Abydos: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji nr 22010897 autora 212.87.13.74
Tashi (dyskusja | edycje)
Linia 1:
{{disambigR|miasta [[Starożytny Egipt|starożytnego Egiptu]]|[[Abydos (ujednoznacznienie)|inne znaczenia]]}}
[[GrafikaPlik:GD-EG-Abydos001.JPG|thumb|250px|Świątynia w Abydos]]
'''Abydos''' ([[język egipski|eg.]] ''Abdżu'', [[język arabski|arab.]] ''Arabat El-Madfurnah'' – ''Pogrzebany Arabat'') – starożytne miasto w Górnym Egipcie, dzisiaj jest to maleńka wioska na zachodnim brzegu [[Nil]]u. W [[starożytny Egipt|starożytności]] w pobliżu znajdowało się miasto [[Tinis]], z którego, zgodnie z przekazem, miał pochodzić [[Narmer]].
<hiero>U23-D58-N26:O49</hiero>
 
W okresie [[Nagada II]] Abydos stał się jednym z centrów osadniczych [[Górny Egipt|Górnego Egiptu]], by pod koniec tego okresu wyodrębnić się jako ośrodek władzy. W pobliskim [[Umm al-Kaab|Umm el-Qaab]] powstała [[nekropola]] władców I i II dynastii; z tzw. [[0 dynastia 0|"0" dynastii]] (3120-3080 p.n.e.) pochodzą groby królów Iry-Hor i Ka. Chociaż możliwe, że tu znajdowały się tylko [[cenotaf]]y królów, a miejscem ich pochówku była [[Sakkara]].
 
Grób faraona [[Dżer]]a, odrestaurowany w czasach [[XVIII dynastia|XVIII dynastii]], zaczął być otaczany czcią, jako miejsce pochówku [[Ozyrys (bóg)|Ozyrysa]]a. [[Cmentarz]] [[Władcy Egiptu#Okres Predynastyczny - ok. 4500-3200 roku p.n.e.|predynastyczny]] i [[Władcy Egiptu#Okres Wczesnodynastyczny (Archaiczny) - ok. 2950-2686 roku p.n.e.|wczesnodynastyczny]] (składający się z trzech wyodrębnionych chronologicznie części) został założony na pustynnym płaskowyżu u wylotu skalnej doliny, którą Egipcjanie uważali za bramę w Zaświaty.
 
Na cmentarzu U z okresu predynastycznego, odkryto grób tzw. [[Skorpion I#Król Skorpion|Króla Skorpiona]] z bogatym wyposażeniem i tabliczkami z pierwszymi [[hieroglify|hieroglifami]]. Z okresu wczesnodynastycznego zachowały się [[stela|stele]] np. znajdująca się w [[Luwr]] stela faraona [[Dżet (faraon)|Dżeta]], oraz ślady świątyń. Lokalnym bóstwem Abydos był bóg zmarłych [[Chentiamentu]] ("Pierwszy z Zachodnich").
 
W czasach [[VI dynastia|VI dynastii]], Abydos stało się miejscem kultu [[Ozyrys (bóg)|Ozyrysa]]a. Bóstwo Chentiamentu zachowywało swoje przywileje jeszcze przez kilka wieków. Dopiero za panowania [[XI dynastia|XI dynastii]] przeszło pod władanie Ozyrysa, (Chentiamentu – został utożsamiony z Ozyrysem – "Ten, który przywodzi Zachodnim"). Zgodnie z wierzeniami starożytnych Egipcjan w Abydos [[Izyda]] pochowała szczątki swojego męża zabitego przez [[Set (bóg)|Seta]], według innych podań jego głowę. Abydos stało się celem pielgrzymek; od czasów [[XII dynastia|XII dynastii]] (1985-1795 p.n.e.) odbywały się w Abydos słynne [[misterium|misteria]] ku czci Ozyrysa. Największy rozkwit miasta nastąpił w okresie panowania [[XIX dynastia|XIX dynastii]].
 
Wśród ruin odkopanych w 1859 roku przez francuskiego archeologa [[Auguste Mariette]] i zachowanych do naszych czasów pozostała świątynia przebudowana w latach 1300-1233 r.p.n.e. za czasów [[Seti I|Setiego I]] i [[Ramzes II|Ramzesa II]]. Świątynia złożona z 7 kaplic poświęcona była siedmiu bogom: po lewej stronie [[Ozyrys (bóg)|Ozyrysowi]]owi, [[Izyda|Izydzie]] i [[Horus]]owi jako trójcy ozyriańskiej. W środkowej części znajdowała się kaplica poświęcona [[Amon (bóg egipski)|Amonowi]]. Kolejne dwie umieszczone po prawej stronie były poświęcone [[Ptah]]owi, Re-Harakhty. Ostatnia z kaplic była poświęcona [[Set (bóg)|Setowi]]owi<ref>Paul G. Bahn ''Archeologia - Przewodnik'', Wydawnictwo "Arkady" Sp. z o.o., 2006, s. 242, ISBN 83-213-4293-0</ref>.
 
Ściany świątyni pokrywają [[relief]]y przedstawiające króla z synem Ramzesem, składających ofiary przodkom. Dwie tablice, jedna z czasów Setiego, druga z czasów [[Ramzes II|Ramzesa II]] (ta znajduje się w [[Muzeum Brytyjskie|British Museum]] w Londynie) są bezcennym źródłem informacji o [[Władcy Egiptu|władcach Egiptu]].
 
== Zobacz też ==
{{commonscommonscat|Category:Abydos}}
* [[Umm al-Kaab|Umm el-Qaab]] - nekropola władców starożytnego Egiptu z okresu [[I dynastia|I]] i [[II dynastia|II dynastii]]
* [[Lista z Abydos]]
* [[Architektura i rzeźba starożytnego Egiptu]]
Linia 24:
 
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
''Mała Encyklopedia Kultury Antycznej'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1968