Pieter Willem Botha: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
Mix321 (dyskusja | edycje)
grafika, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Polityk infobox
|polityk = Pieter Willem Botha
|grafika = [[Plik:Pieter W. Botha.jpg|200px]]
|data urodzenia = [[12 stycznia]] [[1916]]
|miejsce urodzenia = [[Paul Roux]], [[Związek Południowej Afryki]]
Linia 28:
'''Pieter Willem Botha''' (ur. [[12 stycznia]] [[1916]] w [[Paul Roux]], zm. [[31 października]] [[2006]] w [[Wilderness (RPA)|Wilderness]]) – [[Republika Południowej Afryki|południowoafrykański]] polityk, [[Premierzy Republiki Południowej Afryki|premier RPA]] w latach [[1978]]-[[1984]], [[Prezydenci Republiki Południowej Afryki|prezydent RPA]] w latach [[1984]]-[[1989]], a także szef Partii Narodowej ([[1978]]-[[1989]]). Zwano go powszechnie ''Groot Krokodil'' (z [[język afrikaans|afr.]] ''Wielki Krokodyl'').
 
Urodził się w [[Afrykanerzy|afrykanerskiej]] rodzinie na farmie Telegraaf niedaleko [[Paul Roux]]. W drugiej połowie lat 30. studiował [[prawo]] na Grey Univeristy College, później związał się z [[Partia Narodowa (RPA)|Partią Narodową]] i stał się jej liderem w [[Kraj Przylądkowy|Kraju Przylądkowym]]. Był działaczem skrajnie [[nacjonalizm|nacjonalistycznej]] organizacji [[Ossewabrandwag]], od której ideologii później się odciął. W [[1948]] został wybrany do parlamentu z ramienia Partii Narodowej. Był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie [[Hendrik Frensch Verwoerd|Hendrika Frenscha Verwoerda]] oraz ministrem obrony w gabinecie [[Balthazar Johannes Vorster|Balthazara Johannesa Vorstera]]. W [[1978]] został premierem. Za jego rządów zaczęła się powolna erozja systemu [[apartheid]]u, spowodowana wzrastającą aktywnością organizacji czarnej ludności oraz presją opinii międzynarodowej. W [[1983]] z jego inicjatywy przeprowadzono (zgodnie z obowiązującym wówczas prawem tylko wśród białej ludności) referendum dotyczące wprowadzenia nowej [[konstytucja|konstytucji]]. Miała ona zlikwidować stanowisko premiera, a jego prerogatywy przekazać prezydentowi i tym samym znacznie wzmocnić jego pozycję. Tworzyła ona również trójizbowy parlament - z jedną izbą dla Azjatów ([[język angielski|ang]]. House of Delegates), jedną dla przedstawicieli ludności kolorowej (ang. House of Representatives) oraz dla ludności białej (ang. House of Assembly). Zmiany zostały zaakceptowane i tym samym Botha w [[1984]] stał się prezydentem kraju. Przez pięć lat rządów, utrzymując białą mniejszość u steru władzy, zaczął powoli demontować ustawodawstwo sankcjonujące segregację rasową. Zezwolono na małżeństwa pomiędzy przedstawicielami różnych ras oraz złagodzono obostrzenia dotyczące zamieszkiwania i pracy ludności różnych ras w konkretnych strefach obszarów miejskich. Rząd Bothy nawiązał również kontakt z centralą [[Afrykański Kongres Narodowy|ANC]]. Mimo to, w [[1986]] wprowadzono stan wyjątkowy na obszarze całego kraju, tłumiono ruch przeciwko [[apartheid]]owi, jego działaczy torturowano i skazywano na długoletnie kary więzienia. W wyniku nacisku światowych przywódców na wycofanie się z [[Namibia|Namibii]] oraz [[udar mózgu|udaru mózgu]] Botha zrezygnował z funkcji przewodniczącego [[Partia Narodowa (RPA)|Partii Narodowej]], którą wbrew jego woli objął [[Frederik Willem Dede Klerk]]. Po serii tarć z nowym kierownictwem partii Botha zrezygnował w [[1989]] ze stanowiska prezydenta. Nie stawiał się na wezwania [[Komisja Prawdy i Pojednania|Komisji Prawdy i Pojednania]], mimo iż ta stawiała mu ciężkie zarzuty. Botha zmarł na [[Zawał mięśnia sercowego|atak serca]] w wieku 90 lat.
 
{{Prezydenci RPA}}