Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: {{Dawne państwo infobox}} jest redirectem {{Państwo infobox}} + WP:SK |
|||
Linia 2:
|nazwa_oryginalna = Deutsch-Südwestafrika
|nazwa_polska = Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia
|p1 =
|p1_flaga =
|p2 =
|p2_flaga =
|p3 =
|p3_flaga =
|p4 =
|p4_flaga =
|p5 =
|p5_flaga =
|lata_istnienia = 1884-1915
|n1 = Afryka Południowo-Zachodnia
|n1_flaga = South Africa Red Ensign.png
|n2 =
|n2_flaga =
|n3 =
|n3_flaga =
|n4 =
|n4_flaga =
|n5 =
|n5_flaga =
|flaga_obraz = German-sw-africa.jpg
|godło_obraz =
|nazwa_dopełniacz = Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej
|dewiza =
|dewiza_język =
|dewiza_polski =
|lokalizacja_obraz = LocationNamibia.svg
|konstytucja =
|państwo = [[Cesarstwo Niemieckie]]
|język_urzędowy =
|język_używany =
|stolica = [[Otjimbingwe]] (1884-1891)<br />[[Windhuk]] (1891-1915)<br />[[Grootfontein]] (1915)
|ustrój_polityczny =
|typ_państwa =
|głowa_państwa =
|głowa_państwa_opis =
|status_terytorium = [[kolonia (geografia polityczna)|kolonia]] [[Cesarstwo Niemieckie|Niemiec]]
|zależne_od =
|głowa_terytorium =
|głowa_terytorium_opis =
|w_imieniu_tekst =
|w_imieniu_urząd =
|w_imieniu =
|szef_rządu =
|szef_rządu_opis =
|w_imieniu_tekst2 =
|w_imieniu_urząd2 =
|w_imieniu2 =
|powierzchnia = 835 100
|powierzchnia_wód =
|powierzchnia_miejsce =
|ludność =
|gęstość =
|gęstość_miejsce=
|ludność_rok =
|narodowości =
|ludność_miejsce =
|utworzenie_sposób = Utworzenie
|od_kogo =
|utworzenie_data = [[27 sierpnia]] [[1884]]
|likwidacja_sposób = Likwidacja
|przez_kogo =
|likwidacja_data = [[9 lipca]] [[1915]]
|religia_dominująca =
|waluta_nazwa = [[Marka niemiecka|marka]]
|waluta_symbol =
|UTC =
|hymn =
|hymn_nazwa_polska =
|kod_ISO =
|domena =
|kod_samochodowy =
|numer_kierunkowy =
|terytoria_zależne =
|terytoria_autonomiczne =
|mapa_obraz =
|uwagi =
}}
'''Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia''' ([[
▲'''Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Deutsch-Südwestafrika'', ''DSWA'') - [[Kolonie niemieckie|niemiecka]] [[kolonia (geografia polityczna)|kolonia]] w latach [[1884]]-[[1915]], przejęta później przez [[Republika Południowej Afryki|Republikę Południowej Afryki]] i administrowana jako [[Afryka Południowo-Zachodnia]]. Ostatecznie terytorium to uzyskało niepodległość w [[1990]] jako [[Namibia]]. Powierzchnia kolonii wynosiła 835,1 tys. km².
== Historia ==
Początki kolonii wiążą się z osobą niemieckiego kupca [[Franz Adolf Eduard Lüderitz|Adolfa Lüderitza]], który kupił ziemię w okolicach [[Zatoka Lüderitza|Angra Pequena]] od miejscowego wodza plemiennego. Od jego nazwiska wywodzi swoją nazwę miasto [[Lüderitz]] i przyległe wybrzeże. [[24 kwietnia]] [[1884]] Lüderitz przekazał ten obszar pod opiekę władz niemieckich. Wkrótce przypłynęły tutaj statki niemieckiej floty. Ostatecznie niemiecka flaga zawisła nad tym terytorium [[7 sierpnia]] [[1884]]. W [[1890]] kolonia powiększyła swój obszar po zakupie terytorium [[Caprivi]].
Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia była jedyną niemiecką kolonią, która przyciągnęła znaczącą liczbę niemieckich osadników. Przybywali tu głównie z powodów ekonomicznych, w poszukiwaniu [[diament]]ów i [[miedź|miedzi]], a także by uprawiać ziemię. W [[1902]] wśród 200 tys. mieszkańców kolonii było 2595 Niemców, 1354 Afrykanerów i 452 Brytyjczyków. Do [[1914]] przybyło kolejnych 9 tys. osadników niemieckich.
Miejscowa ludność autochtoniczna, obejmująca głównie ludy [[Hererowie|Herero]] (80 tys. osób), [[Owambo]] (60 tys.) i [[Nama (grupa etniczna)|Nama]] (10 tys.), określana była mianem [[Hotentoci|Hotentotów]]. W latach [[1893]]-[[1894]] doszło do pierwszego "powstania Hotentotów" ludu Nama, na którego czele stał legendarny [[Hendrik Witboi]]. W kolejnych latach dochodziło do kolejnych lokalnych powstań przeciwko kolonizatorom, ich kulminacją było tzw. [[powstanie Herero]] w [[1904]]. Herero atakowali niemieckie gospodarstwa, zabijając około 150 osadników. Przy słabych jeszcze siłach niemieckich Herero udało się nawet otoczyć miasta [[Okahandja]] i [[Windhuk|Windhoek]]. Dodatkowe siły przybyłe z Niemiec rozgromiły powstańców w [[bitwa pod Waterbergiem|bitwie pod Waterbergiem]]. Herero musieli wycofać się na [[pustynia|pustynię]] [[Kalahari]], gdzie wielu z nich umarło z pragnienia. Ponadto niemieckie patrole strzegły źródeł wody, strzelając do zbliżających się tubylców. Zaledwie części z nich udało się zbiec do sąsiednich terytoriów brytyjskich. Jesienią [[1904]] doszło do kolejnego powstania ludu Nama pod wodzą [[Hendrik Witboi|Hendrika Witboi]] i [[Jakob Morenga|Jakoba Morenga]], które zostało stłumione w latach [[1907]]-[[1908]]. Szacuje się, że łącznie w trakcie tych starć zginęło około 25-100 tys. Herero, 10 tys. Nama i 1749 Niemców.
Na początku [[I wojna światowa|I wojny światowej]] wojska południowoafrykańskie wkroczyły do kolonii. Ich przewaga była znacząca i jednostki niemieckiego [[Schutztruppe]] mogły jedynie starać się opóźnić zajęcie całego terytorium. Ostatecznie Niemcy poddali się [[9 lipca]] [[1915]]. Po wojnie terytorium zostało przejęte przez Brytyjczyków, a później przekazane [[Republika Południowej Afryki|Południowej Afryce]] jako [[terytorium mandatowe]] [[Liga Narodów|Ligi Narodów]].
We współczesnej Namibii wiele jest jeszcze pozostałości z czasów niemieckiej kolonizacji: nazwy geograficzne, budynki czy przedsiębiorstwa. Nadal mieszka tutaj około 20 tys. potomków niemieckich osadników.
== Gubernatorzy ==
* [[1885]]-[[1890]]: [[Heinrich Ernst Göring]] (Komisarz)
* [[1890]]-[[1891]]: [[Louis Nels]]
* [[1891]]-[[1894]]: [[Curt von François]] (Landeshauptmann)
* [[1894]]-[[1904]]: [[Theodor Leutwein]] (Landeshauptmann)
* [[1904]]-[[1905]]: [[Lothar von Trotha]]
* [[1905]]-[[1907]]: [[Friedrich von Lindequist]] (Gubernator)
* [[1907]]-[[1910]]: [[Bruno von Schuckmann]] (Gubernator)
* [[1910]]-[[1915]]: [[Theodor Seitz]] (Gubernator)
== Zobacz też ==
* [[Kolonie niemieckie]]
* [[Niemcy w Namibii]]
* [[Schutztruppe]]
{{Dawne kolonie niemieckie}}
| |||