14 Pułk Kirasjerów: Różnice pomiędzy wersjami

Jedyny w dziejach Polski [[pułk]] jazdy [[kirasjer]]skiej powstał w dobrach [[pułkownik]]a [[Stanisław Małachowski|Stanisława Małachowskiego]] w [[Końskie|Końskich]] i za początek formowania przyjęto datę [[1 września]] [[1809]] roku. Zgodnie z ówczesnym zwyczajem fundator został jego dowódcą. W skład pułku włączono również oddział [[gidowie|gidów]] utworzony w Galicji jako [[szwadron]] przyboczny Naczelnego Wodza.

4 grudnia [[1809]] roku ten dwuszwadronowy [[pułk]] jazdy przybył do [[Warszawa|Warszawy]] i stacjonował w niej do maja [[1812]]. Wzbudzał zainteresowanie wśród mieszkańców stolicy przywołując pamięć o dawnej świetności [[husaria|husarii polskiej]].

Polska jazda kirasjerska, jako zdecydowanie droższa w uzbrojeniu niż pułk ułańskie czy strzelców konnych, podlegała kilkakrotnie próbom reorganizacji w pułk strzelców konnych – [[21 listopada]] [[1810]] roku król wydał dekret, na podstawie którego miano pułk kirasjerski przeistoczyć w pułk strzelców konnych, wobec czego książę [[Józef Poniatowski]] zaproponował zamianę na pułk [[dragoni (wojsko)|dragonów]] wobec nieuniknionych z tą zmianą kłopotów organizacyjnych.

Dekret królewski z [[20 grudnia]] 1810 roku ponownie nakazywał zmianę pułku na strzelców konnych i książę Poniatowski wolę tę przekazał żołnierzom pułku rozkazem dziennym, motywując ją m.in. problemem z wykorzystaniem bojowym tak mało licznego pułku. Ostatecznie jednak do tej zamiany nie doszło.

[[12 maja]] [[1812]] roku pułk wyruszył na wojnę z Rosją.

Ubiór dla kirasjerów ustalony został w przepisach dotyczących ubioru dla jazdy z [[3 września]] [[1810]].

W czasie wyprawy na Rosję w [[1812]] 14 pułk kirasjerów, dowodzony przez płk. Stanisława Małachowskiego, wchodził w skład 7 Dywizji Ciężkiej Jazdy gen. Jana Lorge’a, podporządkowanej dowódcy IV Korpusu Rezerwowego Kawalerii gen. [[Marie Victor Nicolas de Fay de La Tour Maubourg|Marie Victora Nicolasa de Fay de La Tour Maubourga]].

[[7 września]], w dniu sławnej bitwy, pułk wraz z całym IV Korpusem przez kilka godzin stał bez ruchu w jarze Kamionki i osłaniał działa francuskie. Wystawiony był na silny ogień artylerii rosyjskiej, tym dotkliwszy, że należało wytrzymać go, stojąc bezczynnie i biernie przyglądając się, jak giną towarzysze stojący obok.

W lutym [[1813]] odtworzono 14 pułk kirasjerów pod dowództwem pułkownika [[Kazimierz Dziekoński|Kazimierza Dziekońskiego]].

Pułk wszedł do walki [[17 sierpnia]] w wypadzie na [[Czechy]]. Pod [[Frydlant]]em uderzył na oddział 200 [[huzarzy|huzarów]] austriackich zmuszając ich do odwrotu.

W pierwszym dniu bitwy pod Lipskiem kirasjerzy brali udział w ciężkiej walce pod Wachau. Ww ostatnim, dniu [[9 października]], szwadron kirasjerów pod dowództwem pułkownika Kazimierza Dziekońskiego (ok. 100 żołnierzy), wraz z małym oddziałem krakusów pełnił służbę u boku księcia [[Józef Poniatowski|Józefa Poniatowskiego]]. On to prowadził ich do swojej ostatniej szarży na [[jegrzy|jegrów]] rosyjskich nad Pleissą. Kirasjerzy bronili się też rozpaczliwie nad [[Elstera|Elsterą]]. Byli świadkami śmierci swego wodza w nurtach rzeki.