Bitwa pod Manzikertem: Różnice pomiędzy wersjami

Do bitwy doszło według różnych źródeł [[19 sierpnia|19]]w okół twierdzy Manztikert <ref>Jerzy Hauziński ''Burzliwe dzieje kalifatu bagdadzkiego'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków 1993, s. 372; Michał Psellos ''Kronika, czyli historia jednego stulecia Bizancjum (976-1077)'', Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1985, s. 218, przypis 96;Steven Runciman ''Dzieje wypraw krzyżowych. Tom I'', Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987, s. 67.</ref> lub [[26 sierpnia]]<ref name=autonazwa1 /> [[1071]] roku. Bizantyńczycy utrzymując szyk ruszyli ostrożnie naprzód. Starcia w ciągu dnia były dla nich pomyślne, spychali oni powoli wroga z pola walki i wydawało się, że mają większe od Seldżuków szanse na zwycięstwo. Wieczorem cesarz doszedł do przekonania, że roztropnie będzie wycofać się do obozu - nie chciał bowiem spędzać nocy w otwartym polu, gdzie jego armia byłaby na łasce tureckich łuczników. Uporządkowany odwrót dla każdej armii jest trudnym manewrem, a żołnierzom Romana daleko było do zahartowanych w boju weteranów. Podczas odwrotu byli narażeni na strzały Turków, a sami nie mogli na nie odpowiedzieć. Niepewność w szeregach Bizantyńczyków wzrosła, gdy rozeszły się pogłoski o klęsce cesarza. Według niektórych źródeł owe pogłoski i panika, jaka później wybuchła, były umyślnie podsycane przez Andronika Dukasa, syna Jana Dukasa, który właściwie został zabrany na wyprawę jako zakładnik, a w bitwie dowodził strażą tylną, w normalnych warunkach najmniej narażoną na niebezpieczeństwo. Gdy nastąpił odwrót, dowodzenie strażą tylną nabrało dużego znaczenia, bowiem dopóki ona była na posterunku Turcy nie mogli skutecznie zastosować swojej taktyki okrążającej. Straż tylna jednak załamała się, prawdopodobnie nie bez udziału Andronika, który miał wszelkie powody by życzyċ cesarzowi klęski. Gdyby Roman wyszedł z tej kampanii zwycięsko, jego synowie z Eudoksją Makrembolitissą odsunęliby od sukcesji synów Konstantyna Dukasa. Po załamaniu się straży tylnej Turcy mogli oskrzydlić Bizantyńczyków i udało im się oddzieliċ część armii Bizantyńskiej od sił głównych. Wkrótce armia cesarstwa poszła w rozsypkę, jednak większość jej żołnierzy zdołała uciec, bowiem główny impet tureckiego uderzenia został skierowany na elitarny korpus wokół cesarza, który próbował dokonaċ zwrotu i wycofać się z pola bitwy, co się jednak nie udało. Jak przystało na żołnierza, Roman Diogenes podczas odpierania Turków wykazał się osobistą odwagą, lecz w zaistniałej sytuacji nie zdało się to na nic i wkrótce został on wzięty do niewoli.