane przez Nitharda w łacińskim manuskrypcie ''Historia synów Ludwika Pobożnego'' (''Histoire des fils de Louis le Pieux''), którego kopia z XI wieku znajduje się w Bibliotece Narodowej Francji (Cod. Lat. 9768- przysięgi znajdują się na kartach 12b2-13b1). Istotą przysięgi, poza zobowiązaniem się obu braci do walki do końca, był fakt, że Ludwik wypowiedział tekst przysięgi w języku [[roman (język)|romańskim]] (''romana lingua''), a Karol – w [[Język staro-wysoko-niemiecki|staro-wysoko-niemieckim]] (''teudisca lingua''), aby wojska obu braci mogły go nawzajem zrozumieć<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Historia powszechna Tom 7 Od upadku cesarstwa rzymskiego do ekspansji islamu. Karol Wielki|wydanie= |tom= 7|wydawca= Mediaset Group SA|miejsce= |rok= 2007|strony= 535|isbn= 978-84-9819-814-0}}</ref>.
Teksty przysięgi są jednocześnie najstarszymi zachowanymi dokumentami w tych językach.