|
[[Plik:Crops Kansas AST 20010624.jpg|mały|Widoczne na zdjęciu satelitarnym koliste pola, w [[Kansas]] w USA, są efektem nawadniania przy pomocy desczowni (rur zraszających) zamontowanych na kołowym podwoziu - obrotowych. Woda dostarczana jest do osi instalacji (ang. ''center pivot irrigation''<ref>por. [[:en:Center pivot irrigation|center pivot irrigation]] {{lang|en}}</ref>). Koliste pola mają tu średnicę od 800 do 1 600 m. Ciemnozielone pola to [[Kukurydza zwyczajna|kukurydza]], jasnozielone - [[sorgo]], żółto-złociste - [[pszenica zwyczajna|pszenica]] a brązowe to zaorane pola.]]
'''Nawadnianie''' - jeden z systemów [[melioracja|melioracji]] wodnych polegający na dostarczaniu glebie wody w celu pokrycia jej niedoborów i zwiększenia jej [[Produktywność ekosystemu|produktywności]].
'''Irygacja (nawadnianie)''' - uzupełnianie zasobów [[woda|wody]] w [[gleba|glebie]] w celu zapewnienia odpowiednich warunków [[wegetacja|wegetacji]] roślin uprawnych. Stosowana od starożytności w [[Starożytny Egipt|Egipcie]], [[Mezopotamia|Mezopotamii]], [[Persja|Persji]], [[Indie|Indiach]], [[Sri Lanka|Sri Lance]], [[Chińska Republika Ludowa|Chinach]], [[Peru]].
W zależności od odległości i sezonowości źródeł wody jest ona dostarczana kanałami na pole, bądź przechowywana w zbiornikach. Wyróżniamy m.in. irygację zalewową, deszczowniami, podsiąkową.
Źródłem wody mogą być zbiorniki wodne naturalne i sztuczne, wody powodziowe, rzeki, kanały, studnie i [[ścieki]]. Budowa i eksploatacja urządzeń nawadniających jest kosztowna, dlatego opłacają się one tylko w produkcji intensywnej. Niekiedy z wodą wprowadza się również [[składniki pokarmowe]] roślin, gdy wykorzystuje się ścieki lub dodaje [[nawozy|nawóz]] do wody deszczowanej. Przy [[deszczowanie|deszczowaniu]] roślin następuje zmywanie licznych [[szkodniki|szkodników]], takich jak [[mszyce]], [[przędziorki]], [[pchełki]]. Stopień tego zmywania zależy od gatunku rośliny – najsilniejsze jest na [[Bób|bobiku]], [[kapusta|kapuście]] i [[buraki|burakach]], znacznie słabsze na [[ziemniak]]ach, [[lucerna (roślina)|lucernie]] i [[koniczyna|koniczynie]]. Nawadnianie może mieć także skutki ujemne, jeżeli wykonuje się je zbyt często, zbyt intensywnie (niszczenie struktury gleby podczas deszczowania) lub dawki polewowe są zbyt duże. Ilość wody, która powinna być dostarczona w ciągu [[okres wegetacyjny|okresu wegetacyjnego]], zależy od potrzeb wodnych roślin, planowanego plonu, ilości opadów i stanu uwilgotnienia gleby, a także od systemu nawadniania; wynosi ona od kilku do kilkunastu tys. m3/ha. Jednorazowe dostarczenie takiej ilości wody przekraczałoby maksymalną pojemność wodną czynnej warstwy gleby, dlatego normę dzieli się na dawki polewowe i dostarcza je w odpowiednich odstępach czasu, stosownie do potrzeb roślin. Nieodpowiednie nawadnianie może spowodować nadmierne uwilgotnienie gleby, a nawet doprowadzić do zabagnienia. Ujemną konsekwencją nawadniania jest zubożenie naturalnych zbiorników wody, wymywania składników pokarmowych (ługowanie) i zagrożenie chorobami przenoszonymi razem z wodą lub ściekami i skażenie gleb wodami niedostatecznie czystymi.
Wielowiekowy rozwój [[rolnictwo|rolnictwa]] nawadnianego doprowadził do wykształcenia się odmiennych systemów nawadniania. Różnią się one od siebie czynnościami nie znanymi innym systemom rolnictwa: sposobami poboru wód i ich doprowadzenia na miejsce przeznaczenia (na pole uprawne), sposobami rozprowadzania wód po polu, sposobami [[Podnoszenie wód|podnoszenia wód]] (gdy ich poziom jest niższy niż poziom pola, wyrównywaniem lub niwelacją poziomu pól, jeśli są one nierówne oraz ewentualnie sposobem odprowadzenia nadmiaru wód).
'''W zależności od sposobu rozprowadzania wody rozróżnia się następujące rodzaje nawadniania''':
* bruzdowe – nawadnianie [[grunty orne|gruntów ornych]], polegające na wprowadzaniu wody do specjalnie wykonanych bruzd, z których przesiąka ona do gleby; stosowane przy utylizacji ścieków miejskich,
* [[melioracja]]
{{Przypisy}}
* deszczowniane ([[deszczowanie]]), nawadnianie pól za pomocą sztucznego deszczu wytwarzanego przez [[Deszczownia (rolnictwo)|deszczownię]],
{{commons|Irrigation}}
* grawitacyjne, przy którym woda napływa samoczynnie na nawadniane pole,
* kroplowe, polegające na umiejscowieniu przy roślinach przewodów polietylenowych zaopatrzonych w dozatory kroplowe, przez które kroplami, grawitacyjnie lub niskociśnieniowo, przecieka woda lub woda z rozpuszczonym [[nawozy mineralne|nawozem mineralnym]]; stosowane jest w uprawach szklarniowych i polowych oraz intensywnych sadach; jakość wody ma tu bardzo duże znaczenie – woda złej jakości powoduje pogorszenie wydatku wskutek częściowego lub całkowitego zablokowania emiterów,
[[Kategoria:Hydrologia]]
[[ar:هندسة الري]]
* podsiąkowe – sposób nawadniania [[użytki zielone|użytków zielonych]] polegający na spiętrzaniu wody w rowach odwadniających, wskutek czego woda przesiąka do gleby powodując jej pełne nawilżenie,
[[an:Regano]]
[[bn:সেচ]]
* przesiąkowe (wgłębne) – doprowadzanie wody do głębszych warstw gleby za pomocą specjalnych rurociągów porowatych lub zaopatrzonych w otwory, a niekiedy za pomocą ciągów [[Drenaż|drenarskich]] lub drenów krecich; do takiego nawadniania można stosować wodę czystą lub wody ściekowe,
[[bs:Navodnjavanje]]
[[br:Dourañ]]
* stokowe – nawadnianie wodą spływającą cienką warstwą po powierzchni o określonym spadku, wsiąkającą po drodze w glebę,
[[bg:Напояване]]
[[ca:Regadiu]]
* zalewowe – zalewanie warstwą wody około 20 cm pola podzielonego grobelkami na kwatery; stagnująca woda w kwaterze wsiąka w glebę, a jej nadmiar zastaje odprowadzony do rowów odwadniających; ten sposób nawadniania stosuje się prawie wyłącznie na użytkach zielonych,
[[cs:Zavlažování]]
[[cy:Dyfrhau]]
* nawożące, zasilające glebę rozpuszczonymi w wodzie nawadniającej nawozami mineralnymi lub żyznymi namułami rozpuszczonymi w wodzie nawadniającej,
[[da:Kunstvanding]]
[[de:Bewässerung]]
* ogrzewające – nawadnianie wodą cieplejszą niż gleba w celu jej ogrzania i przyspieszenia rozwoju mikroorganizmów glebowych oraz przedłużenia [[okres wegetacji|okresu wegetacji]] roślin; wykonuje się je wiosną lub jesienią używając ciepłych wód ściekowych z zakładów przemysłowych albo ciepłej wody wgłębnej; wiosenne deszczowanie sadu rozpyloną wodą chroni kwiaty i zawiązki owoców przed [[przymrozek|przymrozkami]].
[[nv:Nidaʼąnyéézh]]
[[et:Niisutus]]
[[el:Άρδευση]]
:
[[en:Irrigation]]
[[es:Riego]]
* [[Irygacja (rolnictwo)]]
[[eo:Irigacio]]
[[fa:آبیاری]]
[[fr:Irrigation]]
[[ko:관개]]
[[hi:सिंचाई]]
[[hr:Navodnjavanje]]
[[id:Irigasi]]
[[is:Áveita]]
[[it:Irrigazione]]
[[he:השקיה]]
[[sw:Umwagiliaji]]
[[lv:Irigācija]]
[[lt:Irigacija]]
[[hu:Öntözés]]
[[mn:Усжуулалт]]
[[nl:Irrigatie]]
[[new:ह्वज्या]]
[[ja:灌漑]]
[[no:Irrigasjon]]
[[pt:Irrigação]]
[[ro:Irigaţie]]
[[qu:Parquy]]
[[ru:Орошение]]
[[simple:Irrigation]]
[[sk:Zavlažovanie]]
[[sl:Namakanje]]
[[sr:Наводњавање]]
[[sh:Navodnjavanje]]
[[fi:Keinokastelu]]
[[sv:Konstbevattning]]
[[ta:நீர்ப்பாசனம்]]
[[tr:Sulama]]
[[uk:Іригація]]
[[vi:Thủy lợi]]
[[war:Dilig]]
[[zh:灌溉]]
| 