Paul Morphy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Linki zewnętrzne: + wikicytaty
VanWiel (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:PaulmorphyHairPaul Morphy standing New York 1859.jpg|thumb|Paul Morphy, 1859]]
[[Plik:Morphy Löwenthal 1858.jpg|thumb|Paul Morphy w pojedynku z Johannem Löwenthalem, 1858.]]
'''Paul Charles Morphy''' (ur. [[22 czerwca]] [[1837]] w [[Nowy Orlean|Nowym Orleanie]], zm. [[10 lipca]] [[1884]] w Nowym Orleanie) – [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[szachy|szachista]], uważany powszechnie za nieoficjalnego [[mistrzostwa świata w szachach|mistrza świata]] w latach swojej szachowej aktywności.
 
== Biografia ==
Morphy wychował się w zamożnej i wpływowej rodzinie. Szachy poznał przyglądając się partiom rozgrywanym w rodzinnym domu. Szybko ujawnił się jego niezwykły talent. W wieku dziewięciu lat był uważany za jednego z najsilniejszych szachistów w [[Nowy Orlean|Nowym Orleanie]]. W [[1850]] roku do rodzinnego miasta Morphy'ego zawitał jeden z czołowych szachistów świata, Węgier [[Johann Löwenthal]], który rozegrał trzy partie z trzynastoletnim Morphym, wszystkie przegrane. Morphy nie traktował wówczas szachów zbyt poważnie. Po ukończeniu szkoły średniej w [[1855]] roku rozpoczął studia prawnicze. W wieku dwudziestu lat, po ukończeniu studiów, był zbyt młody, by rozpocząć prawniczą praktykę. W tym czasie otrzymał zaproszenie na pierwszy amerykański kongres szachowy, który miał się odbyć jesienią [[1857]] roku w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]. Głównie za namową swego wuja, który był bardzo dumny z jego szachowych talentów, Morphy wybrał się w daleką podróż do Nowego Jorku. W rozegranym turnieju z udziałem najsilniejszych szachistów amerykańskich pokonał wszystkich przeciwników. W eliminacjach wygrał dziewięć partii i zremisował jedną. W finale zwyciężył niemieckiego profesjonalistę, [[Louis Paulsen|Louisa Paulsena]], zaliczanego do czołowych szachistów świata. Morphy'ego obwołano mistrzem Ameryki. Styl, w jakim wygrywał swoje partie robił ogromne wrażenie. Wróżono mu wielką szachową karierę i namawiano do wyjazdu do Europy, gdzie mógłby się zmierzyć ze wszystkimi ówczesnymi mistrzami.
 
Linia 11 ⟶ 12:
Podczas pobytu w Europie Morphy zyskał wielką sławę. Rozegrał wiele pokazowych partii z udziałem publiczności. W londyńskich i paryskich klubach rozgrywał [[symultana|symultany]] "[[gra na ślepo|na ślepo]]". W Londynie w pokazie gry jednoczesnej na pięciu szachownicach pokonał drużynę składającą się z zawodowych szachistów (Boden, Barnes, Bird, Löwenthal i Jules Arnous de Riviere). Wiosną [[1859]] roku wrócił do Ameryki, gdzie przyjęto go jak bohatera narodowego. Był w centrum zainteresowania prasy, na jego cześć organizowano uroczyste bankiety, zapraszały i odwiedzały go prominentne osobistości. Przez dwa lata prowadził kącik szachowy w nowojorskiej gazecie ''Ledger'' i pracował w redakcji miesięcznika szachowego ''The Chess Monthly''. Publicznie ogłosił, że rozegra mecz z każdym przeciwnikiem dając mu przewagę piona i jednego ruchu, jednak żaden z wielkich mistrzów nie kwapił się do podjęcia rzuconej rękawicy. Pomimo rozegrania tylko jednego meczu z czołowym szachistą świata (Anderssenem) był uznawany za niepokonanego mistrza świata.
 
Wobec braku godnych przeciwników Morphy zadeklarował koniec swojej kariery szachisty i powrócił do rodzinnego Nowego Orleanu. Chciał zająć się praktyką prawniczą, w czym przeszkodził mu wybuch [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] w [[1861]] roku. Przeciwny secesji Morphy nie przystąpił do [[Skonfederowane Stany Ameryki|Konfederatów]]. Wkrótce opuścił Amerykę i wyjechał do Paryża, jednak nie wykazywał już zainteresowania szachami. Po zakończeniu wojny ponownie próbował otworzyć kancelarię prawniczą w Nowym Orleanie, ale sława wielkiego szachisty i jego niepopularny na południu Stanów stosunek do wojny secesyjnej nie pomogły mu w karierze prawnika. Z braku klientów był zmuszony porzucić swoją profesję. Niepowodzenia w zawodzie [[prawnik]]a, rozczarowanie szachami (czy też zawód miłosny, jak podają niektóre źródła) były przyczyną [[Melancholia|melancholii]] Morphy'ego, która przerodziła się w [[Zaburzenia urojeniowe|manię prześladowczą]]. Zabezpieczony materialnie przez rodzinę, z objawami postępującej [[Choroba|choroby psychicznepsychicznej]]j, do końca życia pozostawał bezczynny.
 
Według retrospektywnego systemu [[Chessmetrics]], pomiędzy wrześniem 1858 r. a listopadem 1861 r. bez przerwy zajmował pierwsze miejsce na świecie, najwyższy w tym okresie [[ranking szachowy|ranking]] (2743 punktów) osiągając w czerwcu 1859 roku<ref>[http://db.chessmetrics.com/CM2/PlayerProfile.asp?Params=199510SSSSS3S088959000000111000000000019610100 Chessmetrics Player Profile: Paul Morphy]</ref>.
 
{{przypisy}}
 
== Źródła ==