Gotthard Kettler: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AldraW (dyskusja | edycje)
Linia 1:
{{Szlachcic infobox
|imię= Gotthard Kettler
|zdjęcie= Gothards Ketlers1.jpg
|opis zdjęcia= Gotthard Kettler
|nazwa herbu= Kettler
|zdjęcie herbu= Coat of Arms of Duchy of Courland.jpg
|data urodzenia= [[1517]] lub [[1518]]
|miejsce urodzenia= Eggeringhausen
|data śmierci= [[17 maja]] [[1587]]
|miejsce śmierci= [[Jełgawa]]
|rodzina= [[Kettlerowie]]
|ojciec= Gotthard von Kettler
|matka= Sybila Zofia von Nesselrode
|malzonka= Anna Meklemburska
|dzieci= [[Anna Radziwiłłowa]]<br />[[Fryderyk Kettler]]<br />[[Wilhelm Kettler]]<br />Elżbieta Kurlandzka
}}
'''Gotthard Kettler, Gotard Kettler''' ([[język niemiecki|niem.]] ''Gotthard von Kettler'') (ur. [[1517]] lub [[1518]] na zamku Eggeringhausen pod [[Soest]], zm. [[17 maja]] [[1587]] w [[MitawaJełgawa|Mitawie]]) – mistrz [[zakon kawalerów mieczowych|zakonu kawalerów mieczowych]] w latach [[1559]]-[[1561]], [[Księstwo Kurlandii i Semigalii|książę Kurlandii i Semigalii]] w latach [[1561]]-[[1587]], [[gubernator]] [[Inflanty|Inflant]] w latach [[1561]]-[[1565]]. Założyciel dynastii [[Kettlerowie|Kettlerów]]. Brat [[biskup]]a [[Münster]], Wilhelma Kettlera.
 
== Życiorys ==
=== Rycerz-zakonnik ===
Gotthard Kettler pochodził z rodu westfalskich rycerzy. Był synem Gottharda von Kettlera z Melrich i Sybilli Zofii von Nesselrode. Jako jeden z najmłodszych w rodzinie został oddany do stanu duchownego. W [[1538]] roku wstąpił do zakonu inflanckiego. W latach [[1544]]–[[1558]] był komturem w [[Dyneburg]]u, od [[1557]] roku sprawował komturstwo w [[Viljandi|Fellin]]. Jako zwolennik współpracy z królem polskim [[Zygmunt II August|Zygmuntem II Augustem]] był współautorem antymoskiewskiego [[Traktat poswolski|układu w Pozwolu]] z [[1557]] roku. W [[1558]] schorowany mistrz kawalerów mieczowych Wilhelm von Fürstenberg wyznaczył go swoim [[Biskup koadiutor|koadiutorem]]em. [[21 października]] [[1559]] roku po rezygnacji poprzednika został wybrany na urząd mistrza zakonu.
 
=== Mistrz kawalerów mieczowych ===
Okres jego regencji i rządów przypadł na wojnę domową w Inflantach, ciągłe ingerencje państw ościennych oraz szerzącą się w zakonie reformację, która spowodowała zachwianie dyscypliny w zakonie i jego powolny rozkład. W [[1558]] roku armia Iwana IV Groźnego pod wodzą księcia Kurbskiego najechała [[Estonia|Estonię]] i zajęła ważny port bałtycki [[Narwa (miasto)|Narwę]], druga armia moskiewska pod wodzą księcia Szujskiego oblegała [[tartu|Dorpat]]. Pomimo próby przeprowadzenia kontrofensywy zimowej przez Kettlera w styczniu [[1559]] roku kolejny najazd wojsk moskiewskich okazał się dla zakonu katastrofą. W [[1560]] roku Rosjanie ponownie najechali Inflanty jeszcze raz je pustosząc. Wybuchło powstanie [[Estończycy|Estończyków]], które wykorzystały [[Dania]] i [[Szwecja]] do zagarnięcia dla siebie Estonii.
 
=== Książę Kurlandii i Semigalii ===
[[Plik:Kurland Siebmacher007 - Herzogtum.jpg|242px|thumb|right|Herb rodowy Kettlerów, książąt Kurlandii i Semigalii według [[herbarzHerbarz (heraldyka)|herbarza]]a [[Johann Siebmacher|Johanna Siebmachera]]]]
W tych trudnych warunkach nie mogąc samemu dać sobie rady z najeźdźcami [[31 sierpnia]] [[1559]] roku Gotthard Kettler postanowił podporządkować się jednej ze stron walczących o [[Dominium Maris Baltici]]. Powrócił do sojuszu z królem polskim i oddał rządzone przez siebie ziemie pod opiekę [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. [[2 sierpnia]] [[1560]] roku po klęsce w bitwie pod Ermes przystąpił do rozwiązywania struktur zakonnych i zrezygnował z dalszego przewodzenia zgromadzeniu kawalerów mieczowych. Wobec przewagi wojsk moskiewskich jako zwierzchnik zakonu zawarł [[28 listopada]] [[1561]] roku układ w Wilnie na mocy, którego zgodził się na sekularyzację Inflant i ich inkorporację do Korony i Litwy. Przeszedł na [[luteranizm]]. [[5 marca]] [[1562]] roku w [[Ryga|Rydze]] złożył [[hołd lenny]] Zygmuntowi II Augustowi, który w zastępstwie króla przyjął [[Mikołaj Radziwiłł Czarny]]. W zamian otrzymał w dziedziczne posiadanie Kurlandię i Semigalię oraz urząd gubernatora Inflant. W [[1565]] roku nie będąc w stanie podołać powierzonej mu funkcji przekazał gubernatorstwo inflanckie [[Jan Hieronimowicz Chodkiewicz|Janowi Chodkiewiczowi]]. [[24 lutego]] [[1566]] roku zerwał z celibatem i ożenił się.
Od [[1575]] roku uczestniczył jako lennik króla polskiego w [[wojna polsko-rosyjska 1577-1582|kolejnej wojnie z Rosją]]. [[5 sierpnia]] [[1579]] roku, w czasie trwania zwycięskiej kampanii połockiej, w obozie pod Dzisną (okolice [[Połock]]a) złożył hołd lenny [[Stefan Batory|Stefanowi Batoremu]].
Linia 31:
W Kurlandii i Semigalii dążył do rządów absolutnych. Zapewnił sobie dominację ekonomiczną. Przejął w posiadanie większość sekularyzowanych dóbr ziemskich. Był mecenasem rozwoju handlu i przemysłu. Pozostawał w ustawicznym konflikcie z miejscową szlachtą żądająca dla siebie przywilejów.
 
== Rodzina ==
Z małżeństwa z Anną Meklemburską, córką księcia Albrechta VI na Güstrow pozostawił czworo dzieci:
* [[Anna Radziwiłłowa|Annę]], żonę księcia [[Albrecht Radziwiłł (1558-1592)|Albrechta Radziwiłła]], [[Ordynacje Radziwiłłów|I ordynata na Klecku]]
* [[Fryderyk Kettler|Fryderyka]], księcia Kurlandii i Semigalii
* [[Wilhelm Kettler|Wilhelma]], księcia Kurlandii i Semigalii, ojca [[Jakub Kettler|Jakuba Kettlera]]
* Elżbietę, żonę księcia cieszyńskiego [[Adam Wacław Cieszyńskicieszyński|Adama Wacława]], matkę [[Elżbieta Lukrecja|Elżbiety Lukrecji]] i [[Fryderyk Wilhelm cieszyński|Fryderyka Wilhelma]]
 
Gotthard Kettler pochowany jest w [[krypta|krypcie]] pod pałacem w Mitawie.
 
== Bibliografia ==
* ''Słownik dynastii Europy''. Poznań 1999. ISBN 83-7177-025-1
* Marek Arpad Kowalski. ''Kolonie Rzeczypospolitej''. Warszawa 2005. ISBN 83-11-10285-6
 
== Zobacz też ==
Linia 51:
== Linki zewnętrzne ==
* [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Hold_lenny_Gotharda_von_Kettlera_zlozony_Stefanowi_Batoremu_dnia_5_VIII_1579_roku,gid,125748,cid,1705.htm Hołd lenny Gotharda von Kettlera złożony Stefanowi Batoremu dnia 5 VIII 1579 roku]
<br />
{{Władca
|kolor = black
Linia 64:
}}
{{Władca-Kurlandia i Semigalia||urząd=książę Kurlandii i Semigalii|lata=[[1561]]-[[1587]]|poprzednik= -|następca=[[Wilhelm Kettler]]<br />[[Fryderyk Kettler]]}}
 
[[Kategoria:Kettlerowie]]
{{DEFAULTSORT:Kettler, Gotthard}}
[[Kategoria:Kettlerowie|{{PAGENAME}}]]
[[Kategoria:Mistrzowie zakonu kawalerów mieczowych|K]]
[[Kategoria:Władcy Kurlandii|Kettler, Gotthard]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-rosyjskiej 1577-1582 (strona polska)|Kettler, Gotthard]]
[[Kategoria:Urodzeni w XVI wieku|Kettler, Gotthard]]
[[Kategoria:Zmarli w 1587|Kettler, Gotthard]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Dyneburgiem|{{PAGENAME}}]]
 
[[de:Gotthard Kettler]]