Illinois (rzeka): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Alexbot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: hr:Illinois (rijeka)
ToSter (dyskusja | edycje)
m poprawa linków do ujedn. i przek., WP:SK, oznaczenie po raz pierwszy
Linia 1:
{{Rzeka infobox
|nazwa_rzeki = Illinois
|rzeka_grafika = GrafikaPlik:IllinoisRiver watershed.png
|opis_zdjęcia = [[Dorzecze]] rzeki Illinois
|kontynent = Ameryka Północna
|państwa = [[Stany Zjednoczone|USA]]
|źródło_gdzie =
|źródło_wysokość =
|uchodzi_do =
|uchodzi_gdzie =
|uchodzi_wysokość =
|długość = 439
|pow_dorzecza = 104
|dopływy =
|średni_przepływ =
|przepływ_gdzie =
|rzeki_kontynent =
}}
[[GrafikaPlik:Illinois River, seen from Starved Rock.jpg|right|thumb|250px|Rzeka Illinois widziana zze [[Park stanowy Starved Rock State Park|Starved Rock]]]]
'''Illinois''' (ang. ''Illinois River''), jeden z większych dopływów rzeki [[Missisipi (rzeka)|Missisipi]], długości 439 km i z dorzeczem 104 tys. km. kw². Przepływa skosem przez środkową część stanu [[Illinois]]. W dawnych czasach ważna droga wodna [[Indianie|Indian]] i [[Francja|francuskich]] traperów i handlarzy skórami, jako główny szlak wodny łączący [[Michigan (jezioro)|Jezioro Michigan]] z rzeką [[Missisipi (rzeka)|Missisipi]]. Pierwsze osady wzdłuż jej biegu tworzyły tzw. "Kraj Illinois". Po wybudowaniu kanałów Illinois-Michigan i Hennepin w XIX wieku znaczenie żeglugowe rzeki zmalało.
 
Rzeka Illinois powstaje przez połączenie rzek [[Kankakee (rzeka)|Kankakee]] i [[Des Plaines]] na obszarze północnego stanu [[Illinois]], ok. 16 km od miasta [[Joliet (Illinois)|Joliet]]. Stamtąd Illinois płynie na zachód, mijając miasteczka Morris i Ottawa, gdzie wpadają do niej dopływy [[Mazon (rzeka)|Mazon]] i [[Fox (rzeka)]]. W okolicach miasta [[La Salle (Illinois)|La Salle]] wpada do niej dopływ [[Vermilion (rzeka)|Vermilion]], a za Spring Valley, w hrabstwie Bureau, skręca gwałtownie na południe, mijając [[Peoria (Illinois)|Peorię]], największe miasto w jej biegu.
 
Na południe od [[Peoria (Illinois)|Peorii]] dołącza do niej rzeka [[Mackinaw (rzeka)|Mackinaw]]. Potem przepływa przez [[Rezerwat przyrody|rezerwat]] Chautauqua, zbiera jeszcze dopływy rzek [[Spoon]], [[Sangamon (rzeka)|Sangamon]], [[La Moine]] i [[Macoupin Creek]], by wpaść do [[Missisipi (rzeka)|Missisipi]] w pobliżu miasteczka Grafton, ok. 40 km od [[St.Saint Louis (Missouri)|St. Louis]]. W rzeczywistości od Hennepin rzeka płynie starym korytem [[Missisipi (rzeka)|Missisipi]], które przestało istnieć ok. 150 tys. lat temu, gdy rozpoczęła się era lodowcowa. ObecyObecny bieg rzeki uformował się ok. 10 tysięcy lat temu.
 
W czasach ery nowożytnej bieg rzeki był domeną konfederacji plemion [[Indianie|indiańskich]] znanej jako [[Illiniwekowie]]. Francuzi pojawili się tu w roku [[1673]]. Pierwszą europejską osadą była misja jezuicka założona przez o. [[Jacques Marquette|Marquette]] w okolicach miejsca znanego jako "Skała głodu" (ang. ''[[Park stanowy Starved Rock|Starved Rock]]'', dzisiaj Park Stanowy), później przeniesiona do Creve Coeur w okolicach dzisiejszej [[Peoria (Illinois)|Peorii]].
 
W latach [[1905]]-[[1915]] rzeka dostarczała największych (po rzece [[Kolumbia (rzeka)|Kolumbia]]) ilości ryb słodkowodnych w [[Stany Zjednoczone|USA]]. Dzisiaj, chośchoć jej znaczenie zmalało, to jednak nadal jest jednym ze znaczących dostawców ryb oraz jako droga wodna dla transportu płodów rolnych na południe.
 
== Miasta i wioski wzdłuż rzeki Illinois ==
* [[Bath (Illinois)|Bath]]
* [[Beardstown (Illinois)|Beardstown]]
* [[Browning (Illinois)|Browning]]
* [[Chillicothe (Illinois)|Chillicothe]]
* [[Creve Coeur (Illinois)|Creve Coeur]]
* [[East Peoria (Illinois)|East Peoria]]
* [[Florence (Illinois)|Florence]]
* [[Hardin (Illinois)|Hardin]]
* [[Havana (Illinois)|Havana]]
* [[Hennepin (Illinois)|Hennepin]]
* [[Henry (Illinois)|Henry]]
* [[Kampsville (Illinois)|Kampsville]]
* [[Kingston Mines (Illinois)|Kingston Mines]]
* [[La Salle (Illinois)|La Salle]]
* [[Lacon (Illinois)|Lacon]]
* [[Liverpool (Illinois)|Liverpool]]
* [[Marseilles (Illinois)|Marseilles]]
* [[Meredosia (Illinois)|Meredosia]]
* [[Morris (Illinois)|Morris]]
* [[Naples (Illinois)|Naples]]
* [[Naplate (Illinois)|Naplate]]
* [[Oglesby (Illinois)|Oglesby]]
* [[Ottawa (Illinois)|Ottawa]]
* [[Pekin (Illinois)|Pekin]]
* [[Peoria (Illinois)|Peoria]]
* [[Peoria Heights (Illinois)|Peoria Heights]]
* [[Peru (Illinois)|Peru]]
* [[Rome (Illinois)|Rome]]
* [[Seneca (Illinois)|Seneca]]
* [[Spring Bay (Illinois)|Spring Bay]]
* [[Spring Valley (Illinois)|Spring Valley]]
* [[Valley City (Illinois)|Valley City]]
 
[[Kategoria:Rzeki w Illinois]]