Wikipedia

TeX: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m kolejność sekcji końcowych, drobne redakcyjne, int., usunięcie zbędnych czy niedziałających linków oraz właściwszych na inne strony, poprawa linków do przekierowań
Linia 13:
 
== Powstanie i rozwój ==
TeX został napisany w języku [[WEB]], który z kolei produkuje programy w języku [[Pascal (język programowania)|Pascal]]. Przy okazji powstał język [[MetafontMETAFONT]], przeznaczony do opisu fontów, w którym zostały stworzone fonty domyślnie używane przez TeX -– ich krój nosi nazwę [[Computer Modern]].
 
Program powstał w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] na Uniwersytecie Stanforda. Jego twórcą jest [[Donald Knuth|Donald E. Knuth]], amerykański [[matematyka|matematyk]] i [[Informatyka|informatyk]]. Program powstał, ponieważ prof. Knuth nie był zadowolony z wyglądu swojej książki [[Sztuka programowania|The Art of Computer Programming]]. Postanowił wziąć sprawy w swoje ręce i stworzyć język programowania, który umożliwiłby skład tekstu wysokiej jakości. Początkowo profesor zakładał, że prace zajmą najwyżej pół roku, jednak jego oszacowanie było błędne -– ostatecznie program został ukończony po ok. ośmiu latach, w [[1985]] roku. Z tą chwilą rozwój programu został zatrzymany, były poprawiane jedynie błędy.
 
Profesor Knuth wyznaczył nagrodę pieniężną za każdy znaleziony w jego programie błąd. W roku 1985 nagroda wynosiła 1 cent, była podwajana co rok aż do 327 dolarów i 68 centów<ref>{{cytuj stronę
Linia 28:
Począwszy od wersji 3 systemu TeX każda kolejna podwersja oznaczana jest kolejnym dziesiętnym przybliżeniem liczby [[pi|π]]. Bieżąca wersja, opublikowana w 2008 roku, ma numer 3.1415926<ref>[http://www-cs-faculty.stanford.edu/~knuth/news.html Knuth: Recent News<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
 
We współczesnych dystrybucjach oprócz programu TeX dostępne są jego, intensywnierozszerzone rozwijanewersje, rozszerzonez wersjektórych część jest nadal rozwijana.
Najpopularniejsze z nich to:
* [[PdfTeXpdfTeX]] -– rozszerzenie TeXa pozwalające tworzyć bezpośrednio pliki w formacie [[PDF]];
* [[eTeX]] – rozszerzenie o nowe polecenia ułatwiające pisanie makr oraz umożliwiające skład dwukierunkowego tekstu
[[eTeX]] - TeX rozszerzony o kilkanaście nowych poleceń;
* [[XeTeX]] -– wariant TeXa umożliwiający korzystanie ze standardu Unicode oraz fontów komputerowych we współczesnych formatach, takich jak [[OpenType]] oraz [[AAT (fonty)|AAT]].
oraz fontów komputerowych we współczesnych formatach, takich jak [[OpenType]] oraz [[AAT (fonty)|AAT]].
Popularyzacja
formatu PDF spowodowała, że w większości nowoczesnych dystrybucji TeXaTeX-a domyślnym programem jest PdfTeXpdfTeX.
 
== RozszerzeniaFormaty i zastosowania ==
Jednymi z głównych zalet systemu są: dostępność [[kod źródłowy|plików źródłowych]] oprogramowania, przenośność na dowolną platformę sprzętową/systemową (co daje m.in. identyczny efekt pracy na dowolnym komputerze) i stabilność działania. Do szybkiego wzrostu popularności TeX-a w publikacjach naukowych przyczynił się fakt, że praktycznie wszystkie prestiżowe wydawnictwa i czasopisma z zakresu nauk ścisłych przyjmują do publikacji teksty zapisane w TeX-u, a nawet udostępniają własne szablony, pozwalające nadawać publikacji wygląd zgodny z przyjętym w danym czasopiśmie czy wydawnictwie (np. w fizyce pozycję ''de facto'' standardu uzyskał opracowany na potrzeby wydawnictw American Physical Society [http://authors.aps.org/revtex4/ RevTeX4]). Szablony te z reguły oparte są na rozszerzeniuformacie TeX-a zwanym [[LaTeX|LaTeX2e]].
 
Ponieważ TeX jest rozpowszechnianywolnym nieodpłatnieoprogramowaniem, to choć jego rozwój został zatrzymany, powstały programy bazujące na oryginalnym kodzie, rozszerzające możliwości systemu, np. o możliwość włączania grafiki w różnych formatach, generowanie plikuplików [[Portable Document Format|PDF]], [[PostScript|PS]], czy też skład w języku japońskim. Ponadto łatwość tworzenia [[makro|makr]] spowodowała, że dla TeX-a dostępnych jest mnóstwo rozszerzeń ułatwiających pracę, nazywanych formatami. Przykładem takiego zestawu [[makro|makr]], jest '''AMSTeX''', [[LaTeX|'''LaTeX''']] (stworzony przez Leslie Lamporta), '''LaTeX2e''', [[ConTeXt]].
 
Wiele wyrażeń matematycznych, które pojawiają się na [[Wikipedia|Wikipedii]], zostało stworzonych właśnie poprzez TeX-a. Na przykład:
 
<center><math> \frac{\sum\limits_{n=1}^N x^{\sqrt{n+1}}-x^{x^{2n}}}{(\ln(x)+2x^{4x+1289})^{\frac{1}{2}}} </math></center>
 
== Użytkownicy ==
Wiele osób rozwijających TeX-a stowarzyszonych jest w organizacji TeX Users Group (TUG). Istnieją także narodowe grupy użytkowników TeX-a -– np. niemiecka DANTE, francuska GUTENBERG czy [[GUST|Polska Grupa Użytkowników Systemu TeX]] (GUST).
 
{{Przypisy}}▼
 
== Zobacz też ==
Linia 56 ⟶ 52:
* [[Kile]]
* [[LaTeX Editor|LEd]]
* [[Wikipedia:Skarbnica wiedzyWikipedii/Przegląd zagadnień z zakresu DTP|przegląd zagadnień z zakresu DTP]]
* [http://meta.wikimedia.org/wiki/Help:Formula#TeX wykorzystanie TeX-a w Wikipedii] {{lang|en}}
 
▲{{Przypisy}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www-cs-faculty.stanford.edu/~knuth/ Strona domowa Donalda Knutha]
* [http://www.tug.org Strona TUG]
* [http://www.ctan.org Sieć archiwów TeX-a]
* [http://www.texmacs.org texmacs - edytor]
* [http://www.gust.org.pl/ Polska Grupa Użytkowników Systemu TeX - GUST]
* [http://www.ia.pw.edu.pl/~wujek/tex/tex/tex_key.html Lista polecen wbudowanych (primitives) TeX-a i PDFTeX-a oraz e-TeX-a]
 
* {{ODP|TeX|World/Polski/Komputery/Oprogramowanie/TeX}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/TeX”