Szkarłupnie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Szkarłupnie''' (Echinodermata, z [[język grecki|gr.]] ''echinos'' – jeż + ''derma'' – skóra) – typ [[halobionty]]cznych, bezkręgowych zwierząt [[wtórouste|wtóroustych]] (Deuterostomia) o wtórnej symetrii pięciopromiennej. Charakteryzują się wapiennym szkieletem wewnętrznym oraz obecnością unikalnego wśród zwierząt [[układ ambulakralny|układu ambulakralnego]] pełniącego funkcję lokomocyjną, dotykową, a częściowo wydalniczą i oddechową. Najstarsze [[skamieniałości]] szkarłupni znane są z [[Osady|osadów]] dolnego [[kambr]]u. Większość z nich prowadzi osiadły tryb życia, choć niektóre są biernie przenoszone przez wodę. Nie występują wśród nich formy pasożytnicze.

Ciało szkarłupni od zewnątrz pokrywa orzęsiony nabłonek komórkowy / ([[syncytium|syncytialny]]). Pod nim znajduje się tkanka łączna (dermis). Pod nią często jest warstwa mięśni. Od wewnątrz ścianę ciała wyściela orzęsiony nabłonek perytonealny.

** [[liliowce (zwierzęta)|liliowce]] (Crinoidea)

** [[jeżowce]] (Echinoidea)

** [[wężowidła]] (Ophiuroidea)

** [[strzykwy]] (Holothuroidea)

* jako [[Gatunek wskaźnikowy|bioindykatory]] – ich obecność wskazuje czyste wody,

* mogą niszczyć rafy koralowe – [[Korona cierniowa (zwierzę)|korona cierniowa]] (''Acanthaster plancki'') zagraża [[Wielka Rafa Koralowa|Wielkiej Rafie Barierowej]],

* w gospodarce człowieka – poławiane w celach kulinarnych ([[trepang]]), stosowane w medycynie chińskiej, jako afrodyzjaki, suplementy żywnościowe; w przemyśle farmaceutycznym stanowią źródło substancji bioaktywnych.

=== Bibliografia ===